Yat ve tekne üreticileri faizde normale dönüşü bekliyor
Kredi maliyetlerinin yükselmesiyle satışların olumsuz yönde etkilendiğini vurgulayan YATED Başkanı Bekiroğlu, 2026 yılından faizde düşüşle normale dönüleceğini belirtti. Bekiroğlu, yat turizminin gelişimi için İzmir’in güneyi, Antalya’nın kuzeyine en az 10 marina yapılması gerektiğini kaydetti
Sabrican Tıknazoğlu
Yat ve tekne endüstrisi, Türkiye’nin tek deniz fuarı olan Bosphorus Boat Show’da ürünlerini sergileyecek. 26 Ekim’de başlayacak olan tekne, tekne ekipmanı ve aksesuarları fuarında, 500’e yakın tekne sergilenecek.
MarinTurk İstanbul City Port ev sahipliğinde, ED Fuarcılık, Yat ve Tekne Endüstrisi Derneği (YATED) desteği ve Türkiye Gemi İnşa Sanayicileri Birliği (GİSBİR) ana sponsorluğunda hazırlanan fuarın öncesinde paydaşlar, ekonomi gazetecileriyle bir araya geldi. Aydınlık olarak bizim de takip ettiğimiz toplantıda, ekonomik zorlukların sektöre etkisi ve sektörün talepleri de dile getirildi.
Tekne ve yat sektörünün çatı kuruluşu olarak sektörün gelişimi ve ekonomik zorluklara karşı korunması için mücadele ettiklerini ifade eden YATED Yönetim Kurulu Başkanı Murat Bekiroğlu; döviz kurlarındaki durum nedeniyle sektörümüzde rekabet avantajımız azalmaya başlasa da işçilik ve kaliteli üretim ile avantajlarını korumaya çalıştıklarını kaydetti. Bekiroğlu, şunları söyledi:
“Krediye erişim de zorlaşmaya başladı. Örneğin; pandemi döneminde tekne ve yatlara olan ilgi bir hayli yükselmiş, satışlar da artmıştı. Krediye erişim de yüksekti. Sektörde, ortalamalar değişmekle birlikte satışların yüzde 50’ye yakını kredi ile yapılıyordu. Pandemi sonrasında ise satışlar normal seviyesine geldi. Bu dönemde kredi maliyetleri de yükselince satışlarımız eski normaline döndü. Ancak 2026 yılından itibaren enflasyonun ve faizlerin düşmesiyle birlikte krediye erişim imkanının artmasını bekliyoruz.”
MARİNASIZLIK ÇEVREYİ DE KİRLETİYOR
Sektörün önündeki diğer bir engelin de marinalarda tekne ve yat bağlama kapasiteleri olduğunun altını çizen Murat Bekiroğlu, şu ifadeleri kullandı:
“Bağlama kapasitesi düşük olunca marinada fiyatlar da yükseliyor. Yeni marina yatırımlarının önünün açılmasını istiyoruz. Cennet koyları koruyarak, koyların dışında marina yatırımları yapılmasını talep ediyoruz. Marina yetersizliği, teknelerin açık kıyılara demirlemesiyle çevre kirliliğine de yol açıyor.
“YATED olarak bu konuda üzerimize düşeni yapmaya hazırız. Hızlı bir şekilde ilk etapta Antalya’nın kuzeyine ve İzmir’in güneyine en az 10 tane marina yatırımı yapılması gerekiyor. Bu konuda ilgili bakanlıklara da taleplerimizi ilettik. Eğer bu yatırımlar yapılırsa, yat ve tekne turizminde tamirden bakıma kadar birçok alanda hızlı bir gelişim sağlarız.
"Kitle turistine göre 10 kat daha fazla harcama yapan tekne ve yat turistini daha fazla ülkemize çekeriz. Bugün Fransa’da 325 binin üzerinde, İtalya’da 200 binin üzerinde İspanya’da 185 binin üzerinde bağlama kapasitesi var. Türkiye’de ise bu sayı 25 bin civarında.”
‘VERGİ KAYBI KUR FARKINDAN KAYNAKLANDI’
Bekiroğlu, Hazine ve Maliye Bakanlığının yat ve tekne satışlarında 3 yılda 1,4 milyar lira tutarında vergi kaybı yaşandığına ilişkin açıklamalarının sorulması üzerine, alış ve satış dönemi arasında oluşan kur farklılığı nedeniyle meydana geldiğini aktardı.
FUARDAKİ TEKNELERİN YARISI YERLİ ÜRETİM
Fuara bu yıl, 50 binden fazla ziyaretçi beklediklerini ifade eden ED Fuarcılık Kurucu Ortağı Dilek Soydan, deniz severlerin beğenisine sunulacak teknelerde yerli ve yabancı oranının eşit seviyelerde olduğunu aktardı. Soydan, “Yerli teknelerin sayısının her geçen artıyor olması çok sevindirici. Geçen yıl sergilenen teknelerin toplam değeri 10 milyar TL civarındaydı. Bu yıl ise sergilenecek teknelerin toplam değerinin 15 milyar TL olması bekleniyor. Yine, geçen yıl fuar döneminde yapılan satış 2 milyar TL’ye ulaşmıştı. Bu yıl, bu rakamın çok daha üst seviyelere gelmesini bekliyoruz.” dedi.
BAŞLICA SORUN NİTELİKLİ ELEMAN
Türkiye’nin 2023’te 1,7 ile 1,8 milyar dolar arasında bir ihracat yaptığını dile getiren YATED Başkan Vekili Cem Hüroğlu, “Bu yıl da benzer bir seviyede yılı kapatacağımızı düşünüyoruz. Katma değerli bir ihracat gerçekleştiriyoruz. Türkiye’nin kilogram başına ihracatı ortalama 1,3-1,5 dolar seviyelerindeyken, sektörümüzde bu rakam 25-30 dolar ve üzerinde rakamlara ulaşmakta…” dedi.
Cem Hüroğlu, “24 metrenin altındaki teknelerin KDV muafiyeti ile ilgili yeni uygulama son dönemde satışlarımızın biraz yavaşlamasına neden oldu. Yaklaşık 70 bin kişinin direkt çalıştığı ve yan sanayisiyle taşeronlarıyla 100 binlere varan istihdam sayımızla ülkemiz için çok değerli bir sektörüz. Bu kadar önemli bir sektörü elimizden geldiğince destekleyip, büyütmek hepimizin arzusu.” diye konuştu.
Nitelikli eleman sorununun, sektörün sıkıntılarının başında olduğunu vurgulayan Güroğlu, çözüm için okullarla işbirliği yaptıklarını aktardı. Güroğlu, “Sektörümüzden Hollanda'ya Kalifiye eleman gidişi oldu. Ancak son yıllarda Türkiye’de ücretler öyle arttı ki bu sefer Hollanda’dan geri dönüşler oldu.” sözlerini kullandı.
