Uzmanlar ABD saldırısını değerlendirdi: ‘Bombaların hedefinde Türkiye de var’
Batı Asya’da her türlü teröre destek veren ABD, Irak ve Suriye’nin toprak bütünlüğü için bölgede işgale karşı mücadele eden direniş gruplarını bombaladı. Uzmanlara göre bu saldırı, bölge ülkelerinin istikrarını da hedef aldı.
ABD, 28 Ocak’ta Ürdün’deki askeri üste 3 askerinin ölümüyle sonuçlanan olay sonrası önceki gün Suriye ve Irak’ta çeşitli hedeflere hava saldırısı düzenledi. ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı (CENTCOM), saldırıların 2 Şubat günü öğleden sonra İran Devrim Muhafızları Ordusu ile bağlantılı olduğu iddia edilen 85 hedefe yönelik yapıldığını açıkladı. Konuya dair yazılı açıklama yapan CENTCOM, saldırıda uzun menzilli bombardıman uçakları kullanılarak 125’ten fazla güdümlü bombadan yararlanıldığı kaydedildi. Açıklamada, kumanda ve kontrol merkezlerinin, roket ve füzelerle ile insansız hava araçları depolarının hedef alındığı bildirildi. Irak ordusunun bir parçası olan Haşdi Şabi, saldırılarda 16 askerinin hayatını kaybettiğini 25’inin de yaralandığını bildirdi. Saldırı sabahı da Irak İslami Direniş grubu, ABD’nin Irak’taki Harir ve Ayn el-Esad ile Suriye’deki El Tanf üslerini insansız hava araçları ve roketlerle hedef aldığını duyurdu.
SALDIRILAR CENAZE TÖRENİ İLE EŞZAMANLI GELDİ
Irak’ta Haşdi Şabi karargâhları ve silah depoları ile Suriye’de Deyrizor bölgesinde yoğunlaşan saldırılarla ilgili ABD Başkanı Joe Biden de ilk açıklamasını yaptı. 3 ABD’li askerin cenaze töreni sonrası konuşan Biden, “Bu öğleden sonra (2 Şubat) benim talimatımla ABD ordusu, Suriye ve Irak'taki İran Devrim Muhafızları Ordusu ve ona bağlı milis gruplara ait hedefleri vurdu. Saldırıya bugün karşılık vermeye başladık, bu karşılık bizim seçtiğimiz zaman ve mekânlarda devam edecek." ifadelerini kullandı. ABD'nin Ortadoğu'da askeri bir çatışma peşinde olmadığını bildiren Biden, bununla birlikte Amerikan askerlerini hedef alanlara karşılık vereceklerini kaydetti. ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, üs saldırısına karşılık vermeye başladıklarını ifade ederek, "Bu, vereceğimiz karşılığın başlangıcıdır." değerlendirmesini yaptı. İngiltere de ABD’nin ‘Kendini savunma hakkına’ destek verdiğini açıkladı.
‘ABD DEAŞ VE PYD’YE ALAN AÇMAK İSTİYOR’
Emekli Jandarma Binbaşı, Doç. Dr. Ali Fuat Gökçe, ABD’nin savaşı Irak ve Suriye cephesine yaymak istediğini söyledi. Bunun Türkiye’ye de tehdit olduğunu anlatan Gökçe, ABD’nin doğrudan İran’a saldırmasının mümkün olmadığını şöyle açıkladı:
“Biden’in Ürdün’deki askeri üsse saldırının ardından yaptığı ilk açıklamada ‘İran destekli milisler’ ifadesi vardı, ‘onlara yönelik bir cezalandırma saldırısı yapacağız’ demişti. Bu ABD’nin savaşı Irak ve Suriye cephesine yaymak istemesinin belirtisiydi. ABD İran’ı vuramaz. Uçak ve füzelerle bunu yapmaya kalksa kayba uğrayacağı aşikar. Başarılı olamaz. Kara harekâtı olarak da yapamaz. Kendi askerini buraya sokmayacaktır. Çünkü ABD kamuoyu askerinin İran coğrafyasında ölmesine izin vermez. İran coğrafyası çok sert bir coğrafyadır, zordur. İsrail ya da yabancı paralı askerler kalıyor geriye... Bunlar da ne kadar başarılı olacak? Gazze’de başarısız olduklarını gördük. Bunu da yapmaz.”
TERÖRE MEŞRULAŞTIRMA GİRİŞİMİ
ABD ve İsrail’nin terör örgütleri aracılığıyla bölgede asimetrik savaş sürdürdüğünü anlatan Gökçe, ABD’nin İran’a Basra Körfezi üzerinden saldırma ihtimalini değerlendirdi:
“Terör örgütleri vasıtasıyla şiddeti bölgede yaymaya çalışıyor. Bu terör örgütleri de konvansiyonel bir savaş yapamaz İran coğrafyasında… Seçenek olarak deniz kuvvetleri kalıyor. Basra Körfezinde İran gemilerine saldırabilir. Bu da doğrudan doğruya İran’a savaş anlamına gelir. Bu en uç nokta olarak karşımıza çıkabilir. ABD, İran destekli grupları Irak ve Suriye coğrafyasında vurarak savaşı bu yöne çekmek, şiddeti yaymak ve dünyanın dikkatini çekmek istiyor. Terörle mücadele adı altında da meşrulaştırma yapmak istiyor. PKK/PYD ve DEAŞ’a alan açıyor.”
‘TERÖR ÖRGÜTLERİ ELİYLE SURİYE PETROLÜNÜ ÇALINIYOR’
Gökçe, ABD’nin bölgedeki faaliyetlerinin Türkiye için tehdit olduğunu söyledi. Gökçe, “ABD ben buradan çıkmayacağım, PKK/PYD’ye destek vereceğim mesajı veriyor. ABD’nin buradaki tüm faaliyetleri bize tehdittir. ABD Başkanı, ‘Türkiye’nin buradaki faaliyetleri bize tehdittir’ dedi. Bizi tehdit olarak gören bir ülke aynı zamanda bize karşı tedbir alacaktır bizim için de tehdittir.” değerlendirmesinde bulundu. Suriye'de saldırıların Deyrizor bölgesi yoğunlaşmasının amacını da “ABD o bölgede petrol sahalarını işletiyor. Askeri üsleri o bölgede. İran destekli grupları temizleme yoluyla hem kendi askerlerinin hem petrol kuyularının güvenliğini artırma amacında diyebiliriz.” sözleriyle açıkladı.
‘DENGE SİYASETİNİN İFLASINA GİDEN SÜREÇ’
Gazeteci Muhammed Acar da ABD'nin Batı Asya bölgesindeki saldırılarının hedefinin bölgede sömürü ve kaynak yağmalama olduğunu söyledi. Acar, saldırıların Türkiye için dolaylı mesajlar içerdiğini belirtti. Bölge halklarının Amerika gerçeğini gördüğünü anlatan Acar, “Yaşanan bu son saldırılar ise Amerika'nın sözüm ona itibarını kurtarma çabasından başka bir şey değildir. Son aylarda, bilhassa 7 Ekim'deki ‘Aksa Tufanı’ sürecinden sonra bölgeden tasfiyesi hızlanan Amerika buradan gitmeye niyeti olmadığının sinyalini vermeye çalışıyor. Ancak Amerika'nın bu hedefi gerçekleşmeyecek. Bölge halkları artık Amerika'nın ülkelerine kan, gözyaşı ve terörizmden başka bir şey getirmediğinin farkında.” dedi.
Amerika'nın İran'a doğrudan saldırması ihtimaline ilişkin şu değerlendirmeyi yaptı: “Artık İran sadece İran sınırlarından ibaret değil. İran'la doğrudan bir savaşa girmek, aynı zamanda Suriye, Irak, Lübnan, Yemen hatta Filistin ile de savaşa girmek demek. Bunun bir 3. dünya savaşına dönüşmesi durumunda ise belki denklemin içine Çin ve Rusya'nın dahi dahil olması söz konusu olabilir. Bu, günden güne güç kaybeden Amerika için zor bir karar.”
CONİ’NİN BÖLGEDEKİ TASFİYESİ
Irak ve Suriye bütünlüğüne yönelik yapılan saldırının İran ve Türkiye'ye de mesaj olduğunu söyleyen Acar, şöyle sürdürdü: “Bu mesaj İran için doğrudan, Türkiye için ise dolaylıdır. Bölgedeki ABD varlığının tasfiye edilmesi için onlarca yıldır mücadele eden İran, Amerika için elbette bir tehdittir. Bu saldırılar, İran'a net bir mesaj içeriyor olsa da İran'ın bu saldırılar nedeniyle Amerikan varlığının başta Suriye ve Irak olmak üzere bölgeden temizlenmesi için verdiği mücadeleye bir zarar vermeyecektir. Aksine bu alandaki çalışmaların daha da ilerlemesiyle sonuçlanacaktır. Türkiye için ise dolaylı bir mesaj var. Batı ve Asya arasında sıkışmış dış politikasını Batı tarafına yönlendirmesi, İsveç'in NATO'ya girişine onay verdiği gibi ABD ve Batı cephesinin yararına olacak daha birçok adım atması için bir mesajdır.”
‘TÜRKİYE DERS ÇIKARMALI’
“Bu mesaj, zaman zaman İran, Rusya ve Çin eksenine yönelik pozitif adımlar atan Türkiye'ye bu eksene yaklaşmaması, Batı'nın kontrolünde kalan bir ülke olmasını, ülkedeki NATO üslerine ses çıkarmaması, Filistin-İsrail meselesinde İsrail'le ticareti kesmemesi, Suriye ve Irak'ta terör operasyonları gerçekleştirmemesini de içeriyor. Türkiye, tüm bu yaşananlardan ders çıkarmalı. Yarın öbür gün Amerika'nın çıkarlarına ters düşen daha net adımlar atması halinde kendisinin de ABD saldırganlığının (Irak ve Suriye'deki örneklerde görüldüğü üzere) hedefi haline gelmesi ihtimalini göz ardı etmemelidir.”
‘BÖLGE HÜKÜMETLERİ ÜZERİNDE BASKI KURMAYA ÇALIŞIYOR’
İranlı uluslararası ilişkiler uzmanı Dr. Ruşen Çeşm de saldırının kapsamı geniş olsa da ABD’nin İran ile doğrudan karşı karşıya gelmekten kaçınmaya çalıştığını söyledi. Ancak bölgedeki çatışmanın seviyesini Gazze’deki savaşın belirleyici olacağına dikkat çeken Çeşm, “ABD, bölgedeki savaştan en düşük maliyetle çıkmaya çalışıyor gibi görünüyor. ABD açısından Ukrayna’daki çatışmanın seviyesi ve Tayvan konusundaki zorluklar, Gazze savaşında temkinli davranmasını gerektiriyor. Bununla birlikte İsrail Ordusu’nun Gazze’de istediğini alamaması, ABD’nin endişelerini, ateşkes müzakereleri ve mahkum takası konusunda siyasi yaklaşımlarını değiştirme girişimlerini artırdı.” değerlendirmesi yaptı. Deyrizor bölgesinin zengin petrol yatakları olması ve söz konusu alanın Doğu Akdeniz’e coğrafi olarak yakınlığı nedeniyle ABD’nin buraya özel bir önem gösterdiğine işaret eden Çeşm, “Bir bakıma ABD bu bölgelerde askeri varlığıyla Avrupa’nın da kendisine olan bağımlılığını artırmaya çalışmaktadır.” diye konuştu. ABD’nin son saldırısının desteklediği terör örgütleri açısından da faydalı bir yanı olduğunu aktaran İranlı uzman sözlerini şöyle sürdürdü: “Amerika Birleşik Devletleri'nin bölgesel bölünmeleri ve terörist grupların varlığını hükümetlere baskı yapmak için sonuna kadar kullandığı açıktır. Kürt terörist grupların güçlendirilmesi, çatışma yönetimi, Türkiye ve İran gibi bölgesel hükümetlerden tavizler elde etmenin en önemli araçlarından biridir. Bu nedenle, bu terörist grupların bölgede daha güçlü hale gelmesi ve Suriye'de ABD pazarlığını artırmak için inisiyatif alması alışılmadık bir durum değil. ABD'nin bölgeye bakış açısının, faydaları en üst düzeye çıkarmak için kontrollü bir meydan okuma olduğu unutulmamalıdır.”
BAĞDAT’TAN ‘İSTENMEYEN SONUÇLAR’ UYARISI
Bağdat da ABD saldırılarını egemenlik ihlali olarak gördü. Irak Başbakanlık Askeri Sözcüsü General Yahya Resul, yaptığı yazılı açıklamada, Irak'ın batısındaki Enbar'a bağlı Kaim ve sınır bölgelerinin ABD uçakları tarafından saldırıya maruz kaldığını belirterek, "Bu saldırılar, Irak'ın bölgede istikrarı sağlamaya çalıştığı bir dönemde yapıldı. Bu, Irak'ın egemenliğinin ihlali ve Irak hükümetinin çabalarının baltalanması anlamına geliyor." ifadelerini kullandı. Söz konusu ABD saldırılarının Irak'ı ve bölgeyi istenmeyen sonuçlara sürükleyen bir tehdit olduğuna dikkati çeken Resul, bunun sonuçlarının Irak ve bölgenin güvenlik ve istikrarı açısından vahim olacağını aktardı.
TAHRAN’DAN KINAMA
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani de ABD’nin saldırıları için ‘macera dolu bir eylem’ tanımlaması yaptı. “ABD hükümetinin stratejik hatası, bölgede gerginlik ve istikrarsızlığın yoğunlaşmasından başka bir sonuç doğurmayacak.” diyen Kenani, ABD’nin İsrail’in Gazze’deki suçlarını gölgelemeye çalıştığını kaydetti. Savaşın ve çatışmanın bölgeye yayılma riskine işaret eden Kenani, ABD’nin bölgenin barış ve güvenliğine aykırı davrandığını aktardı. Birleşmiş Milletler’in ABD’nin bölgeye yönelik saldırılarını engellemesi gerektiğine de dikkat çeken Kenani, Washington’un Tel Aviv’in Gazze saldırılarına destek verdiği bir ortamda bölgede istikrar ve güvenliğin sağlanamayacağının altını çizdi.
ŞAM: AMERİKAN GÜÇLERİ İŞGALE DEVAM EDEMEZ
Suriye Savunma Bakanlığı da ABD saldırısında çok sayıda sivil ve askerin ölümüne, bazılarının yaralanmasına, kamu ve özel mülkte ciddi hasarlara yıl açtığını bildirdi. Bakanlık, Suriye’nin doğusunda Amerikan saldırılarının hedef aldığı bölgenin, Suriye Arap Ordusu’nun terör örgütü DEAŞ’ın kalıntılarıyla mücadele ettiği bölgeyi kapsadığını belirti. Açıklamada, bu durumun, ABD ve askeri güçlerinin DEAŞ ile birlikte hareket ettiğinin ve adı geçen terör örgütünün Suriye ve Irak’ta yeniden canlandırmak istediğinin bir işareti olduğu vurgulandı. “Amerikan işgal güçlerinin bugün şafak vakti yaptığı saldırganlığın, Suriye Arap Ordusu ve müttefiklerinin terörle mücadele alanındaki kabiliyetini zayıflatma girişiminden başka hiçbir gerekçesi yoktur.” denilen yazılı açıklamada, Suriye topraklarının bazı bölümlerinin Amerikan güçleri tarafından işgalinin devam edemeyeceğinin altı çizildi. Suriye Kara Kuvvetleri ve Silahlı Kuvvetler Genel Komutanlığının, terörle mücadeleyi terörün ortadan kaldırılmasına kadar sürdüreceğini ve tüm Suriye topraklarının her türlü terör ve işgalden kurtarılması konusundaki kararlılığının teyit edildiği bildirildi. Suriye Dışişleri Bakanlığı da ABD’nin dünyadaki istikrarsızlığın temel nedeni olduğunu, güvenlik ve barışı tehdit ettiğini söyledi.
