Yüksek enflasyona durgunluk eklenebilir
Merkez Bankası'ndaki değişimle birlikte faiz indirimlerinin süreceğine yönelik beklentiler TL üzerinde baskı oluşturdu. Dolar kuru dün 9.20 TL'yi aştı. Türkiye'nin on yıllık tahvil faizi yüzde 20'yi gördü. MMO'nun raporunda stagflasyon tehlikesine işaret edildi
Döviz kurlarındaki yükseliş sürüyor. Hafta içinde Merkez Bankası Para Politikası Kurulu'ndaki üç ismimn değişmesi sonrası hızla artan dolar kuru dün itibarıyla 9.20 TL'yi de aştı. Dolar kurundaki artışa piyasa faizlerinin de eşlik ettiği görüldü. Türkiye'nin 10 yıl vadeli tahvil faizi, Merkez Bankası'nın faiz indirim kararı aldığı 23 Eylül'den bu yana 200 baz puan yükselerek dün gün içerisinde yüzde 20'yi gördü. ABD'de beklentilerin biraz üzerinde gelen enflasyon sonucu parasal genişlemenin azaltılacağına yönelik beklentiler de TL üzerinde baskı oluşturuyor. Bunun yanında dün Merkez Bankası ekim ayına ilişkin Piyasa Katılımcıları Anketi'ni yayımladı. Ankette yıl sonuna ilişkin enflasyon beklentisi yüzde 16.74'ten yüzde 17.63'e yükseldi. Enflasyon beklentilerindeki artışa karşın yeni atamalarla şekillenen Para Politikası Kurulu'nun faiz indirimlerine devam edeceğine yönelik beklentiler TL üzerinde satış baskısı oluşturuyor.
SANAYİDEKİ DURUM KALICI MI?
TMMOB Makina Mühendisleri Odası'nın yayınladığı sanayinin sorunları bülteninin 74’üncüsünde ise yükselen enflasyona eşlik etme riski olan durgunluğa, ikisinin bir arada görüldüğü “stagflasyon riski” konusuna yer verildi. Analizde merkez ülkelerde yaşanan enflasyon ve uç veren durgunluk; ikisinin bir arada görüldüğü stagflasyon riskine dikkat çekilerek, bunun Türkiye’ye olası etkileri araştırıldı. Araştırmada, Türkiye’de enflasyonun kontrolden çıkmasına yol açan etkenlere yer verilirken sanayideki canlanmanın kalıcı olmadığına ve kalitesizliğine dikkat çekildi. Enflasyonla birlikte yıl sonuna doğru uç verecek durgunluğun Türkiye için de stagflasyon, yani hem pahalılık hem işsizlik sorununu derinleştireceği görüşü ifade edildi.
İHRACAT YOKSULLAŞTIRIYOR
Analizde ortaya çıkan bazı başlıklar özetle şöyle oldu: “Merkezdeki stagflasyon riski, Türkiye gibi ülkeleri de yakından etkileyecek. Türkiye’den siyasi basiretsizliğin de katkısıyla kontrolden çıkan enflasyonu, bulunduğu basamaktan daha yukarı, yüzde 20’lerden yüzde 25-30’lara taşıyacak dinamikler canlı. Enflasyon yüksek görünmesin diye vergi gelirlerinden de vazgeçiliyor. Sadece ilk 9 ayda enflasyonun daha da yükselmemesi için vazgeçilen vergilerin 103 milyar TL’yi bulduğu bizzat Hazine Bakanlığı’nca açıklandı. İhracatta, birim ihraç fiyatları birim ithal fiyatlarının altında seyrediyor ve dış ticaret üstünden yoksullaşma yaşanıyor. Enflasyonun yanında cari denge sorunu ve döviz fiyatı artışlarına yol açan kalitesiz büyümenin alt gelir gruplarına iş ve aş yaratmayan kısırlığı, sürdürülebilme şansını daha da azaltıyor. Dolayısıyla kontrolden çıkmış bir enflasyonunun yanında durgunluğa giren bir ekonomik konjonktür yılın sonlarına doğru kaçınılmaz görünüyor. Bu da stagflasyonun Türkiye versiyonunu yaşamak demek. Hem pahalılık hem işsizlik, özellikle alt sınıfların daha yakından hissedecekleri bir sorun yumağı olmaya aday.”
BÜTÇE AÇIĞI 61 MİLYARI AŞTI
Merkezi yönetim bütçesi eylül'de 23.6 milyar TL açık verdi. Faiz dışı dengede de aynı dönemde 9.5 milyar TL açık oluştu. Ocak-Eylül 2021 döneminde açık 61 milyar TL'yi aştı. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, 2022 bütçe kanun teklifini TBMM'ye sunmadan önce düzenlediği basın toplantısında bütçe verilerien ilişkin bilgileri paylaştı. Oktay, 2022 bütçesinde bütçe gelirlerinin 1 trilyon 472 milyar, giderlerin ise 1 trilyon 750 milyar TL olarak öngörüldüğünü, bütçe açığının gayri safi yurt içi hasılaya oranının ise yüzde 3.5 olmasının beklendiğini söyledi.
MARJ BİTTİ POMPAYA ZAM
Dün gece itibarıyla benzin ve motorine 41 kuruş zam yapıldı. Zammın ardından benzindeki artışın bir kısmı ÖTV'den karşılanacak. Artışın pompaya 18 kuruş olarak yansıması bekleniyor.
