Yüzyıllık Güzelbahçe yolculuğu

Hülya Yarbuz’un sicili başarılarla, parlak unvanlarla dolu. Kendisi Türkiye’nin ilk kadın belediye başkanı, eczacı, bisikletçi, üretici, siyasetçi. Beyni o kadar hızlı çalışır ki, konuşması beyninin hızına yetişmekte zorlanır. Hepsi bir yana, dostluğu ve güvenilirliğiyle akıllarda kalan seçkin bir öncü. Vatan Partisi ve Cumhuriyet Kadınları Derneği’ndeki ortak çalışmalarımızda yollarımız kesişti. Üstelik kapı komşuyuz, o Güzelbahçe’de, dibinde Urla’da da ben yaşıyorum. Yaklaşık dört yıl önce bir toplantıda sözünü etti, bir kitap hazırlıyordu. İki hatta, son temsilcilerle yaptığı konuşmalar ve anlatılanları da ekleyerek üç-dört kuşağın tanıklıkları olacaktı kitapta. Ne biriktirdiyse yazmakla yükümlü hissediyordu kendini. İşte o kitap bugün basıldı, raflardaki yerini aldı. Kaynak Yayınlarının kardeş kuruluşu Uyum Kitapları serisinden çıktı. Hülya Yarbuz ile çok sevdiği Güzelbahçe’de buluştuk, kahvelerimizi içerken kitabı ve Ege’yi konuştuk. Buyrun katılın sohbetimize.

BELGE BİLGİYE DAYALI ANILAR

-Babanız çiftçiydi değil mi?

Babam çiftçi, 1883 Antalya Akseki Yarpuz'dan (Eski adı Doğrul) büyük güz yangınıyla her şeylerini kaybeden Şeker İbrahim (babamın dedesi) eşi, dört kardeşiyle birlikte develeriyle 1,5 ay süren yolculukla Çatalkaya arkasından Payamlı'ya gelerek yerleşiyorlar. 1900 yılında da dedem Şeker Mehmet Kilizman'a, Yukarımahalle'ye iki kardeşi de Yelki'ye yerleşiyor. Yaka Mahallesi'nin kuzeybatısında Acem Deresi mevkiine Girit'ten gelen Mehmet Ali Kâhya, akrabası Cangarlar da yukarı böl gede Giritli Mahallesi'ne yerleşiyorlar.

-Çocuklar, yani sizlerin okuduğunu biliyoruz kitaptan…

İlk okuyanlardandı babam. “Okuma yazmam olsa göğer merdiven kurarım” derdi! Güzelbahçe, okur yazar olmayan muhtarlar bile gördü…. Bizi okutmak istedi ailemiz. Büyük abim, okumayacağım, deyince “geç bu tarafa” dediler, arabacı olacağım demişti. Küçük abim iki yaş küçüğü, ilk okuldan sonra İzmir'e gitti, hukuk okudu. Sonra ablama geliyor sıra, İzmir’e kız çocuk göndermeyi göze alamadılar herhalde, burdaki köy okulunda okudu, o kadar. Böylece 61 yılına geldik ve Kız Lisesi’ne yazıldım. Hep maceraydı…

CHP İÇİNDEN ÇIKAN DEMOKRAT PARTİ

Güzelbahçe, Yunan mezalimini görmüş ataların torunları. Atatürk deyince akan sular duruyor! Cumhuriyete yurt toprağına bağlılık en çok onlarda. Gelgelelim, kitaptan öğreniyoruz ki o dönemde Demokrat Parti güç kazanmış, aradan sıyrılmış.

-Sizin orada DP hangi boşluktan yol buldu da güç kazandı?

İlk olarak muhtarlık seçimlerini kazandılar. İkinci dünya savaşı yıllarında köylü çok çekmiş, çiftçi çok çekmiş. Memur olmak iyiymiş, memurlar güvendeymiş. , ama köylüye aşar vergisi, yol vergisi çok yüksekmiş. Mendes'in gelmesiyle köylü refaha çıkıyor, rahatlıyor. İkincisi... ayrıcalıklar. Halk Fırkası var Güzel Bahçeli'de ve okuyan kesimler oraya gidiyor. 945’te bir muhtarlık seçimi var, hiç sandık falan yok seçimde, açık parmak hesabıyla kelle sayımı yapılıyor. CHP’li muhtar kendini muhtar ilan ediyor! Bu bir kırılma noktası olmuş. Yeni muhtar aşırı partizanlık yapıyor. Mesela Amerikan bezleri, yardımlar geliyor, kıtlık yıllarında hepsi CHP’li vatandaşlara dağıtılıyor. Halk, bu ayrıcalıktan çok çekmiş.

-2 bin nüfuslu bir yer diye yazmışsınız, herkes birbirini tanırken çok zor olmalı…

Halkçıların kahvesi, demokratların kahvesi ayrıydı. Birinin gittiği kahveye, diğeri gitmezmiş. Sonrasında bu çelişki derinleşti tabi…

YÜZYILIN KÖŞE TAŞLARI

İlginç bir şekilde, o dönemin DP damarları sonradan halka halka ANAP’a, çocukları ABD’de üniversite okumaya, dönüşte NATO’da çalışmaya geçiyorlar. Kitap, bunları bir film şeridi gibi gözler önüne seriyor.

Daha neler var neler… Güzelbahçe’ye gelen ilk elektriğin, ilk elektrik direğinin hikayesi mi dersiniz, çiftçinin sattığı ürüne konan fiyat sınırı mı? Yoksa bu üst sınırı az bulunca köylünün Kaymakam makamına çıkıp nasıl hakkını aradığını mı? Devlete bağlılık demişken, devlet kademelerinde yiyicilik ve ayrıcalıkların nasıl baş gösterdiği de kitapta yer alan kesitler arasında. Bu kadar değişimin bir yüzyıl içinde yaşandığına tanıklık etmek ayrı bir heyecan, hızdan başınız döndürüyor. Hepsi canlı bir anlatım ve gerçek tanıklıklarla Güzelbahçe’ye Yolculuk sayfalarında.