Yeni zamlar kapıda, üreticide enflasyon yüzde 143,75’e çıktı 

Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ağustosta yüzde 80'i aşarak 1998 yılından bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) ise yıllık olarak yüzde 143.75 oldu. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre aylık bazda yükseliş, beklentilerin altında, yüzde 1.46 olarak gerçekleşti. Ağustosta yıllık çekirdek enflasyon yüzde 66.08 oldu.

Ağustos itibarıyla 12 aylık ortalamalar dikkate alındığında, tüketici fiyatları yüzde 54.69, yurt içi üretici fiyatları yüzde 105.39 arttı.

EN YÜKSEK ARTIŞ ULAŞTIRMADA

Ağustos ayında ana harcama grupları bakımından en yüksek yıllık artış yüzde 116.87 ile ulaştırma grubunda yaşandı. Ev eşyası grubunda yüzde 92.02 artış olurken, gıda ve alkolsüz içecekler grubunda aylık yüzde 0.85, yıllık yüzde 90.25 ile beklentilerin altında bir artış kaydedildi.

İstanbul Ticaret Odası (İTO), geçen hafta yayımladığı ağustos ayına ilişkin perakende ve toptan fiyat endekslerinde, gıda ürünlerinde perakende fiyat artışı aylık yüzde 2.70 olarak açıklanmıştı. İTO’ya göre İstanbul'da perakende fiyatlar yıllık yüzde 99.91 oldu. Önceki ay artış yüzde 99.1 olmuştu. Toptan fiyatlar da yıllık bazda yükselişini sürdürerek yüzde 98.09 arttı.

Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş), Ankara'da hesaplanan gıda enflasyonunun ağustosta bir önceki aya göre yüzde 0.73 arttığını, açlık sınırının ise 6 bin 890 TL ile mevcut asgari ücretin bin 390 lira üzerinde gerçekleştiğini açıkladı.

TÜİK verilerine aylık olarak bakıldığında, ulaştırma grubunda pompa fiyatlarına yansıyan indirimlerin etkisiyle negatif enflasyon görüldü. Verilere göre ağustos ayında ulaştırma fiyatları bir önceki aya göre yüzde 1.78 geriledi. Aylık bazda en yüksek artış yüzde 7.01 ile sağlık, yüzde 6.55 ile eğitim ve yüzde 3.86 ile çeşitli mal ve hizmetler grubunda kaydedildi.

ÜRETİCİDE ENERJİ GRUPLARI ÖNE ÇIKTI

Üretici fiyatlarında bir önceki aya göre yüzde 2.41 artış izlendi. Yıllık bazda üretici enflasyonu ise yüzde 143.75 olarak kaydedildi. Üretici fiyatlarında ana gruplarda yine enerjiyle ilişkili grupların öne çıktığı görüldü. Buna göre üretici fiyatları içinde yıllık bazda en hızlı artış yüzde 348.39 ile elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirmede gerçekleşti. Bu grubu yüzde 239.24 ile ham petrol ve doğalgaz, yüzde 233.94 ile kok ve rafine petrol ürünleri izledi.

‘ÜRETİMİ DURDURMADAN MÜCADELE EDİYORUZ’

Hazine ve Maliye Bakanı Nebati, , yatırımı ve üretimi durdurmadan enflasyonla mücadeleyi sürdürdüklerini, makine ve teçhizat yatırımlarının, bu yılın ikinci çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 17,8 arttığına işaret ettiğini söyledi. Nebati, "Bugün açıklanan ağustos ayı enflasyon verileri de bu projeksiyonlarımızı destekler niteliktedir. Yüksek enflasyonu bir daha geri dönmemek üzere bu topraklardan defedeceğiz." ifadelerini kullandı.

Nebati, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, dünyanın en büyük ekonomilerinin enflasyon ve resesyon endişeleriyle boğuştuğunu belirterek şu satırlara yer verdi: "Bu ülkeler, son 40-50 yılın en yüksek enflasyon oranları karşısında ekonomilerinin durma noktasına geleceğinden endişe duyuyorlar. Enflasyonla mücadele süreçleri birçok ülkede para politikasının tedrici olarak sıkılaştırılması ile gerçekleşmekle birlikte resesyon ihtimalinden dolayı dünyada birçok ülke negatif reel faiz politikası uyguluyor.

"Önümüzdeki aylarda enflasyonun daha da hız kestiğine birlikte şahitlik edeceğiz. Bugün açıklanan ağustos ayı enflasyon verileri de bu projeksiyonlarımızı destekler niteliktedir. Yüksek enflasyonu bir daha geri dönmemek üzere bu topraklardan defedeceğiz.”

‘BÜYÜMENİN KAYNAĞI ÖZEL TÜKETİM’

Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (Betam) "Büyümeyi Özel Tüketim Ve İhracat Sırtladı" başlıklı büyüme değerlendirmesinde büyümeye en büyük katkının yüzde 12.3 ile özel tüketimden geldiğine ve özel tüketimde artışın sürdüğüne dikkat çekildi.

Doç. Dr. Ozan Bakış ve Araştırma Görevlisi Uğurcan Acar tarafından hazırlanan 2022 ikinci çeyrek araştırma notunda şu satırlara yer verildi: “Türkiye ekonomisi 2022 yılının ikinci çeyreğinde yüzde 7.6 büyüdü. Bu çeyrekte büyümeye en büyük katkı 12.3 yüzde puan ile özel tüketimden geldi. Dış ticaret katkısı bu çeyrekte 3.9 yüzde puan olarak gerçekleşti. Stok değişimi büyümeyi 10.3 yüzde puan düşürdü. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış serilere göre ise GSYH özel tüketim ve ithalat katkısıyla bir önceki çeyreğe kıyasla yüzde 2.1 büyüdü. Çeyreklik büyümeye özel tüketim 2.3 yüzde puan, dış ticaret ise 1.7 yüzde puan katkı yaptı. Stok değişimi ve yatırımlar ise çeyreklik büyümeyi sırasıyla 1.3 ve 0.4 yüzde puan aşağı çekti.”

2022 ilk çeyreğine ait çeyreklik büyüme rakamlarının olağanüstü bir revizyona uğradığına dikkat çekilen araştırmada 1.2 olan ilk çeyrek GSYH büyümesinin 0.7, eksi yüzde 2.8 olan özel tüketim büyümesinin yüzde 1.6 olarak revize edildiği hatırlatıldı.