‘Yerinde Dönüşüm’e büyük ilgi

Çevre ve Şehircilik İklim Değişikliği Bakanlığınca deprem bölgelerinde yaraların sarılması için 17 Temmuz 2023 tarihinde başlatılan ‘Yerinde Dönüşüm Projesi’ afetzedeleri sevindirdi. ‘Yerinde Dönüşüm’ ile ev ve işyerlerini Bakanlığın denetiminde yerinde yapma fırsatına kavuşan depremzedeler, 500 bin lira hibe ve 800 bin liraya kadar da kredi desteği sağlayan projeye büyük ilgi gösteriyor. Bir an önce ev ve iş yerine kavuşmak isteyen vatandaşlar 22 noktada kurulan yapım ve dönüşüm ofislerine başvuruyor.

Yerinde dönüşüm için öncelikle ağır hasarlı evlerin yıkılması, molozlarının temizlenmesi ve alt yapıların da hazır hale getirilmesi gerektiği bildirildi. Bazı vatandaşlar yıkımların ağır gittiğinden şikayetçi. Ayrıca kara kış gelmeden projenin mesafe almasını da istiyorlar. Projeye ilişkin yanıtlanmasını istedikleri sorular da var.

‘BU KIŞ HERKES KONUTLARDA KALSIN’

Yerinde Dönüşüm Projesi konusunda İskenderun Mimarlar Odası Temsilcisi Mimar Koray Tanin ve depremzedelerle projeyi görüştük. Tanin, kış gelmeden depremzedelerin konutlarına kavuşması için çalışmaların hızlandırılmasını istiyor. Tanin Aydınlık’a şu açıklamaları yaptı:

“Yerinde dönüşüm uygulanması karmaşık hale geldi. Bürokrasi üç genelge yayınlayacağını açıkladı. Üç takvim belirlendi ama şimdiye dek bu genelgeler yayınlanmadı. Bizim mimarlar odası olarak tavsiyemiz; halk sıkıntılı, yerinde dönüşüm ofisi veya belediyemizin işlerini hızlandırılması, genelgenin hızlı şekilde yayınlanmasını istiyoruz.

“Önümüz kış, her ne kadar insanlarımızın konteyner ihtiyacı karşılansa da insanların kalıcı evlere ihtiyacı var. Yine belediyelerin yol terk, arsa paylarının çıkarılmasına inanıyoruz. Yerinde dönüşüm konusunda bir liste belirlenmiş ama bu listenin a’sından başlanmamış durumdadır.

“Yerinde dönüşüm nasıl olacak: Yerinde dönüşümün arsa ve arsanın yola terkleri çok önemli. Yola terki varsa yolun terki veya net kalan arsanın belirlenmesi, bunlar yoksa dağıtım çizelgesinin SPK lisanslı biri tarafından yapılıp, eski oturanların kaçta kaç paylaşımın, dağıtım çizelgenin yapılmasını ve bunun akabinde yerinde dönüşüm ofislerinin verdiği yerinde çizilmiş imar çapı ve planı ile birlikte orada yapılmasıdır.

“Günün şartlarına göre 12 bin ile 15 bin lira arasında birim maliyetleri vardır. Şayet devletin vereceği kredi 1 milyon lira ise, 100 metrekare bir evin maliyeti 1 milyon 400 bin liradır. Vatandaşa ek 400 bin lira karşılanacak mı? Biz yeterli geleceğini düşünmüyoruz. Vatandaşın eski evleri 100-120 metre kare idi. Şimdi 5 kat üzerinden verileceğinden, yoğunlukta yatay büyüme olmayacağı için herkes oturduğu evden daha küçük bir yerde oturmak zorunda kalacaktır. Bir an önce bunların açıklığa kavuşturulmasından yanayım.”

‘EK MALİYET İÇİN FAİZSİZ KREDİ VERİLSİN’

Kendisi de depremzede olan Vatan Partisi İskenderun İlçe Başkanı Sadık Karakaş, ek maliyet için vatandaşlara faizsiz kredi verilmesini istedi. Karakaş şunlara vurgu yaptı: “Ben depremzedeyim, evim ağır hasarlı ve halen yıkılmadı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının yerinde dönüşüm konusunda verdiği bilgiler kafamızı aydınlatmadı. Daha önce evlerimiz 7 kat şimdiki ise zemin artı 4 olduğu belirtilmektedir. Aynı binada oturanların eski evlerine kavuşması mümkün değildir. Yerinde dönüşümde yerleri olup, alamayanlara nasıl ev verecekler? Onu bilmek istiyoruz.

“Ödeme konusu ise Bakanlığın açıklaması 500 bin lira hibe, 500 bin lira on yılda faizsiz geri ödemeli. Ancak bize verilecek evlerin 1 milyona mal olması mümkün değil. Dolaysıyla bize artı bir ödeme çıkacak mı? Bu artı ödeme çıkarsa biz bunu nasıl ödeyeceğiz? 500 bin lira ödeme faizsiz ama ikinci 500 veya 300 bin ödeme faizli olursa, normal emekli veya çalışanın bunu ödemesi mümkün olamaz. Bunun için bir açıklama yapılması gerekmektedir.

“TOKİ meselesi, evler ne zaman bitirilecektir, bizim yerindeki dönüşüm evleri ne zaman bitirilecektir? Depremzedeler ne zaman kalcı evlerine kavuşacaktır, bu konularda yeterli bilgi yoktur.

“İkinci mesele şimdi kaç konut yapılmakta ve bu konutlar depremzedelere ne zaman teslim edilecektir? Hükümetin bunları açıklaması gerekiyor. Yoksa vatandaşın kafası karışır ve bu da umutsuzluğa neden olur.”

KAFALARDAKİ SORULAR

Depremzede ve topografçı Altay Dalkılıç, uygulamayı olumlu bulduğunu belirterek bazı çekincelerini dile getirdi. Dalkılıç şöyle konuştu:

“Yerinde dönüşümü son derece güzel buldum. Bağımsız binalarda bundan yararlanabiliyorsunuz. Ben birisinde girişimde bulundum. Arsuz ilçesi Gökmeydanı Mahallesinde evimiz yıkıldı. Site yönetimi ve bina ortakları ile bir mutabakat sağlayamadık. Biz aynı yerde imar çapının bağımsız bloklarda çıkması için Arsuz Belediyesi Fen İşleri Müdürlüğüne müracaat ettik. Fen Müdürlüğü ‘sizin imar çapını alabilmeniz için kooperatifin kararı gerekir’ diyerek geri çevirdi. Bu sorun bağımsız bloklar için de kooperatifin kararına bırakılmamalıdır. Getirdiğimiz bir müteahhit 36 ayda bitireceğini söyledi. Kentsel veya yerinde dönüşümün 18 ay ev kirası vardır. Kira 18 sonra kesilecektir. İkinci bir sorun da biz hepsini müteahhide verdiğimizde, devletten ikinci bir dilim isteme hakkımız olmayacaktır. Bütün siteyi bir müteahhide verdiğimizde ise kimisi bitmiş, kimisi başlanmamış olacaktır. Siteyi 6 apartman birer müteahhide verdiğinde daha hızlı yapılmış olacak.”