Yerli aşı sonbaharda üretimde

TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal, Gebze'deki TÜBİTAK Gen Mühendisliği ve Biyoteknoloji Enstitüsünde düzenlenen basın toplantısında yerli aşı ve ilaç çalışmalarıyla ilgili son durumu anlattı. Mandal, Türkiye’nin sonbaharda kendi aşılarını üretmeye başlayacağını söyledi.

Salgının başladığı dönemde Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank'ın koordinasyonunda 49 farklı kuruluş ve 436 araştırmacının bir araya geldiği platformun çatısı altında 17 proje yürütülüyor. Bunlardan 7’si Kovid-19’a karşı aşı projesi. Kayseri Erciyes Üniversitesi’nde geliştirilen inaktif aşı faz 3 aşamasına geldi. Mandal, Erciyes Üniversitesi’nin geliştirdiği inaktif aşının ardından gelen üç proje ile ilgili bilgi verdi. Virüs benzeri parçacık temelli aşıyla ilgili Mandal şöyle konuştu:

"27 Mart'ta başladığımız faz 1 çalışması tamamlanmak üzere. Bu hafta sonunda biz de 2. dozlarımızı olacağız ve faz 1 çalışması tamamlanmış olacak. Bu ayın sonunda da yine her bir çalışma doğru gittiğinde faz 2 çalışmasına geçmiş olacağız. Takibinde 1,5 ve 2 ay gibi bir süreyle faz 2 çalışması gerçekleşecek. Sonrasında da ağustos ayında faz 3 çalışmasına başlayabilmeyi ve yıl sonuna doğru da faz 3 çalışmasını başarıyla tamamlayıp tüm kullanıma, hem ülkemizdeki hem de dünyadaki insanlığın kullanımına açmayı planlıyoruz."

YENİLİKÇİ VLP AŞISI

Mandal, VLP aşısının yenilikçi yönleri olduğunu belirterek, "Şu an bu kapsamda 4 aşı adayı var ve henüz kitlesel bir kullanıma geçmiş VLP aşısı yok. VLP aşısındaki özellik, virüs benzeri parçaçık virüsü taklit ediyor ama insanlarımızı bu enfeksiyona karşı koruma amaçlı olarak bu yaklaşımla hem bilinen Wuhan virüsüne hem de özellikle mutantlara karşı özel geliştirilmiş. Faz 2 çalışmasında İngiliz varyasyonuna karşı da geliştirilmiş versiyonu da kullanımda olacak."

Kovid-19 Türkiye Platformu çatısı altında tasarlanan inaktif aşı, 25 Nisan'da Ankara Şehir Hastanesinde gönüllülere uygulanmaya başlandı. Mandal, "O da inşallah haziran ayının ortalarında faz 1 çalışmalarını tamamlayıp, faz 2 çalışmalarına başlama noktasında" dedi.

BİR AŞI ONAY AŞAMASINDA

Türkiye’nin Sputnik ve AstraZeneca aşıları benzeri adonevirüs aşısı geliştirmeyi de hedeflediğini ifade eden Mandal, bu aşıyla ilgili şunları söyledi: “Bu çalışmamız bu hafta Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) tarafından değerlendirilme aşamasında. Bu da tamamlandığında bu aşımız da klinik çalışmalara başlamış olacak. Bu şekilde 3 tane çalışma. Gerçekten 3'ü de dünyadaki benzerlerinin taklidi değil yenilikçi bir yaklaşımla 3'ü için de geçerli ve bunun dışında diğer 4 aşımız da faz çalışmalarına başlamak için yoğun bir çaba içindeler."

İKİ İLAÇ GÖNÜLLÜLERDE DENENECEK

Kovid-19 Türkiye Platformu'nun amacının, birlikte geliştirme ve başarma yaklaşımı kapsamında ortak altyapının kullanılması olduğuna işaret eden Mandal, şunları söyledi:

"Tabii ki bu sürecin diğer aşaması olan ilaç ve tedavi yöntemlerinde de 2 yeni molekül, başka amaçlara yönelik kullanılan, başka hastalıklarda kullanılan molekül Kovid-19 tedavisinde bu hafta faz 2 çalışmalarına başlıyor. Dolayısıyla faz 1'i atlayıp, direkt faz 2 çalışmalarına başlıyor. Bunlardan birisi Ankara Üniversitesindeki hocalarımızla geliştirilen 'Ribavirin' olarak ifade edilen bir tedavi yöntemi, ilaç tedavisi. Diğeri de Bahçeşehir Üniversitesi’ndeki hocalarımızla geliştirilen 'Montelukast' diye ifade edilen bir ilaç. Burada hedef ağustos ayında bu 2 ilacın insanlarımızın kullanımına sunulması.”

Türkiye'deki firmaların aşı ve ilaç geliştirmek için büyük çaba içinde olduğunu belirten Mandal, “Ülkemizdeki değişik firmalarımız tarafından var olan altyapılarda bu yılın inşallah güz döneminden itibaren Türkiye'de geliştirilen aşıların üretimi mümkün olacak. Bu süreçte gerçekten araştırmacılarımız, Türk bilim insanlarımız özellikle de öğrencilerimiz gece gündüz çalışıyorlar” dedi.