Van Semt Pazarcıları Derneği Başkanı M. Emin Arı: Van üretsin kazansın istiyoruz

Semt pazarları, vatandaşın vazgeçilmezi. Taze ve ucuz sebze, meyve için haftanın o gününü bekleriz. Ne ihtiyaçsa haftalık alışverişimizi yaparız. Yazın sonunda ise kış hazırlığı için yine pazarlara koşarız. Bu yıl ise pazarlarda eski canlılık yok. Hem pazarcı hem de tüketici dertli. Sebze meyve fiyatları, ucuz diye bildiğimiz pazarlarda bile bir türlü düşmedi, kışlık yapımlar da azaldı. Her sokak başına kurulan büyük marketler ise pazarcının en büyük derdi oldu.

‘KÖY BAKKALI GİBİ MARKETLER AÇTILAR’

Van Semt Pazarları Derneği Başkanı Mehmet Emin Arı, küçük esnafı koruma çağrısı yaptı:
“Üç zincir market, sokak aralarına kadar geldi. Her köşe başındalar. Köy bakkalı gibi mahallelere market açtılar. Denetim yok. Pazarın kurulacağı gün, marketler fiyat düşürüyor vatandaş da haklı olarak ucuz olduğu için oraya gidiyor. Küçük esnafı korumak hepimizin görevi olmalı.”

Emin Arı, “Sokaklarda değil, caddelerde olsun marketler…” önerisi getirdi.

Eski pazarların tadı tuzu yok diyen Arı, şöyle devam etti: “Vatandaşın alım gücü yok. Eskisi gibi pazarlara rağbet yok. Eskiden kış için soğanını patatesini çuvalla alan vatandaş kilo kilo almaya başladı. Kışlık hazırlamak için pazar alışverişi yapanlar, hazırlık yapmaya korkuyor çünkü her şey çok pahalı. Kiloyla meyve alan yarım kilo almaya başladı. Vatandaş pazara gelmiyor artık. Bunun bir nedeni de marketler, bunlar küçük esnafın ekmeğiyle oynuyorlar.”

‘HALK PAZARA GİTSİN’

Van’da 1200 pazar esnafı var. Mehmet Emin Arı, 6 yıldır dernek başkanlığı yapıyor. Kentteki pazarcıların sorunlarını anlattı, belediyelere çağrı yaptı.

“Belediyeler görevlerini iyi yapmıyor. Merkeze bağlı 3 belediye var, İpekyolu, Tuşpa ve Edremit belediyeleri… Temizlik yok, sık sık alt yapı çalışmaları oluyor. Toz, toprak sular altında tezgâh açıyoruz, hijyen yok. Müşteri kaçıyor. Yetkili birimler görevlerini iyi yapsın istiyoruz. Biz, halk pazara gitsin istiyoruz. Toprak, su içinde tezgâh açmak istemiyoruz.”

Belediye Van’da 3 kapalı yeni pazar alanı yaptı, daha açılmadı. Pazarcılar da kapalı pazar istiyor ama belediyenin yaptığı alan yerleşim yerlerinin uzağında. Arı, “Oraya müşteri de gitmez esnaf da… Yapılanlardan birinin alanı çok küçük. Her pazarın 600 esnafı var, yetmez. Diğer yerlerde yerleşim alanı az. Kim gelir oraya.” dedi.

‘YÖNETİCİ HALKI DİNLEMELİ’

Arı, sorunları anlatmaya devam etti:

“Pazarcının güvenliği de yok. Zabıta var ama görevinin başında değil, ben öldükten sonra zabıta gelse ne olacak? Belediye görevini iyi yapmalı. Çalışmalar masada olmamalı, yönetici halkın içinde olmalı, sorunları bilmeli, esnafı, halkı dinlemeli.”

‘VAN ÜRETSİN ÜRETİCİDEN ALALIM’

Arı’yla Van’ın ekonomisini de konuştuk. Tarım ve hayvancılık bir zamanların en önemli geçim kaynakları arasındaydı. İklimsel koşullardan dolayı sadece yazın tarımsal üretim var Van’da ama hayvancılık 12 ay…
“Üretici meyve ya da sebzesini 5 liraya tarlada satıyor pazarcıya gelene kadar o ürün 20-22 lira oluyor. 3 lira da biz kâr koyuyoruz, 25 liraya satıyoruz. Burada tek kazanamayan üretici ve pazarcı oluyor aslında. Ürün arada el değiştire değiştire fiyat da artıyor.”

Mehmet Emin Arı, fiyat artışlarıyla ilgili bir de önerisi var.

“Van için önerimiz kışın da üretelim, Adana’da, Mersin’de seralar kuruluyor. Neden burada da kurulmasın, üretici desteklensin, daha fazla üretelim. Meyve sebzeyi diğer illerden değil kendi üreticimizden alalım. Van’ı kalkındıralım. Aradaki komisyon nakliye parası da düşer. Biz üretimin 12 ay içinde olmak istiyoruz. Üretim artarsa, Van ekonomisi de canlanır.

“Hayvancılık da bitti, yem saman dışardan geliyor. Üretici artık maliyetlerden dolayı az üretiyor. Hayvanlarını besleyemiyor. Devlet destekleriyle hayvancılığımız eskisi gibi olsun, istiyoruz.”

‘GENÇLER 150 LİRA YEVMİYEYLE ÇALIŞIYOR’

Van’ın en büyük sorunu ‘iş diyor’ Emin Arı.

“Gençler 150-200 lira yevmiyeyle çalışıyor burada. Büyükşehirlerde asgari ücretle çalışıyorlar… Buradaki gençlerimiz asgari ücret için takla atıyor. Büyükşehirlere gidiyorlar. Van’ın gençleri iş istiyor, tarımda hayvancılıkta desteklenelim istiyor, fabrikalar açılsın istiyor. Kendi insanımız yerinde çalışsın. Van doğunun bel kemiği. Turizm de var burada, orada da sorunlar var. Van, kendi kendine yeten bir şehir olsun istiyoruz. Dışarıdan müteahhit, zabıta değil, Vanlılar çalışsın burada.”