Yüksek faiz dönemi istihdamı vuruyor

İstanbul Sanayi Odası (İSO), Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Ekim 2023 dönemi sonuçlarını açıkladı. Eylül ayında 49,6 olan Türkiye İmalat PMI, ekimde yeni siparişlerde yaklaşık bir yılın en sert yavaşlamasını yaşayarak 48,4’e geriledi. Raporda takip edilen 10 sektörün yalnızca 2’sinde üretim artarken istihdam da çoğu sektörde düştü. Eşik değer olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm rakamların sektörde iyileşmeye işaret ettiği anket sonuçları, üst üste dördüncü ayda da eşik değer olan 50,0’nin altında kaldı.

TALEPTE SERT DÜŞÜŞ

Ankette imalatçılar hem iç hem de dış talebin zayıf seyrettiğini belirtti. Dolayısıyla yeni siparişler ve ihracat hız kesti. Toplam yeni siparişlerde, geçen yılın kasım ayından bu yana en yüksek orandaki yavaşlama kaydedildi. Bu yavaşlamaya bağlı olarak üretimdeki dört aylık gerileme devam etti.

Beş aylık genişleme sürecinin ardından ekim ayında istihdam da düşüşe geçti. Çalışan sayısındaki azalmaya rağmen firmaların birikmiş işlerinde yaklaşık bir yılın en hızlı düşüşü kaydedildi. Sipariş gereksinimlerindeki azalmanın sonucu olarak, imalatçılar satın alma faaliyetlerinin yanı sıra girdi ve nihai ürün stoklarını da azalttı.

ÇOĞU SEKTÖRDE ÜRETİM DÜŞTÜ

Parasal sıkılaştırma dolayısıyla yurt içi ve küresel durgunluk nedeniyle yurt dışı talepteki zayıflama nedeniyle izlenen tüm sektörlerdeki yeni siparişlerde yavaşlama meydana geldi. En belirgin yavaşlamanın görüldüğü tekstil sektöründe son 12 ayın en yüksek düşüş hızı sergilendi. En hafif ivme kaybı ise gıda sektöründe yaşandı. Üretimde en güçlü artış, önceki aya göre sınırlı görülen gıda sektöründe gözlendi. Böylece sektör son üç ay boyunca büyüme kaydetti. Ekim ayında üretimini artıran diğer ise sektör makine ve metal ürünler oldu. En belirgin yavaşlama ise yine tekstil firmalarında görüldü.

Üretimdeki azalmaya bağlı olarak işe alım kararlarda da düşüş yaşandı. Takip edilen on sektörden sadece üçünde istihdam hacmi arttı. Son beş ayın en yüksek artışını kaydeden makine ve metal ürünleri sektörü, istihdamını en hızlı genişleten sektör oldu. Üretim ve yeni siparişlerde olduğu gibi istihdamda da en sert düşüş tekstil sektöründe oldu.

TL’DEKİ DEĞER KAYBI FİYATLARI ARTIRDI

10 sektörün 8’inde girdi maliyetleri enflasyonu geriledi. Girdi fiyatlarındaki en yavaş artış, yaklaşık dört yılın en düşük enflasyonunun ölçüldüğü makine ve metal ürünleri sektöründe görüldü. Maliyet enflasyonundaki gevşeme ve zayıf seyreden talep koşulları, ana metal firmalarının nihai ürün fiyatlarını 32 sonra ilk kez düşürmelerine yol açtı. Tekstil firmaları da fiyatlarını azaltırken geriye kalan diğer tüm sektörlerde artışlar devam etti. Satış fiyatlarındaki en hızlı yükseliş gıda ürünlerinde kaydedildi.
Rapora göre enflasyonist baskılar hafifledi. Girdi maliyetleri ve nihai ürün fiyatlarında artış oranları üst üste üçüncü ay düşüş gösterdi. Fiyatlarında artış bildiren firmalar ise bunun büyük oranda liradaki değer kaybından kaynaklandığını bildirdi.

Türkiye İmalat PMI anket verilerini değerlendiren S&P Global Market Intelligence Ekonomi Direktörü Andrew Harker, “Talep koşulları ekim ayında Türk imalat sektörünü yavaşlatan ana faktör olurken, firmalar üretimi destekleyecek ve istihdam düzeyini koruyacak hacimde yeni sipariş temin etmekte zorlandı. Diğer taraftan, enflasyon baskılarının hafiflemeye devam etmesi yakın dönemde daha elverişli bir talep ortamının oluşabileceği konusunda bir miktar iyimserlik sağlayabilir.” dedi.