Yalancı için yalan değerlidir, halk için ise gerçek-4: Devletlerin rolü yeniden tanımlanmalı

Bu yazı muratulker.com’dan alınmıştır. Yeniden World Economic Forum başlıklı yazıya kaldığımız yerden devam ediyoruz:

11-) SUUDİ ARABİSTAN’IN  KÜRESEL BAĞLAMDA DÖNÜŞÜMÜ

Enerji güvenliği, jeopolitik rekabet, ticaret ve tedarik zinciri parçalanması ile ilgili dinamikler, sistemik sorunları özünde çözerken, ortaya çıkan kısa vadeli sonuçları ele almaya yönelik küresel tartışmaların merkezinde yer alıyor. Suudi Arabistan bu karmaşık küresel bağlamda nasıl ilerliyor?

Katılımcılar: Frederick Kempe, Moderatör, President and Chief Executive Officer, Atlantic Council, Abdullah AlSwaha, Minister of Communications and Information Technology of Saudi Arabia, Bandar Alkhorayef, Minister of Industry and Mineral Resources of Saudi Arabia, Jane Fraser, Chief Executive Officer, Citi, Kristalina Georgieva, Managing Director, International Monetary Fund (IMF), Mohammed Al-Jadaan, Ministry of Finance of Saudi Arabia, H.R.H. Princess Reema Bandar Al-Saud, Ambassador of Saudi Arabia to the United States.

Ekonomik olarak Suudi Arabistan’ın gerçek bir kazanan olduğu ve geçen yıl enerji fiyatlarının yanı sıra ulusal yatırımlar ve planlama ve yaklaşımdaki değişikliklerle de desteklendiği konusunda bir fikir birliği var. Suudi Arabistan’ın yüksek büyüme oranları söz konusu. Suudi Arabistan neyi doğru yapıyor: İlk olarak, maliye politikası. Bu zor zamanlarda IPI’yı (Industrial Production Index) %6’dan %15’e çıkarma cesaretine sahip ülke azdır. Suudiler bunu yaptı ve gelirlerin artmasını, gelecekteki büyüme için yatırım ortamı yaratmak, ekonomiyi çeşitlendirmek için çok etkili bir şekilde kullanıyorlar. İkincisi, Suudilerin 2030 yılına kadar işgücüne katılan kadın oranı hedefi %30'du. Şimdiden %37'ye ulaştı ve hedefi aştı. Üçüncüsü, Suudi Arabistan bunu iyi bir küreselleşme şansı olarak görüyor.

Vizyon 2050, Suudilerin ekonomi, sosyal doku, mali disiplin hakkındaki düşüncelerinde bir atılımdı ve çok geniş bir kapsama sahip. Ekonomik çeşitlendirme, mali reformlar ve sosyal reformları içerir. Enflasyonun birçok insanın beklediğinden daha erken geldiği görüldü ve Suudi ekonomisini enflasyondan koruyacak şeyler başarıyla yapıldı. Böylece yerel ekonomide enerji fiyatları donduruldu. Dünyadaki enflasyon 2022'de %8'in üzerindeyken Suudi Arabistan’da, %3'ün altında kaldı. En son rakamlar bile %3,3 ve ortalamaya bakıldığında yaklaşık %2,6. Gelecek yılın beklentisi de düşük enflasyondur.

Hem sanayi hem de madencilik Suudi Arabistan için büyük bir potansiyele sahip. Rekabetçi ve sürdürülebilir bir endüstriyel ekonomi yaratmayı hedefliyor. Ülke içinde değer yaratmaya çalışıyor.

Çin’in Suudi Arabistan için çok önemli olduğu düşünülüyor. Suudi Arabistan’ın en büyük ticaret ortağı Çin. Ama aynı zamanda ABD de çok önemli bir ortak. Avrupa ile de ilişkilerini geliştirmek istiyor. Latin Amerika’yla, Asya’yla ilişkilerini ilerletmek istiyor Suudiler.

Benim sorum ise şu: Bu dönüşüm olunca Arabistan gerçekten neye benzeyecek?

12-) HIZLI BÜYÜME HÂLÂ MÜMKÜN MÜ?

Küresel yaşam standartlarının benzeri görülmemiş bir yükseliş dönemi, 21. yüzyılda yerini zayıf bir büyüme dönemine bıraktı. 20. yüzyılın dönüştürücü büyümesine katkı sağlayanlar hangi faktörlerdi ve bunlar bugünün politika zorluklarıyla mı ilgili?

Katılımcılar: Gillian Tett, Editör–FT Moral Money(Moderatör), Mary Callahan Erdoes, CEO, Varlık ve Servet Yönetimi–JPMorgan, Lawrence H. Summers, Profesör–Harvard Kennedy School Sigrid Kaag, Başbakan Yrd. ve Finans Bakanı–Hollanda, Tharman Shanmugaratnam, Kıdemli Bakan, Singapur.

WEF’in yayınladığı son raporda; ankete katılanların üçte ikisi 2023’te ekonomide muhtemel bir durgunluk beklerken, %18 bunun son derece olası olduğunu düşünüyormuş. Peki uzun vadede iyimser mi yoksa kötümser mi olmalıyız? Yüksek büyüme geride mi kaldı, tekrar hızlı büyümeyi yakalayabilir miyiz? McKinsey WEF’ten bir hafta önce yayınladığı raporda 1945'ten bu yana ekonomi politiğin üç ana aşaması olduğunu savunmuş. 1945–1979 savaş sonrası canlanma, 1989'a kadar olan çekişme dönemi ve sonrasında 2019'a kadar devam eden pazarlar çağı. Şimdi yeni bir aşamada mıyız? Ne dedi konuşmacılar bakalım:

İçinde bulunduğumuz dönemi seküler ekonomik politika ile yönetmek mümkün değil. Artık sadece rastgele şoklar değil, sistematik olarak resmin bir parçası olan; sıklık, ölçek ve etki açısından yoğunlaşan şoklar etrafında dönen bir dünyadayız. Gezegenimizin sınırlarının aşılması ve pandemi gibi krizlerin artık kabul edilen bir gerçeklik olması bizi şoklar dünyası ile tanıştırdı. Temel bilgilerimize geri dönüp yatırım yapmamız, tahmin etmemiz ve önlememiz gereken şoklarla dolu bir dünya içinde yaşıyoruz. Küresel olarak büyük emek ve işgücü rezervinden yararlanma dönemi sona eriyor. Artık sadece üretkenlik artışı yoluyla büyümek mümkün görünüyor. Üretken endüstriler mevcut iş gücünün yerine geçiyor.

Küresel sistemin küresel güvenliğinde çok daha iyisini başarmamız gerekiyor. Tepkisel değil proaktif olmamız gerekiyor. Şu an dünyamız Kovid vb. çevresel yeni krizlere halen hazırlıksız. Kurumlar tepki vermede yavaş ve yetersiz kalıyor. Güvenliği sağlamak adına uluslararası kurumlar çıkartabilir miyiz? Diğer bir husus geçmişe bakıp tarihsel okuma yaptığımızda tarım, endüstri devri ve ardından içinde yaşadığımız bilgi teknoloji çağına ne kadar hazırız? Yapay Zekâ (YZ) etkisinin çok derin olacağını düşünürsek bu dönemin politika yapıcılar ile özel sektörün güçlü iş birliği ile yönetilmesi önemli. Emek piyasasında bir senaryoya göre bazı iş kolları işlerini kaybedecek. Örneğin YZ çoğu doktorun yerini alacak ama hala hasta ile duygusal temas kuran, elini tutan hemşirelere ihtiyacımız olacak.

Burada devletlerin rolünün yeniden tanımlanmasına ihtiyaç var. Bu dönemi ne tür bir devlet anlayışı ve yönetişim ile aşmalıyız sorusu kritik. Hollanda, hükümetin rolünü yeniden tanımlıyor; bir büyük kamu hizmet sağlayıcısı rolünden daha çok hızlandırıcı bir aktör rolüne doğru. Büyüme için uzun vadeli planlama şart. Vatandaşlara bu gelecekte nasıl bir rol ve iş vereceksiniz? Yeni teknolojilere yapılacak yatırımlarla birçok yeni iş alanı ve rol açılacak. Devletler de eğitim sistemlerini ve kariyer planlamalarını buna göre yapmalı. Bana sorarsanız büyümenin önündeki en büyük risk politik kavgalar, savaşlar ve özellikle ABD-Çin çekişmesi. ABD-Çin gerginliği ve ekonomik kısıtlamaların etkisi küresel ölçekte ve yıkıcı olabilir.

13-) YAPAY ZEKÂ VE BEYAZ YAKALI İŞLER

Makine öğrenimindeki son gelişmeler, giderek karmaşıklaşan bilişsel görevlerin ve yaratıcı üretimin otomatikleştirilebileceği anlamına geliyor. Bu gelişmelerin sonuçları abartılıyor mu yoksa bilgi işçileri için bir dönüm noktasına mı yaklaşıyoruz?

Katılımcılar: Ina Fried, Baş Muhabir–Axios (Moderatör), Erik Brynjolfsson, Profesör, Dijital Ekonomi Laboratuvarı–Stanford Üniversitesi, Mihir Shukla, CEO–Automation Anywhere, Sir Martin Sorrell, Yönetim Kurulu Başkanı–S4 Capital, Lauren Woodman, CEO–Datakind

YZ ve sonuçları bu oturumun da ana konusuydu. Geçmişteki otomasyon dalgaları, giriş seviyesi işleri hedefledi. Ancak ChatGPT vb gibi Üretken YZ sistemleri, üst düzey yöneticiler de dahil olmak üzere bilgi çalışanları için korku uyandırıyor. YZ altüst edici bir teknoloji olarak adlandırılıyor, çünkü pek çok iş, büyük olasılıkla çalışanların iş akışlarını bir dizi YZ güdümlü yazılım robotundan yardım alması sayesinde büyük değişiklikler gösterecek.

Konuşmacılar bu konuda şunları dediler: İnsanlık ve işgücü bir şekilde bu yeni ilerlemeye ayak uyduracak. Devletler ve kurumlar eğitim programları ile buna hazırlık yapacak. Ama bu geçiş süreci nasıl yönetilecek ve neler yaşayacağız bunu kestirmek zor.  Dünya Ekonomik Forumunda sıklıkla üretken YZ araçlarının yaratıcı çalışmayı nasıl yeniden şekillendirebileceğine çok vurgu yapılmasına rağmen, kazançlı ancak yoğun emek gerektiren işlerde de daha büyük yıkıcı etkiler bekleniyor.  Örneğin reklam satın alma ve planlama görevleri büyük oranda YZ ile çözülecek konular arasında.

Normalde uzun bürokratik süreçler içeren mortgage kredi onay süreci 30 gün sürerken artık robotik süreç otomasyonu ve YZ ile çok daha kısa sürede tamamlanabiliyor, şimdiden ipotek başvurularını işlemek gibi bir dizi görevi otomatikman yerine getiriyor. Teknoloji hiç beklenmedik başka alanlara da giriyor…

YZ’nin tüm işleri değiştirmek yerine belirli görevleri devraldığı gözlemleniyor. 950 mesleği inceleyip bu meslekleri icra etmek için gerekli görevleri çıkarmışlar. YZ birçok işlevi yerine getirebilir, ancak hepsini değil. Makine öğrenimi, mesleklerin birini dahi tam anlamıyla yerine getirmekten yoksun. Daha da önemlisi, bu çalışma sonucunda yapay zekanın insanların daha nitelikli ve tatmin edici işlere girmesine yardımcı olabilecek.

Çok sayıda çalışan doğru işte çalışmıyor ve hayatlarını sessiz bir çaresizlik içinde yaşıyorlar. Muhtemelen bu kişiler farklı işleri çok daha iyi yerine getirebilecek bazı yeteneklere sahipler, ancak buna uygun değiller çünkü onları yerleştirecek bir İK altyapısı yok. YZ’nin bir faydası da insanların potansiyellerini gerçekleştirmelerini sağlamak olacaktır, diyenler var.

Yapay zeka aslında insanlara yardımcı olacak, danışman gibi çalışacak. Bazı şeyleri sen yapacaksın o kontrol edecek ama son dokunuşu yine sen yapacaksın. İnsan kapasitesini artıracak bir şeyden ötesi olmayacak, diyorum ben.

2023 World Economic Forum notlarım ve yorumları böyle. Dünya her yönüyle büyük bir dönüşümden geçiyor, iş yaşamı da öyle… Neredeyse her ekonomi ya da iş toplantısına bu büyük dönüşüm damgasını vuruyor. Ama biz bunları konuşurken de dönüşüm hızlanıyor. Yakalamak için artık konuşmayı bırakıp “yapmak” gerekir diye düşünüyorum. Yorumlara siz de yapmamız gereken ilk üç hareketi yazsanız güzel bir tartışmayı başlatmış olmaz mıyız? Teşekkürler. BİTTİ

Yalancı için yalan değerlidir, halk için ise gerçek-3: Hükûmetler bilgibozuma karşı ne yapmalı?Özgürlük Meydanı

Yalancı için yalan değerlidir,  halk için ise gerçek-2: Eğitim sistemini geleceğe hazırlamalıyızÖzgürlük Meydanı

Yalancı için yalan değerlidir, halk için ise gerçek-1: Yeniden World Economic ForumÖzgürlük Meydanı