Venezuela’dan ‘Yaptırımlar suçtur’ kampanyası

Venezuela Ankara Büyükelçiliği ABD’nin Venezuela’ya yaptırımlarının 5. yılı nedeniyle bir açıklama yaptı. 5 yıl önce, 9 Mart 2015 tarihinde, o zamanki ABD Başkanı Barack Obama’nın, Karayip ülkesindeki siyasi durumun Washington'un güvenliği ve dış politikası için "alışılmışın dışında ve olağanüstü bir tehdit" teşkil ettiği gerekçesiyle Venezuela'ya karşı ulusal acil durum ilan ettiği vurgulanan açıklamada özetle şu görüşlere yer verildi:

OBAMA DÖNEMİ

13692 sayılı Kararnamede yer alan açıklama, Venezuela'ya karşı tek taraflı mücbir tedbirlerin uygulanması için yasal dayanakları oluşturdu. ABD'de bulunan varlıkların dondurulmasını da içeren yaptırımlar, öncelikle çeşitli üst düzey yetkilileri hedef aldı. Bununla birlikte, bu yeni tedbirlerin, ABD'nin tek taraflı bir şekilde "kanuna aykırı" tanımladığı ve Hazine Bakanlığı’nın Dışişleri Bakanlığı’na danışarak belirleyeceği eylemlerin "sorumlusu ya da suç ortağı" bütün kişilere uzanma potansiyeli vardı. İlk yaklaşımlar ABD yaptırımlarına hedef olmanın öncelikli koşullarından biri, örneğin "Venezuela Hükümeti için çalışmış ya da çalışıyor olmaktı". Yaptırımlara gerekçe olarak ise kişinin işlemiş olduğu bireysel suçların aksine Venezuela Hükümeti ile olan ilişkisi gösteriliyordu. Bahsi geçen kararnamede, tüm siyasi alt birimler, devlet organları veya resmi görevliler "Venezuela Hükümeti" olarak tanımlanıyordu.

TRUMP DÖNEMİ

Obama yönetimi süresince 7 yetkiliye yaptırım uygulansa da Donald Trump'ın Devlet Başkanı olmasıyla tek taraflı önlemlerin kapsamı genişletildi. Bununla birlikte, birkaç yıl geçtikten sonra yaptırımların etkilerinin hükümet ve muhalefet arasında ayrım yapmadığı görüldü. Günümüzde Venezuelalıların tamamı bu önlemlerin sonuçlarından muzdarip olduğu için iki siyasi cenah bu baskı stratejisinin reddi konusunda aynı fikirdedir.

Zorlayıcı yaptırımlar sadece açıklanan kararnamelerde belirtilenlerle sınırlı kalmadı. La Universidad Central de Venezuela Üniversitesi'nde Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde görevli Profesör Luis Quintana’ya göre: "Venezuela'ya karşı, hiçbir resmi dokümanda yer almayan, resmi olmayan veya "de facto" yaptırımlar da uygulandı. Yasal ve idari araçlar yoluyla uygulanan yaptırımların yanı sıra, yasal olmayan yaptırımlar en az on yıldır uygulanmaya devam ediyor".

Ağustos 2017'de Trump, 13808 sayılı kararname aracılığıyla Venezuela Hükümetinden doğrudan veya dolaylı olarak menkul değer satın alımını yasakladı. Bu yasak, finansal ambargo ile kamu ve özel bankalara uygulanan yalnızlaştırma politikasını güçlendirdi. Aynı zamanda da devlete bağlı Venezuela Petrolleri Şirketi (PDVSA)'nin operasyonlarını ciddi şekilde etkiledi. Söz konusu önlem Venezuela'nın ABD finans piyasalarına erişimini engelledi ve ülkenin ithalat hacminde sert bir düşüşe neden oldu. Mart 2018' de Trump, Venezuela Hükümeti'yle bağlantısı bulunan tüm elektronik, dijital ya da kripto para birimlerinin kullanımını ve ticaretini yasaklayan 13827 sayılı kararnameyi çıkardı.

ÜLKENİN VARLIKLARI BLOKE EDİLDİ

Venezuela Petrolleri Şirketi'nin ABD yetkisi altındaki tüm hisse ve varlıkları (CITGO alt kuruluşu da dahil olmak üzere) bloke edildi ve ABD'li şirket ve vatandaşların Venezuela Petrolleri Şirketi'yle iş yapmaları yasaklandı. Bu son önlemlerin gücü, Güney Amerika ülkesinin sınırlarının dışında dahi tepkiyle karşılandı. ABD'li ekonomist Steve Hanke, Forbes dergisine yaptığı açıklamada "Amerika bilinçdışı bir ekonomik savaş başlatmak için Venezuela'nın kırılganlıklarından faydalanıyor. 28 Ocak 2019 tarihinden itibaren ABD tüm boyutlarıyla bir ekonomik savaş ilan etti. Böylece, dünyanın en büyük petrol rezervlerini kontrol eden ve neredeyse tüm Venezuela dövizlerinin kaynağı olan Venezuela Petrolleri Şirketi'ne karşı bir abluka başlattılar" ifadelerini kullandı.

ANLAŞMALARA AYKIRI

Ekonomi Profesörü ve Birleşmiş Milletler Kıdemli Danışmanı Jeffrey Sachs, yaptığı bir açıklamada, uygulamaya konulan önlemlerin Ağustos 2017 önlemlerinden bile daha "ciddi ve yıkıcı" olduğunu belirterek şunları ifade etti: "Bu yaptırımlar, Cenevre ve Lahey Anlaşmalarında belirtilen, sivil toplumun topluca cezalandırılması tanımına uymaktadır."

HALK ETKİLENDİ

Venezuela ihracat gelirlerinin yüzde 96'sını petrolden elde eden, dolayısıyla da yüksek oranda petrol gelirlerine bağlı olan bir ülkedir. Bu nedenle, yaptırımların etkisi Gayri Safi Yurtiçi Hasıla rakamlarında ani bir düşüşe neden olmuş ve bu düşüş, Venezuelalıların bütçesini etkileyen ani bir ekonomik daralma meydana getirmiştir. ABD Maduro'nun düşüşünü beraberinde getirecek olan sosyal patlamayı ortaya çıkaracağını düşündü.

Devlet gelirleri azaldıkça ülkede döviz eksikliği ve buna bağlı olarak artan bir döviz talebi ortaya çıkıyor. Bu durum da enflasyonun yükselmesine ve resmi para birimi olan Bolivar'ın tarihteki en düşük seviyeyi görecek şekilde değer kaybetmesine yol açıyor.

ULUSLARARASI CEZA MAHKEMESİNE BAŞVURDUK

Venezuela hükümeti, Lahey'de bulunan Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne ABD'li yetkililer hakkında "Venezuela halkına ve insanlığa karşı suç işledikleri gerekçesiyle" suç duyurusunda bulundu ve kapalı kapılar ardında duran yaptırımları daha görünür kılabilmek için "yaptırımlar suçtur" sloganı ile bir kampanya başlattı.