Yağma ekonomisi
ABD'de artan market, mağaza gibi geniş ürün zincirine sahip yerlerin yağmalanması sadece bir hırsızlık olayı değil. Çalınan malların kısa süre içerisinde e-ticaret sitelerinde satışı, büyük bir sektör haline geldi
Dünya'nın en büyük iki ekonomisinden biri olan ABD'de sıkça izlediğimiz görüntülerden biri market ya da mağaza yağmalanması. Özellikle son on yılda ABD'de yağmalama olayları büyük bir artış gösterdi. ABD'de 2019 yılında toplamda 68,9 milyar dolarlık ürün yağmalandı. Yağmalama olayları son dönemde şiddetli bir hale gelmeye başladı. Bu olaylarla birlikte cinayetler de arttı. Son olarak Oakland'da bir güvenlik görevlisi, bir grup hırsız tarafından yakın zamanda meydana gelen bir soygunda vurularak öldürüldü.
ÖNCE ÇAL SONRA SAT
ABD'de yağmalama olayları adeta bir sektör haline geldi. Bu tarz olayların artmasının altındaki en büyük nedenlerden birisi, çalınan ürünlerin büyük e-ticaret sitelerinde satışa çıkartılması. ABD'deki perakende yöneticileri ve güvenlik uzmanları, hırsızlıkları birçok etkenin bir araya gelmesine, ancak bu yağmalamaların Amazon, eBay, Facebook gibi internet pazarlarında çalıntı malları yeniden satabilme kolaylığına bağlıyor. Eskiden çalıntı malların bit pazarlarında ve rehincilerde bulunduğu söylenirken, bunun son yıllarda değişerek e-ticaret şirketlerine girdiği belirtiliyor. Gerçek mekânda faaliyet gösteren perakendecilerin boğuştuğu en büyük sorunlardan biri, herkesin genellikle anonim olarak kolayca mal satabileceği çevrimiçi pazar yerlerinin hızla büyümesi olarak yorumlanıyor.
ANONİMLİK BUNA İZİN VERİYOR
Kolluk Kuvvetleri ve Perakende Koalisyonu Başkanı Ben Dugan, Amazon, eBay, Facebook Marketplace, OfferUp, Etsy gibi mecraların tümünün yasa dışı çevrimiçi satıcılar tarafından kullanıldığını ve bu satıcıların internette anonim olarak çalışılmasına izin verildiği için bu eylemlerin yanlarına kâr kaldığını söyledi. Dugan yasa dışı satıcılar için, “Gerçek adlarını, gerçek adreslerini, konumlarını veya gerçek bankacılık bilgilerini listelemek zorunda değiller. Yani gerçek isimlerini bile kullanmıyorlarsa kimse yakalanmaktan endişe etmiyor.”
Mağazalardan ve alışveriş merkezlerinden çalınan malların genellikle Amazon ve Facebook'taki çevrim içi pazarlarda yeniden satıldığı belirtilirken, anonimlik, gerçek hayattaki kurallar tarafından engellenen suçluların internette özgürce faaliyet gösterebilecekleri başka bir örneği yansıtıyor.
PARA VERİP HIRSIZLIK YAPTIRIYORLAR
Yağmalama olaylarından rant sağlayanların belirli kişilere para verip bu hırsızlık eylemlerini yaptırdıkları ortaya çıktı. Dugan, malları çalan insanlara genellikle her soygun için 500 dolar gibi küçük ücretler ödendiğini ve bunun daha sonra malları çevrim içi olarak satan daha büyük işletmeleri beslediğini söyledi. Tipik olarak, bu soygunların büyük grupların mağazaları yağmalamasını içermediği, bunun yerine zamanla oluşan daha küçük hırsızlıklar olduğu belirtiliyor.
Yakın tarihli bir davada, Atlanta'da Robert Whitley adlı şahıs, mahkeme belgelerine göre, Target, CVS ve Publix gibi mağazalardan jilet ve sağlık ürünlerini çalıp deposuna götürmeleri için, tedavi görüp iyileşen uyuşturucu bağımlılarına para ödedi.
Bu eylemi yaptıran Whitley, daha sonra ürünleri Closeout Express ve Essential Günlük İndirimler adlı işletmeler aracılığıyla çevrimiçi olarak sattı. Federal savcılara göre Whitley, Amazon pazarında 140 binden fazla ürünü 3,5 milyon dolara sattı. Konuyla ilgili ABD Adalet Bakanlığı tarafından yayınlanan açıklamada, "Robert ve Noni Whitley, görünüşte meşru bir küçük işletme kılığında iyi organize edilmiş bir suç girişimini işletti." denildi.
SADECE HIRSIZLIKLA BİTMİYOR
İç Güvenlik Bakanlığı'nın Soruşturma kolu HSI'ye göre, grupların yaptığı sadece hırsızlık değil.
İç Güvenlik Soruşturmaları Yönetici Yardımcısı Steve Francis, “Organize perakende suçu, ülke genelinde perakende mağazalarında daha küstah ve şiddetli saldırılara yol açıyor” dedi. Francis, “Bu hırsızlıkları düzenleyen suç çetelerinin çoğu, insan kaçakçılığı, uyuşturucu kaçakçılığı, silah kaçakçılığı ve daha fazlası gibi diğer ciddi suç faaliyetlerine de karışıyor. Büyüyen bu tehdidin üstesinden gelmek, ülke genelinde mağaza çalışanlarının, müşterilerin ve toplulukların güvenliği için önemlidir” açıklamasını yaptı.
2019'dan bu yana, ABD'de bu tür suçlarla mücadele etmek için özel görev gücü kurdu. Kaliforniya otoyol devriyesi geçen hafta yaptığı açıklamada, görev gücünün 773 soruşturmaya katıldığını, 240 kişinin tutuklandığını ve 18,9 milyon dolardan fazla malın kurtarılmasına yardımcı olduğunu söyledi.
TOPLAM ZARAR 127,5 MİLYAR DOLAR
Perakende Sektörü Liderleri Derneği ve Buy Safe America koalisyonu tarafından kasım ayında yayınlanan bir raporda, yağmalama ve hırsızlıkların ekonomik etkisinin çok derin olduğu belirtildi. Raporda, "Perakendeciler, tüketiciler için daha yüksek fiyatlara ve nihayetinde daha düşük satışlara yol açan kayıp ürün, güvenlik ve işçilik için artan maliyetlerle karşı karşıyadır." denildi. Bu olaylarda ekonomik aktivite kaybında toplam hasarın 125,7 milyar dolar kadar olduğu tahmin ediliyor.
Perakende Sektörü Liderleri Derneği Halkla İlişkiler Kıdemli Başkan Yardımcısı Michael Hanson, "Organize perakende suçu, küçük mağaza hırsızlığından daha fazlasıdır ve ekonomik etkisi endişe verici hale gelmiştir" dedi.
