Yeniden değerleme zammı yüzde 123
Ekim ayında enflasyon yüzde 85'i aştı. Bununla birlikte A'dan Z'ye birçok fiyatın düzenlemesi için kullanılan yeniden değerleme oranı da yüzde 122.9 olarak belirlendi. Cumhurbaşkanı aksi yönde karar almazsa birçok kamusal kaleme bu oranda zam gelecek
Fiyat artışları sürüyor. İstanbul Sanayi Odası İmalat PMI raporunda da gözlendiği üzere sanayi ürünlerinde maliyet artışları kaynaklı nihai ürünlere zam yapıldığı not edilmişti. TÜİK'in açıkladığı ekim ayı enflasyonunda bu etki görüldü. Ekim ayında fiyatlar genel düzeyi yüzde 3.54 oranında arttı. Yıllık enflasyonu yüzde 85.51 oldu. Yıllık en yüksek enflasyon oranı yüzde 117.15 ile ulaştırmada oldu. Bunda elbette akaryakıt zamlarının etkisi görüldü. Ulaştırmanın ardından ise yüzde 99.05 ile gıda ve alkolsüz içecekler yani mutfak enflasyonu geldi. Aylık en fazla zamlanan ürün grubu yüzde 8.34 ile giyim ve ayakkabı grubu oldu. Bunu yüzde 5.09 ile mutfak enflasyonu izledi. İki göstergeye de bakıldığında halkın refahını eriten mutfak zamlarının yüksekliği dikkat çekiyor.
YILI 75 İLE KAPATIR MIYIZ?
Yurt için üretici fiyatları endeksindeki artış ise aylık bazda yüzde 7.83 olarak hesaplandı. Yıllık üretici enflasyonu yüzde 157.69'a yükseldi. On iki aylık ortalamalara göre üretici enflasyonu yüzde 122.93 oldu. Böylece birçok kamu hizmeti ve cezaya uygulanan yeniden değerleme oranı da netleşti. Cumhurbaşkanı aksi yönde bir karar almazsa 2023 yılında yeniden değerleme oranı yüzde 122.93 olarak uygulanacak.
Tera Yatırım Baş Ekonomisti Enver Erkan enflasyon verilerine ilişkin yaptığı değerlendirmede, “Merkez Bankası’nın orta vadeli hedefi olan yüzde 5’in 17 katından daha yüksek olan bu oranın bu yıl ve 24 yıllık tarihsel seriler içindeki olası zirve olarak değerlendiriyoruz. Baz etkileriyle beraber, beklenmedik ters rüzgar etkisi görülmezse, enflasyon önümüzdeki aylarda yıllık oranlar itibarıyla düşmeye başlayacaktır. Bu kapsamda da yıl sonunda enflasyon oranını son gerçekleşmelerin getirdiği hesaplamalarla yüzde 75.7 olarak görüyoruz.” dedi.
GIDA TARAFINDA RİSKLER ÇOK
“Enflasyonda muhtemel zirve görülmüş olsa da, çekirdek enflasyon rakamları hala çok yüksek, bu da altta yatan eğilimlerin iyileşmesinin uzun zaman alabileceğini gösteriyor. ÜFE'nin yüzde 157.7 düzeyinde olması, üretici maliyetlerinin tamamının henüz fiyatlara yansımadığını ortaya koymaktadır.” diyen Erkan, “Gıda tarafında hala tarım tarafındaki arz kaynaklı riskler ön planda. Bu konuda geniş iyimserlik için Rusya ve Ukrayna savaş koşullarının ilk etapta ortadan kalkması lazım. Tahıl koridorunun açılmasına ilişkin yeniden olumlu gelişmeler görüyor gibi oluyoruz, ancak bu taraftaki durum halen çok kırılganlık sergiliyor. Gıda tarafındaki tek sorunun savaş olmadığını, iklim ve çevre koşullarından dolayı son dönemlerde rekolte kaybının da önemli bir etken olduğunu ve küresel gıda fiyatlarını yükselttiğini belirtmeliyiz. İç piyasada da elbette TL’nin değer kaybı tarımsal girdi konusunda ekstra maliyet unsuru yaratıyor.” ifadelerini kullandı.
SEPET ON AYDA YÜZDE 88 ZAMLANDI
2022 Ekim ayı Market Endeksi verilerini açıklayan Tüketici Birliği Federasyonu Market Endeksi Çalışma Grubu Başkanı Aygül Öner, “Ekim ayında tadımız, tuzumuz kaçtı.” dedi.
Öner, “Tüketici Birliği Federasyonu, Ocak 2022’den itibaren üç farklı ilde, yedi ayrı markette, paketlenmiş gıda, temizlik ve hijyen ürünlerinden oluşan 37 ürün grubunda yer alan 207 ürün üzerinde yaptığı çalışma ile TBF Market Endeksi verilerini oluşturmakta ve sonuçlar her ay kamuoyu ile paylaşılmaktadır. Buna göre, market sepeti 1452.30 TL’ye doldu. 2022 Ocak ayında 776.45 TL’ye dolan market sepeti, 2022 Ekim’de 1.452,.30 TL’ye doldu. Market sepetindeki 10 aylık fiyat artışı yüzde 88.12’ye çıktı.” bilgisini verdi.
DOMATES SALÇASINDA ARTIŞ YÜZDE 326
Öner'in açıklamasında, şu bilgiler yer aldı: “Çikolata, yoğurt, peçete, süt, Türk kahvesi ve gazlı içecek fiyatları, ekim ayında yüzde 20’den fazla arttı. Ülkemizde çok tüketilen Türk kahvesinin 40 yıllık hatırı, artık 48 yıla çıktı. 1 Ocak 2022’de, 12.90 TL olan 710 gramlık domates salçası, 1 Kasım 2022’de 54.95 TL oldu. 10 ayda domates salçasına gelen zam oranı yüzde 325.97 oldu. 2022 Ekim sonu itibarıyla gerçekleşen artışı ile önümüzdeki Kasım-Aralık 2022 ayına ilişkin yapılan simülasyon sonucunda, 2022 yılındaki market enflasyonunun yüzde 111.4 civarında gerçekleşeceği öngörülmektedir.”
