Yedinci sınıf öğrencisi okuma-yazma bilmiyor

Almanya’da eğitim öğretim hayatı sancılı başladı. En öne çıkan sorun ise öğretmen açığı. 14 bin 466 öğretmen açığı var. Özelliklede Matematik, Almanca, İngilizce, müzik gibi branşlarda eksiklik yaşanıyor. Kuzey Ren-Vestfalya eyaleti 6 bin 715 öğretmen açığı ile listenin başında yer aldı. Onu 1.760 boş kadro ile Aşağı Saksonya ve 1.400 öğretmen ihtiyacı ile Berlin takip etti. Doğu Almanya’da ise Saksonya’da 1.200 açık kadro bulunuyor. Saksonya’yı 800 boş kadro ile Thüringen takip ediyor.

Çok sayıda kuruluş eğitimde yaşan sıkıntılara karşı uyarılarda bulundu. Alman Öğretmenler Derneği Başkanı Stefan Düll yılarca uygulanan yanlış siyasetler yüzünden bunların yaşandığını açıkladı. Eğitim ve Bilim Sendikası (GEW) Başkanı Maike Finnern, açığın daha ciddi boyutlarda olduğunu vurguladı.
Alman halkının yüzde 73’ü de eğitim sistemine kırık not verdi. Ekonomi Araştırma Enstitüsü'nün (Ifo) araştırması da memnuniyetsizliği doğruladı.

Celal Aydemir

Eğitim sisteminin sorunları neler? Öğretmen açığı neden var? Nitelikli eğitim veriliyor mu? Ruhr Öğretmenler Derneği Başkanı Celal Aydemir, Aydınlık Avrupa’nın sorularına yanıt verdi. Almanya’nın eğitimde sınıfta kaldığını vurgulayan Aydemir, şaşırtıcı örnekler verdi. Okulların çoğunluğunda kara tahta ile dersler veriliyor. Daha da önemlisi; 7. sınıfa gelmiş bir öğrenci okuma-yazma bilmeye biliyor.

ÖĞRETMEN AÇIĞI DAHA DA ARTACAK

Almanya’da öğretmen açığı var. Neden atama yapılmıyor?

Burada öğretmen atamaları merkezi sistemle yapılmıyor. Almanya'da on altı eyalet var. Her eyalet ihtiyaca göre öğretmen ataması yapıyor. Öğretmen açığı yeni bir durum değil.
Almanya'da yaklaşık yirmi yıldan beri eğitim konusunda kriz yaşanıyor. Önceki hükümetlerde şimdiki hükümette bu sorunu çözemedi. Üniversitelerde öğretmen yetiştiren bölümlerle eğitim bakanlıklarının arasında hiçbir iletişim yok. Üniversitede ders veren hocalar, okullarda hangi müfredat uygulanıyor? Hangi dersler yapılıyor; haberleri yok.
Bakın 5 yıl sonra daha fazla öğretmen açığı olacak. Neden? Bu yıl üniversitede öğretmenlik bölümünde okuyanların oranında bir önceki yıla göre yüzde 8’lik bir düşüş var.

Bu düşüş neden kaynaklanıyor? Öğretmenlik yapmak istemiyorlar mı?
15 yıl önce Almanya'da tek yüksek öğrenim sistemi vardı. Beş yıl üniversitede okunuyordu. Sınavı kazanınca öğretmen olunuyordu. Bunu değiştirip Amerikan modeli getirdiler. Öğrenciler üç yıl okuyorlar, sonrasında 2 yılda master yapıyor. Mastera geçerken bir eleme yapılıyor. Master eğitiminde ikinci bir eleme daha oluyor.18 aylık bir staj dönemi var. Orada da bir eleme yapılıyor. Sürekli bir elemeden geçiliyor. Beş yıl boyunca öğrendiklerinin gerçeklikle hiçbir alakası olmadığını gören öğretmen orada da bir dökülme yaşıyor.

‘EĞİTİM SİSTEMİNDE KAOS YAŞANIYOR’

Eğitim sistemi sınıfta kaldı fikrine katılıyor musunuz?
Almanya eğitim sistemi çökmüş durumda. Niye? Kuzey Ren Vestfalya'da 6 bin 700 öğretmen açığı var. Manipülasyonlar yaparak bu açığı kapatmaya çalışıyorlar. Peki nasıl yapıyorlar? Yatay geçiş diye bir model koydular. Siz diyelim inşaat mühendisliği okumuşsunuz. İş bulamadınız. Diyorsunuz ki ben ortaokullarda, lisede matematik dersi verebilirim. Sizi okula yerleştiriyorlar. Öbür tarafta ise öğretmenlik okuyan örgenci beş yıl eğitim görüyor. Bu durumu Alman eğitim sistemine bir hakaret olarak görüyorum ben.

İnşaat mühendisinin matematik öğretmeni olması eğitimin niteliğini nasıl etkiliyor?
Almanya böyle giderse 20-30 yıl içinde eğitim alanında üçüncü dünya ülkeleri seviyesine inecek. Almanya'daki eğitim seviyesiyle gurur duyuluyordu. Seksenli, doksanlı yıllarda bu iki Almanya'nın birleşmesiyle birlikte bir çöküş dönemi başladı. Çünkü siyasi iktidarlar yatırımı başka alanlara yaptı. Eğitimi bir tarafa bıraktılar. Şaşırtıcı gelecek ama okullarda hala kara tahta var. Okulların neredeyse yüzde sekseni o kara tahtaya tebeşirle yazı yazarak ders işliyor. Okullar kötü durumda gerçekten.

Nasıl kötü durumda?
Almanya’da Ortak Okul (Gesamtschule) var. Bu okulda sınıfta kalma yok. Çocuğun bütün notları zayıf olsa bile kalmıyor. 5. 6. 7. sınıfları geçip 8’e geliyor. 9. sınıfa gideceği zaman birdenbire çocuğa, ‘eğer akademik bir yol izlemek istiyorsan notların ortalamaları böyle olacak.’ Şaşırtıcı bir şey söyleyeyim çocuk 7. sınıfa gelmiş okuma- yazma bilmiyor. Nasıl olsa dersleri zayıfta olsa geçiyor. Ortak okuldaki (Gesamtschule) öğrencilerin yüzde 18’i ancak lise kısmına geçebiliyor. Bunlarında yüzde 4’ü lise olgunluk sınavını bitirip üniversiteye girmeye hak kazanıyor. Sadece o yüz öğrenciden dördü üniversiteye girmeye hak kazanıyor.
Gerisi ne oluyor? Bu öğrencilerin neredeyse yüzde 50’si bir ortaokul diploması bile alamıyor. Bu çocuklar ortaokulu bitiremediği için bir meslek okuluna da giremiyor. Çöpçü bile olamıyorlar. Çöpçülük için bile mesleki öğrenimden geçmesi gerek.

İYİ MÜHENDİS YETİŞTİREMEZSENİZ OTOMOBİL ÜRETEMEZSİNİZ

Eğitimdeki niteliksizlik nasıl sorunlar yaratıyor?
Şaşırtıcı olacak ama Arnavutluk Almanya'dan daha ileri dijitalleşmede daha iyiler. Türkiye’de Almanya'dan daha ileri.
Almanya yüzyıllardan beri endüstrinin merkezidir. Şimdi o ünlü Alman endüstrisinden eser kalmadı. Fabrikalar kapanıyor. Geçen hafta Münih'te uluslararası otomobil fuarı vardı. Çin oraya yeni elektrikli otomobilleri sürdü. Alman otomobilcileri şaşırdı. “Çin bizi geçti. Çin'e dur dememiz gerekir” dediler. Eğitimde boşluklar olursa ve onları doldurmazsanız mühendisiniz eksik olur. Eğitim sisteminiz, iyi mühendis yetiştiremezse iyi otomobil üretemezsiniz.

TEK TİP KIYAFET TARTIŞMASI
Aydemir: Öğrenci eşitleniyor

Almanya’daki okullarda tek tip kıyafet önerisi de tartışılıyor. Okul Aile Birliği Konseyi, aynı kıyafetin giyilmesinden yana. Konseyin Başkanı Christiane Gotte, "Okulların kıyafet kuralları konusunda fikir birliğine varmalarını öneriyoruz" dedi. Gotte, öneriyi getirirken, eşofmanla okula gelinmesini, göbeği gösteren kıyafetler seçilmesini örnek gösterdi. Almanya Öğretmenler Birliği ise tek tip kıyafet önerisini reddetti. Yoksul ailelere ek yük getireceğini savundu.
Ruhr Öğretmenler Derneği Başkanı Celal Aydemir, “Ben tek tip kıyafetin giyilmesinden yanayım” dedi. Öğrencilerin bir marka yarışına girmeyeceğini söyleyen Aydemir, “Yoz bir kültür oluşmaya başladı. Öğrenci pijama ile yırtık kıyafetle okula gelebiliyor. Aynı kıyafet öğrenciyi eşitliyor. Fakir olanda zengin olanda aynı formayı giyiyor.

Eren Alıcı

‘EMEKÇİ VE GÖÇMEN ÇOCUKLARI DAHA FAZLA MAĞDUR OLUYOR’

Almanya’da eğitim sisteminde yaşanan sıkıntıları Sosyal Bilimler ve Tarih Öğretmeni Eren Alıcı Aydınlık Avrupa’ya değerlendirdi. Siegen Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yüksel Lisans mezunu olan Alıcı, yüksek lisans tezinde Alman eğitim sistemindeki fırsat eşitsizliğini inceledi. Alıcı emekçi ve göçmen çocuklarının daha fazla mağdur olduğu görüşünde.

Almanya’da öğretmen açığı neden yaşanıyor?
Öğretmen açığının iki baslıca sebebi var. Bunlardan birisi Almanya’daki öğretmenlerin ezici çoğunluğunun yaşlı olması. Bu sebepten dolayı her sene çok büyük sayıda eğitim emekçisi emekliye ayrılıyor. Bununla beraber de eğitim fakülteleri yeterince mezun veremiyor. Bu ise her sene öğretmen eksikliği yaşanmasına katkı sunuyor.
İkinci ana sebep ise, birçok üniversite örgencisinin öğretmenlik mesleğine sıcak bakmaması.

Öğretmen açığının olması eğitimde ne gibi sorunlara yol açıyor?
Alt tabaka kökenli işçi, emekçi çocuklarının hakettiği ve ihtiyaç duyduğu eğitimi alamamalarına sebep oluyor; Almanya halkının ezici çoğunluğunu oluşturan işçi, emekçi çocukların usta-çırak modeli tarzında öğretmenlere ihtiyaç duydukları bir gerçek. Öğretmen eksikliği de bunun eksik yaşanmasına sebep oluyor. Bu durum emekçi çocuklarının Alman eğitim sistemi tararından ezilip, mağdur ve dezavantajlı olmalarını doğuruyor.

Yapılan araştırmalar da eğitim sisteminden memnun olmayanların sayısı fazla çıktı. Almanya eğitimde sınıfta mı kaldı?
Evet. PISA sonuçları maalesef Almanya’nın eğitim sisteminde sınıfta kaldığını 2001 yılından beri belgeliyor. Bu başarısızlığın en büyük sebebi ise, örgencilerin ilkokuldan, yani 4. sınıftan sonra farklı farklı okul türlerine göre seçilmeleri. Bu seçim aslında bir eleme sistemidir. Eğitim sistemi kapitalist düzenin ömrünü uzatabilmek gayesi ile burjuvazi sınıfına mensup öğrencilerin önünü acarken, kapitalist düzen için tehdit unsuru durumunda olan isçi sınıfının çocuklarının önünü kapatıyor.

Nitelikli bir eğitim verildiğini düşünüyor musunuz?
Kanaatimce Alman eğitim sistemi kasıtlı şekilde nitelikli eğitim vermemeye gayret gösteriyor. Çok bilgili ve donanımlı yurttaşların yetişmesini Almanya burjuvazisi istemiyor; sistem sorgulamayan vatandaşlar istiyor.

Alman eğitim sistemini fırsat eşitliği acısından ele alırsak nasıl? Emekçi çocukları ve göçmenler bu eğitim sisteminde nerede duruyor?
Alt tabaka kökenli isçi, emekçi çocukları sistematik ve bilinçli şekilde eziliyorlar; kasıtlı şekilde mağdur ve dezavantajlı olmaları sağlanıyor. Söz konusu emekçi çocukları Alman eğitim sistemi tarafından aynı fırsata sahip olamıyorlar.
Bundan hariç Alman eğitim siteminde maalesef sistematik şekilde göçmen çocuklarına karşı ırkçılık sorunu ile karsı karşıyayız; aynı performans, notlar ve sosyoekonomik statüsü söz konusu olsa dahi, Alman çocuklarına karşın göçmen çocukların daha sık sınıfta kaldıkları ve daha az sayıda Alman eğitim sisteminin en kıdemli okul türü olan Gymnasium (Akademik Lise) için öğretmenler tarafından önerildikleri PISA sonuçlarının kanıtladığı tarihi gerçek olarak önümüzde duruyor.

Almanya’da eğitim sistemi nasıl?

Almanya’da eğitim öğretim hayatı zorunlu anaokulu ile başlamaktadır. 6 yaşından sonra ise ilkokul (Grundschule) eğitimi başlıyor ve ilkokul eğitimi 4. sınıfa kadar devam etmektedir. 4. sınıftan sonra ise Alman okul sistemi içerisinde farklılıklar oluşmakta. Öğrencilerin başarılarına göre yapılan değerlendirmeler sonrasında ortaokul/lise eğitim süreci devam ediyor. Almanya’da ortaokul/lise yerine geçen okul türleri şu şekilde:

1- Temel Okul (Hauptschule)
Bazı bölgelerde 9. sınıfa bazı bölgelerde ise 10. sınıfa kadar devam edebilen ve en düşük seviyedeki okuldur. Bu okul türünde genellikle mesleki eğitim odaklı eğitim verilmekte.

2- Orta Okul (Realschule)
Temel okula göre daha kapsamlıdır ve 10. sınıfa dek devam edebilmektedir. Bu okuldan mezun olan öğrenciler doğrudan çalışma hayatına atılabilmekte ya da meslek temelli liselerde eğitimlerini sürdürebilmektedir.

3- Lise (Gymnasium)
Gymnasium, Almanya’daki en yüksek seviyeli okuldur ve 13. sınıfa kadar devam etmektedir. Diğer okul türlerine göre daha kapsamlıdır ve öğrencilere en nitelikli eğitimi vermeye çalışmaktadır.

4-Ortak Okul (Gesamtschule)
Gesamtschule, Temel okul, orta okul ve lise eğitiminin beraber yürütüldüğü okul çeşididir. Okul içerisinde not sistemine okul kategorisinde sınıflandırmalar yapılmaktadır ve not düşürülmesine gör örneğin Gymnasium’dan Realschule’ye düşürülebilmeniz mümkündür.
Üniversite
Almanya’da lise (Gymnasium) eğitimini tamamlayan öğrenciler üniversite eğitimi almaya hak kazanmaktadır. Üniversite eğitimine başlamak için öğrenciler 10. ve 12. sınıflarda belirlenen derslere göre sınava girmektedir.