Wall Street Journal: Washington’da ‘tehlike çanları’ Rusya-İran ittifakı güçleniyor
Wall Street Journal gazetesi, ABD’nin İran-Rusya dostluğundan duyduğu endişeyi haberleştirdi. İki ülkenin Batı yaptırımlarını aşarak ve askeri işbirliğiyle ‘ittifakın harcını kardıkları’ ifade edildi. İran’ın Rusya pazarına girmek için fırsatları değerlendirdiği vurgulandı.
ABD’nin önde gelen medya kuruluşlarından Wall Street Journal gazetesi, Ukrayna Savaşı’ndan sonra derinleşen Rusya ve İran işbirliğinin Washington’da bir telaş havası yarattığını yazdı. Benoit Faucon imzasıyla 27 Ağustos’ta yayımlanan yazı, “İran ve Rusya ittifakının harcı; tahıl, İHA ve uydularla karılıyor.” başlığını taşıyor.
TAHIL, İHA VE UYDU
ABD’nin iki azılı düşmanının, ticari ve askeri işbirliğini derinleştirmesinin ABD yönetimini endişeye sürüklediği belirtilen yazıda son dönemde atılım yapılan işbirliği sahaları şöyle sıralanıyor: İran temmuz ayında Rus tahılının bir numaralı alıcı haline geldi. Rusya bu ay İran uydusunu uzaya fırlattı. Geçen hafta ise Rusya ve İran ortak İHA tatbikatı düzenledi. Rusya’nın tahıl ticaretinde daha önce en büyük ortakları Mısır ve Türkiye iken İran’ın son dönemde bu iki ülkeyi katlayarak Rusya’yla ticaretini 360 bin metrik tona ulaştığı belirtiliyor.
Rusya’nın açıkladığı verilere göre İran-Rusya arasındaki ticaretin bu yıl yüzde 10 arttığı, geçen yıl ticaret hacminin yüzde 80 artarak 4 milyar dolara ulaştığı aktarılıyor. Kazakistan’da fırlatılan İran’ın Hayyam uydusunun “Tahran’ın uzay çalışmalarında nadir başarılardan” olduğu ve Tahran’ın tarımda kullanılacağını söylediği uydunun, Ukrayna askerlerinin yerini saptamak için Rusya’ya istihbarat verebileceği iddia ediliyor.
Ayrıca Tahran’ın devlet petrol şirketinin Rus devi Gazprom’la İran’a yönelik 40 milyar dolarlık bir doğal gaz yatırımı üzerine anlaştığı kaydediliyor.
‘BÜYÜK TEHDİT’
Her iki ülkenin “ABD liderliğinde dünya düzenine karşı çıkma ve ABD yaptırımlarına maruz kalma” bakımından ortak bir konuma sahip olduğu vurgulanan makalede “Ukrayna Savaşı, sürekli daha sıkı bağlardan bahsedip somut bir sonuç alamayan iki ülkenin bir araya gelmesini gerçekten de hızlandırmış görünüyor.” ifadesi yer alıyor. Rusya ve İran’ın daha sıkı bir ittifaka yönelmesinin iki ülkeye sağlayacağı fayda şöyle ifade ediliyor: “Ürünleri için yeni pazarlar bularak Batı yaptırımlarının etkisini azaltacaklar ve askeri işbirliğini artırmaları, Moskova’nın Ukrayna’daki savaşıyla Tahran’ın Orta Doğu’daki bölgesel faaliyetlerine güç verecek.”
Tahran’ın güneyinde yer alan Kaşan hava üssünde İran Devrim Muhafızları Birliği ile Rus ordusunun ortak İHA tatbikatı görüntülerinin İran’ın devlet televizyonunda yayınladığı vurgulanıyor. Beyaz Saray’ın İran’ın Ukrayna’da kullanılmak üzere Rusya’ya İHA vermeye hazırlandığı iddiası yeniden gündeme getiriliyor.
ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan’ın güçlenen İran-Rusya bağlarının ABD için “büyük bir tehdit” olduğu vurgusu hatırlatılıyor.
FIRSATI DEĞERLENDİREN İRAN
Yazıda geçen aylarda çok sayıda Rus vatandaşının, çoğunlukla yaptırımların etrafından dolanmakla ilgili görüşmeler için İran İslam Cumhuriyeti’ne akın ettiği söyleniyor. Batı’nın pek çok yerinde Rus vatandaşlarına vize verilmezken Tahran çarşılarında ve hotellerinde Rusçanın sıkça duyulmaya başladığı ifade ediliyor.
Gazetenin Tahran Kapalı Çarşısı’nda mikrofon uzattığı bir İranlı halı satıcısı, şubattan bu yana Rus müşterilerinin iki kat arttığını ve toplam satışlarının yarısını Ruslara yaptığını söylüyor. İran’daki lüks otellerin lobilerinde görülen yegane Avrupalıların, ellerinde diz üstü bilgisayarlarıyla takım elbiseli İranlılarla iş görüşmesi yapan Ruslar olduğu kaydediliyor.
Görüşülen iş fırsatları arasında İran tekstil ürünlerinin, Rusya’yı terk eden markaların yerini almak üzere Rus pazarına girmesi ve Rus araba üretiminde ihtiyaç duyulan ambargo altındaki bazı parçaların İran’dan temin edilmesi olduğu iddia ediliyor.
Ayrıca İran’ın, yaptırımlardan kaçınmak isteyen Rusya ile Hindistan arasında bir “alternatif ticaret koridoru”na aracılık edeceği ifade ediliyor. İran merkezli kurulan rotanın ABD yaptırımlarından tamamen azade bir bankacılık sistemi anlamına geldiği vurgulanıyor.
ÇİN’LE İLİŞKİLER DE HEDEF
Makalede Rusya ve İran’ın ikili ilişkilerini geliştirmesinden duyulan rahatsızlığın yanı sıra iki ülkenin Çin’le artan işbirliği de hedef tahtasına konuluyor. Geçen yıl İran’ın Çin’le petrol dışı mal ve hizmet ticaretinin 14,8 milyar dolara ulaştığı kaydedilirken iki ülke arasında 400 milyar dolar değerinde 25 yıllık ticaret anlaşması imzalandığı hatırlatılıyor.
