Yerli payı azalıyor denge açığa dönüyor
Türk otomotiv sektörü artan ithalattan endişeli. ÖTV uygulaması ve Çin araçlarına yönelik talep yüzünden aylar içinde yerli payı düşerken dış ticaret dengesi de tersine döndü. OSD Başkanı Eroldu, ithalatın sürdürülebilirlik açısından bir sorun olduğunu söyledi
Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) 2024 yılının ilk çeyrek verilerini açıkladı. Geçen yılın aynı dönemine göre toplam üretim yüzde 3 artarak 377 bin 70 adet oldu. Geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 7 artan otomobil üretimi de 238 bin 274 adede ulaştı. Çeyrek verilerine ilişkin düzenlenen sohbet toplantısında otomotiv editörlerinin sorularını yanıtlayan OSD Başkanı Cengiz Eroldu, ihracatın da 256 bin 500 adede çıktığını not etti. “İhracatın asıl sevindiren tarafı parasal değerimiz büyüyor. Daha değerli araçlar ihraç ediyoruz.” bilgisini veren Eroldu, “Burada da yüzde 5’lik ABD doları cinsinden bir büyüme görüyorsunuz. 9.2 milyar dolar toplam ihracata imza attık.” dedi. Fakat bir de işin ithalat boyutu var.
YERLİ PAYI 15 PUAN GERİLEDİ
OSD Başkanı ithalat konusunda uyardı: “Türk otomotiv sanayi açısından herhalde tek olumsuz görüntü geçen sene de olduğu gibi iç pazardaki yerli payının azalmaya devam etmesi. Geçen seneyi hatırlayacak olursak özellikle yılın ilk 6 ayında ÖTV'de farklı baremler vardı ve bu yerli üreticilerin lehine bir ortam yaratıyordu. Şimdi herkesin yüzde 80’e gelmiş olması geçen senenin ikinci yarısından itibaren yerli payında da bir düşüşe sebep oldu. Geçen sene yüzde 41 olan iç pazardaki yerli payımız, bu sene yüzde 33 seviyelerindeki biz en yüksek 48'lik pazar payının olduğu ayları da gördük. Diğer taraftanda bildiğiniz gibi özellikle seçim öncesinde de, yerel seçimler öncesinde de pazarda ciddi bir hareketlilik vardı. Bu da zaten pazarın geçen seneye göre yüzde 24'lük bir artışa yol açtığını görüyoruz.”
İKİ AYDA YARIM MİLYAR DOLAR AÇIK
Otomotiv sanayinin özellikle ana sanayinin yaptığı ihracatın kilogram değerinin 11.17 dolardan 11.61 dolara çıktığını kaydeden OSD Başkanı Eroldu, dış dengede oluşan açığa şu sözlerle değindi: “Yüksek ihracat rakamlarına rağmen tabi otomotiv sanayi hatırlayacaksınız geçen sene ilk defa eksi rakam yılı kapatmıştı. 1 milyar 423 milyonluk bir dış ticaret açığı yaratmıştık ilk defa, çok uzun seneler sonra. Bu sene ilk 2 ayın rakamları var elimizde. Bunlara baktığımız zaman hafif artıda olduğumuzu görüyoruz ama geçen toplantımızda da konuşmuştuk. Asıl bu eksiği veren en büyük konu otomobil yani bizim 8703 gümrük tarife istatistik pozisyonundan yapılan ithalatlar. Şimdi ona baktığımız zaman geçen seneyi 6.6 milyar dolar gibi bir eksiyle kapattık. Bunun tabi en önemli sebebi de aslında Çin'den yapılan ithalat geçen senelere göre. (2023 yılının toplamındaki 6.6’nın 2.5’u Çin’den.) Şu anda da ilk 2 ayda otomobil sınıfına baktığımız zaman 558 milyon dolarlık bir dış ticaret eksiğiyle ilk çeyreğin ilk iki ayını kapatmış durumdayız. Bu da tabi Türkiye'nin bu kadar fazla otomobil ithal edici bir ülke durumuna gelmesidir. Sürdürülebilirlik açısından bir sorun olarak karşımıza çıkıyor.”
KAPASİTEDE 3 PUAN ARTIŞ VAR
İthalat karşısına karşın olumlu gelişmenin ilk çeyrekte kapasite kullanım oranının 3 puan artması olduğunu belirten OSD Başkanı Eroldu, “Geçen sene aynı dönemde yüzde 74 olan otomotiv sanayindeki kapasite kullanım oranı bu sene yüzde 77'ye ulaştı. Kamyon ve traktörde bir miktar kapasite kullanımında azalma söz konusuyken özellikle otobüs, minibüs ve hafif araçlarda kapasite kullanımının iyileştiğini görüyoruz. Yerli araç payı gelişiminden bahsetmiştim. Tabi ki burada 33'lük yerli araç payını tetikleyen en önemli konular hafif ticari araçlarda otomobil. Keza kamyonda benzer seviyenin devam ettiğini görüyoruz. Otobüs, minibüs zaten her zaman Türkiye'de yabancı üreticilerin, yabancı markaların olmadığı bir alan. Keza yine traktör de geçen seneki gibi yüzde 100'e yakın yerlilik payıyla devam ediyor ama özellikle hafif ticari araçlarda ciddi bir gerileme olduğunu görüyoruz. Burada tabi ÖTV dışında yerli üreticilerin arzlarındaki azalma da etkili oldu.” bilgilerini verdi.
TİCARİDE ZİRVEYİ GERİ ALACAKLAR
Avrupa'da özellikle ticari vasıtalarda birinci durumda olan Türkiye'nin bu konumunu ilk defa 2023 yılında az farkla da olsa İspanya'ya kaptırdığından söz eden OSD Başkanı Eroldu, “Şu anda Türkiye otomobildeki altıncılık yerini korurken ticari vasıtalarda birincilikten ikinciliğe düşmüş durumda. Tabi diğer taraftan OSD üyelerinin hayata geçirdiği veya geçirmek üzere olduğu geçirmeyi planladığı ticari yatırımları var. Onlar daha tam devreye girmedi. Dolayısıyla biz bunun geçici bir rakam olduğunu düşünüyoruz. Bu yatırımlar tekrar devreye girdiği zaman Türkiye'nin yine ticari vasıtada da birinciliğe geri döneceğini öngörüyoruz.” diye konuştu.