Yasaktan bir gün önce işten çıkarıldılar: ‘Dakika: 1, Gol: 1’

Uçak, rüzgar gülleri, hızlı trenler ve özel yatlara fiber karbon iplik üreten Alman menşeli Seartex’te iddiaya göre sendika aleyhine şahitlik etmeye itiraz eden işçiler işten çıkarıldı. Olayın, dün yürürlüğe giren işten çıkarma yasağından bir gün önce yaşanması dikkat çekti. İşveren işçileri, yasaktan muaf tek neden olan “ahlak ve iyi niyet kurallarına uymamaktan” çıkardı. Bu durum sendikal faaliyetlerin devam ettiği işyerlerinde olumsuz bir durum yaratıp yaratmayacağı konusunda soru işaretlerine neden oldu.

İzmir’de faaliyet gösteren Saertex’te geçen yıl başlayan örgütlenme süreci, Türkiye Tekstil, Örme, Giyim ve Deri Sanayisi İşçileri Sendikası’nın Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’ndan aldığı yetki tespitiyle devam etti. Ancak işveren yetki tespitine itiraz ederek konuyu mahkemeye taşıdı. Bu süreçte sendikalı işçilere baskı yapan firma yetkilileri, 4 çalışanın işine son verdi. 4 işçinin işe iade davası devam ederken, işveren sendikalı 2 işçiden sendika aleyhine şahitlik etmesini istedi. Buna itiraz eden işçiler önceki gün yani işten çıkarma yasağının yürürlüğe girmesinden bir gün önce “ahlak ve iyi niyet kurallarına uymadıkları” gerekçesiyle işten çıkarıldı. Süreci Aydınlık’a anlatan Teksif İzmir Şube Başkanı Faruk Aksoy, şunları kaydetti:

“Yaklaşık 40-45 çalışanın bulunduğu Saertex’te geçen sene örgütlenme sürecini hızlandırıp Çalışma Bakanlığından yetki tespitimizi aldık. İşveren, Çalışma Bakanlığının ayni devletin tespitine itiraz etti. Yetki itiraz süreci başladı. Bilirkişi raporları lehimize çıkmışken koronavirüs salgını nedeniyle adli tatil oldu. Karar aşamasında maalesef böyle bir şeyle karşılaştık. Tabii bu süreçte işveren rahat durmadı. Üye arkadaşlara baskı yaptı. 4 işçinin işe iade davaları devam ederken 2 arkadaşımıza işveren, sendika aleyhine şahitlik talebinde bulundu. İşçiler de mahkemenin huzurunda yalan söylemeyeceklerini belirtip bunu kabul etmeyince 2 işçi, İş Kanununun 25-2 (yasak kapsamında olmayan ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık durumu) maddesinden işten çıkardı. Bu yazışmalar da elimizde mevcut…

‘İŞÇİLERİ KORONA VE İŞVERENLER ÖLDÜRÜYOR’

“Yeni yasayla kötü niyetli işverenler ve işveren vekilleri tarafından bu kullanılacaktır. Tabii her işveren için söylemiyorum bunu… Ancak özellikle Alman menşeli firmalarda yaşadığımız bu sendikal sorunlara akıl sır erdiremiyoruz. Çünkü kendileri her seferinde ülkemize demokrasi, hak ve özgürlükler konusunda ders vermeye çalışan Almanların maalesef Türkiye’deki sendikal hak ve özgürlükler söz konusu olunca sendikal düşmanlıkları ön plana çıkıyor. Hugo Boss gibi Alman menşeli diğer firmalarda da benzer süreçler yaşandı. Yasaları çiğneyip, cezasını ödeyip tekrar bu suçları işlemeye, anayasamızı ihlal etmeye devam ediyorlar.

“İşten çıkarılan arkadaşlarımız kıdem ve ihbar tazminatlarını da alamayacaklar. İşsizlik ödeneğinden de faydalanamayacaklar. Bu sefalet ücreti dediğimiz 39,24 liralık ödemeden de faydalanamayacaklar. Burada işverenin niyetinin iyi olmadığını gördük. Böyle bir mağduriyet içerisindeyiz. Salgın nedeniyle sosyal mesafemizi korumak zorundayız, o yüzden eylem de yapamıyoruz. Sosyal medya aracılığıyla sorunlarımızı dile getirmeye çalışıyoruz. Yasaların işverenlerin sağlığını korumaya dönük olduğunu görüyoruz. Şimdi bu arkadaşlarımız bu dönemde nerden iş bulacaklar; iş yok, ekmek yok… İşçilerimizi korona ve işverenler öldürüyor…”

‘ÜCRETSİZ İZİN ÜÇ AYI AŞAMAZ’

İstanbul Kültür Üniversitesi İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Ana Bilim Dalı Dr. Öğretim Üyesi Ender Demir, koronavirüs salgınının ekonomik hayata etkilerinin azaltılması kapsamında yapılan değişiklikleri içeren, ücretsiz izin ve fesih yasağını öngören kanunu değerlendirdi.

İşçi ve işvereni yakından ilgilendiren, ücretsiz izin ve fesih yasağı öngören kanun dün Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Dr. Ender Demir, işverenin üç ay boyunca, ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık hariç iş sözleşmesini feshedemeyeceğini anımsatarak, ücretsiz izne ayrılan veya iş sözleşmesi feshedilen işçilere işsizlik ödeneğinin verileceğini, işverenin, üç aylık süreyi geçmemek üzere işçileri ücretsiz izne ayırabileceğini aktardı.

Kanuna aykırı şekilde iş sözleşmesini fesheden işverene, sözleşmesi feshedilen her işçi için fiilin işlendiği tarihteki aylık brüt asgari ücret tutarında (2 bin 943 lira) idari para cezası verileceğini belirten Demir, şu bilgiyi verdi: "İşçinin istifa etmesi, belirli süreli iş sözleşmesinin kendiliğinden sona ermesi, işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranması sonucunda iş sözleşmesinin sonlandırılması ise fesih kapsamında sayılmayacak."

Ücretsiz izne ayrılan ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan işçiler ile 15 Mart tarihinden sonra iş sözleşmesi feshedilen işçilere işsizlik ödeneği olarak aylık net 1168 lira verileceğini dile getiren Demir, şöyle devam etti: "İş sözleşmesini haklı nedenle fesheden işçiler ile belirli süreli iş sözleşmesiyle çalışan ve belirlenen sürenin sonunda iş sözleşmesi kendiliğinden sona eren işçiler de anılan işsizlik ödeneğinden faydalanabilecek. Buna karşılık, kısa çalışma ödeneğinden yararlanan, yaşlılık aylığı alan, iş sözleşmesini haklı neden olmaksızın kendisi fesheden ve 15 Mart tarihi ile öncesinde işten çıkartılan işçiler bu ödenekten yararlanamayacak."

İŞÇİ FESHEDEMEYECEK

Dr. Öğretim Üyesi Ender Demir, yeni düzenlemeyle işverenin üç ay süreyi geçmeyecek şekilde işçileri tamamen veya kısmen ücretsiz izne çıkarabileceğini anımsatarak, "Ücretsiz izne gönderilen işçiler bu gerekçeyi ileri sürerek iş sözleşmesini feshedemeyecek. Bununla birlikte kısa çalışma ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanma imkanı olan işçiler ise ücretsiz izne zorlanamayacak. Bu işçiler için muhakkak ilk etapta kısa çalışma ve kısa çalışma ödeneğine başvurulacak. Burada önemli olan nokta ise kanunda öngörülen ücretsiz izin uygulamasının sadece fesih yasağı öngörülen üç aylık süre için geçerli olmasıdır. Bu süre geçtikten sonra tek taraflı olarak ücretsiz izin kullandırılamaz."