Yaşa Filistin şarkısının öyküsü

45 yıldır yaşayan “gösteri şarkısı” Leve Palestina (Yaşa Filistin), 75 yıldır azalmayan ve 7 Ekim tarihinden itibaren Gazze’de yine azan Siyonist saldırganlıkla birlikte, tüm dünya ile beraber Türkiye’de önceleri hiç olmadığı kadar yaygınlaştı.

Dünyadan müzikler ile ilgilenmeye başladığım yıllarda benim Leve Palestina şarkısını ve onu var eden Kofia grubunu tanımama vesile olan “evrenselmuzik” blogunu oluşturan ekibe teşekkürlerimi sunayım. Artık aktif olmayan bu blog, dijital müzik platformlarının olmadığı zamanlarda Türkiye’de dünya müzikleriyle tanışmamızı sağlayan sitelerden biriydi. Leve Palestina şarkısından da, 15 yıl önce İsrail’in 1. Gazze saldırısının [1] ardından Filistin mücadelesinin yine gündem olduğu zamanlarda, o blogun tanıttığı Kofia grubunun albümleri sayesinde haberdar olmuştum. 3 ay önce başlayan saldırının ardından müzik içerikli ilk sosyal medya paylaşımım da bu şarkı oldu. Aradan çok zaman geçmeden şarkının sosyal medyada viral oluşuna, Filistin’e destek amaçlı paylaşımların çoğunda bu şarkının arka fona yerleştiğine tanık olduk.

TOTARİ’NİN ANLATTIKLARI

Kofia grubunun kurucusu, besteci ve söz yazarı George Totari. Totari, öyküsünü kendi ağzından ilk olarak 2022 Ocak ayında birinci gösterimi yapılan “Kofia: A Revolution Through Music (Müzik Yoluyla Bir Devrim)” belgesel filminde, son Gazze saldırısının başladığı 2023 Ekim ayında “Palestinian Music in Exile: Voices of Resistance (Sürgündeki Filistin Müziği: Direnişin Sesleri)” adlı kitabını da yayınlayan yazar ve yapımcı Louis Brehony’ye anlatmış:

1946 yılında yani Nekbe’den [2] 2 yıl önce, Hz. İsa’nın memleketi olarak bilinen, Hristiyanlık anlamındaki Nasranîlik adının kaynağı olan Nasıra şehrinde doğan Filistinli George Totari, büyük işgalle sonuçlanan savaşın yaşandığı 1967 yılında İsveç’e yerleşir. Kendi deyişiyle “İsveç’te dilin ve binaların yanı sıra, politik hava da farklıdır. İsveç, İsrail’den bile daha siyonisttir ve Filistinliler burada tanınmamaktadır.”

Yurdundayken kilisede, dost meclislerinde ve düğünlerde müzik yapan George Totari İsveç’te Filistin mücadelesinin sesini duyurmak için, hem sürgündeki Filistinlilerin hem de anti-emperyalist duyarlılığa sahip İsveçli müzisyenlerin üyesi olduğu, adını direnişin simgesi olan Filistin kefiyesinin telaffuzu kufiyadan alan Kofia grubunu kurar. Grup, İsveççe ve Arapça şarkılar içeren Palestina Mitt Land (Ülkem Filistin) adlı ilk albümünü 1976 yılında çıkarır. Daha ilk parçası olan Eld/نار (Ateş) ile “Gericilere, siyonistlere, emperyalistlere ateş!” diyerek başlayan müzikleri, şiddet yanlısı olduğu eleştirilerine maruz kalmakla beraber sol çevrelerin ilgisine mazhar olur. [3]

YASAKLAMAYA ÇALIŞTILAR

Bu yazının konusu olan şarkı, 1979 yılında çıkan Mitt Hemlands Jord (Yurdumun Toprağı) adlı 2. albümlerinin İsveç dilindeki son parçası Demonstrationssången (Gösteri Şarkısı) ise dillere dolanan “Leve Palestina, krossa sionismen” (Yaşasın Filistin, kahrolsun siyonizm) nakaratıyla ve coşkusuyla günümüze dek gösterilerin gözdesi olmayı sürdürür. Son yıllarda Batı Avrupa’da “sosyal demokrat” politikacıların Siyonizm karşıtlığını “antisemitizm” ile ithamlarına paralel şekilde, 2019 yılının 1 Mayıs’ında İsveç’in Malmö kentinde göstericilerin bu şarkıyı söylemeleri üzerine o dönemki başbakan ve İsveç Sosyal Demokrat İşçi Partisi (SAP) başkanı Stefan Lofven kendi partisine üye göstericileri bile antisemit olarak suçlayıp şarkının yasaklanmasını ister. Ama İsveçli göstericilerin sivil itaatsizliği bunun önüne geçer.

Leve Palestina’nın 2023 yılı son çeyreğinde viral olması ve çeşitli dillerde farklı versiyonlarının üretildiği malumumuz. Ancak bu yazıyı yazma saiklerimden ilki, sözlerinde “Sosyalizm ile inşa edeceğiz ülkemizi” yer alan bu şarkının Türkiye’de daha önce bu şarkıyı şimdiye dek sahiplenenlere yakınlığı ve haliyle şarkıyla tanışıklığı olmayanlarca benimsenip paylaşılır hale gelmesi. [4]

BAHANELER GERÇEK KARŞISINDA TUZLA BUZ

Geleneksel anlamıyla solculuğa tövbeli bir “sol” kitlenin şarkıya olduğu gibi Filistin mücadelesine kayıtsızlığı benim için bir diğer saik. (Sanırım Batı’daki muadillerine uyup "antisemitizm" diye kınamaları da olasıdır.) Hâlbuki şarkıdaki coşkulu sesine kapıldığımız solist Carina Olsson’un, Louis Brehony’nin Kofia filminde dediği gibi "Bireysel hayatlarına takılmış kitlelere dünyadaki toplumsal mücadelelerin sesini duyurmak özellikle günümüzde daha önemli."

Şarkıdaki “sosyalizm”, kendi suni gündemlerini öncelemekten çevresine kör olanların yerine başkasının derdiyle hemhal olabilenlerin sosyal dayanışmasını ve toplumculuğu ifade ediyor evvela belki de. Salt iktidara muhaliflikten ötürü “İslamcı” gördüğü her şeye duyarsız ve içlerinde, seçim yenilgileri sonucunda bile halkına küsüp ülkesinden ayrılmak isteyebilenlerin de bulunduğu kimselerin, ithal “Önce HAMAS saldırdı, Filistinliler aşırılık ve terörizm yanlısı” söyleminden yerli -ama yersiz- “Geçmişte arkamızdan vurdular, topraklarını sattılar” safsatalarına dek sığındığı bahaneler, Filistinlilerin yurdu işgalciye bırakmayan ölümüne direnişçilikleri gerçeğine çarparak tuzla buz olurken, milyonlar bu şarkının sözleriyle onları desteklemeyi sürdürüyor:

“och vi ska befria vårt land från imperialismen”

(Ve biz kurtaracağız ülkemizi emperyalizmden)

DİPNOTLAR:

[1] "Dökme Kurşun Operasyonu"

[2] Siyonist işgal sonucu 1948 yılında İsrail'in ilanı. Nekbe, Arapçada uğursuzluk ve felaket anlamındadır

[3] Yeri gelmişken "Filistinli şiddetine" dair şimdiye dek okuduğum en iyi yazıyı burada paylaşıyorum: vesaire.org/filistin-her-seyi-anlatiyor

[4] Örnek olarak:

- Türkiye’de İslamî hareketin önderlerinden Necmettin Erbakan'ın yakın korumalığını yapmış Abdurrahman Akyüz’ün oğlu Necmettin Erbakan Akyüz, Avrupa Wushu/Kungfu Şampiyonası birinciliğini Filistin bayrağı açarak kutladığı anları sosyal medya hesabında bu şarkıyla paylaştı: www.instagram.com/reel/C07G2veCSlt

- Mardin'de evlenen ve düğünleri için ayırdıkları parayı Filistinlilere bağışladığını duyuran Derya ile Yusuf Andinç çiftinden, Mardin Sanat Akademisi müzik öğretmeni Yusuf Andinç, düğünde oynadığı debkeyi (dabke, Filistin ve komşularında yaygın halk dansı) sosyal medya hesabında bu şarkıyla paylaştı: www.instagram.com/reel/C06WHMKsYJd

Kaynakça:

- ‘Fire, fire!’: A Guide to the Music of Palestinian-Swedish Band Kofia . Louis Brehony, 9.3.2020

- On May Day: Long live Palestine-crush Zionism!, Louis Brehony. 1.5.2020

- Leve Palestina: The Rhyme of the Undamned. Louis Brehony. 1.1.2024

- Kofia grubunun kurucusu George Totari, Filistin protestolarının simgesi "Leve Palestina" şarkısını anlattı. Anadolu Ajansı. 28.11.2023

- How a Swedish song from the 70s became a new Palestinian anthem. Kübra Solmaz (TRT World)

- The Fascinating Story Behind 'Leve Palestina' - Short Documentary . @aHumanStory . 7.1.2024