Zamlar üç ay daha devam edecek

Çoklu arz şoklarına bağlı fiyat artışları sürüyor. Merkez Bankası'nın nisan ayı piyasa katılımcıları anketinde nisan ayı enflasyonunun yüzde 4.23, mayıs ayı enflasyonunun yüzde 2.86 ve haziran ayı enflasyonunun da yüzde 2.25 olacağı tahmin edildi. Tera Yatırım Baş Ekonomisti Enver Erkan bu beklentiler doğrultusunda nisan, mayıs ve haziran aylarında yıllık enflasyonun sırasıyla yüzde 65.19, yüzde 68.42 ve yüzde 68.92 olacağını tahmin etti. Erkan, yaptığı yazılı değerlendirmede, şunları söyledi: “Enflasyon beklentilerindeki bozulma devam etmektedir. 20 yılın en yüksek enflasyon oranlarıyla karşı karşıya kalan Türkiye ekonomisi, 2021 sonlarında başlayan kur artışlarının ve bunun tetiklediği fiyat artışlarının yaşanmasıyla sınanıyor. Maliyetler ve buna bağlı olarak nihai fiyatlar etkilenmeye devam edecek, çünkü bu faktörler, mevcut emtia fiyatlarındaki baskıya Ukrayna savaşının getirdiği faktörlerin de eklenmesiyle devam edecek. Nisan ayından itibaren küresel enerji ve emtia fiyatlarındaki artışın artış etkisi hem birincil hem de yayılma etkisi ile görülecektir. Enflasyonun mevcut bantlarda veya daha yüksek oranlarda seyrinin yılın son ayına kadar geçerli olmasını, aralık ayında da geçen yılki yüksek bazın işlemesini ve son evrede düşüş olmasını bekleriz.”

BİR TUR FİYAT ARTIŞI DAHA!

TÜSİAD Baş Ekonomisti Gizem Öztok Altınsaç ise dün BloombergHT'de yaptığı açıklamada, ÜFE yani üretici fiyatları aşağı doğru inmeden enflasyonda baz etkisine bel bağlamanın doğru olmadığını ifade etti. Altınsaç, “Yavaş yavaş reel kesimde yeni stok alımı yapılıyor. Yeni stoklar yeniden fiyatlamaya tabi olacak. İkinci çeyrekle birlikte bu sebepten dolayı Türk ekonomisi bir tur daha fiyat artışı görme ihtimaline sahip. Enflasyon dinamiğini doğru analiz edemediğimiz zaman baz etkisi, TL stabil kalırsa gibi analizler yapmak zorunda kalıyorsunuz. Enflasyonun alt dinamiklerine baktığımızda çok ciddi yapısal bozulma var. Enflasyon algısı bozulmuş durumda.” ifadelerini kullandı.

BÜYÜME AŞAĞI ENFLASYON YUKARI

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı'nın (TEPAV) Mart 2022 Perakende Güven Endeksi (TEPE) çalışmasında perakendecilerin yüzde 73.8'inin fiyat artışı beklediği not edildi. Satış fiyatlarını ölçen endeks değerine baktığımızda mart ayında bir önceki aya kıyasla 6.4 puan, geçen yılın aynı ayına göre de 34.1 puan arttı. TÜİK'in sektörel güven endekslerinde de aylardır perakende ticaret tarafındaki fiyat artışı beklentisi 100'ün oldukça üzerinde seyrediyor. TEPAV'ın TEPE çalışmasına göre, bir önceki aya kıyasla bakıldığında ise “mevcut stok düzeyi”, “önümüzdeki üç ayda satış beklentisi” ve “işlerin geçen yıla göre durumu” dışındaki tüm değerlendirme ve beklentiler Şubat 2022’ye kıyasla olumsuz yönde değişirken, “önümüzdeki üç ayda satış fiyatı beklentisi” arttı. Dünya Bankası ise dün Türkiye için 2022 GSYH büyüme tahminini yüzde 2'den yüzde 1.4'e düşürdü. Raporda, yatırımlardaki azalma ve faiz indirimlerinin enflasyonu yükselttiği ve TL'nin dolar karşısında rekor düşük seviyeye gerilediği belirtilerek, "Ukrayna'da devam eden savaş emtia fiyatlarını yükseltti. Bu durumun Türkiye enflasyonunda ek baskılara neden olması, reel getirilere daha fazla zarar vermesi bekleniyor. Ukrayna'daki savaşın ülke turizmine de olumsuz etkisi olacak. Savaş, güven ve yatırımlara zarar verebilir, sermaye çıkışlarının hızlanmasına ve TL'de baskının sürmesine neden olabilir." ifadeleri yer aldı.

İNŞATTA 'BAŞLARSAM BİTİREMEM' ENDİŞESİ

Gayrimenkul Danışmanı Gülcan Altınay, yaptığı yazılı değerlendirmede inşaat maliyetlerindeki artışa dikkat çekti. Altınsay, inşaat maliyetleri nedeniyle yatırımcıların yeni konut yapımında zorlandığını belirtti ve ekledi: “Son bir yılda çok ciddi artışlar yaşandı. Bu da yatırımcıları yeni konut yapımında zorluyor. Yapılamayan yeni konutlar yüzünden de stoktaki konutların fiyatları artıyor. 2021’de satılık evlerin satış fiyatları yüzde 90 oranında, kiralama fiyatları ise yüzde 50-100 arasında arttı. Bu artışların devam etmesi bekleniyor.” dedi. Artan maliyetler nedeniyle konut yapımının yavaşladığını, müteahhitlerin yeni projeler için ‘başlarsam bitiremem’ endişesi olduğuna dikkat çeken Altınay, “Biten malzeme yerine yenisini alalabilme konusunda endişe eden yatırımcıların ise çareyi depo kiralamada buluyor.” diye konuştu.

ÇİMENTOCULAR UYARDI

Çimento sektörünün 2022 yılı Ocak ayı sonuçlarını değerlendiren TÜRKÇİMENTO Yönetim Kurulu Başkanı Fatih Yücelik de, “Sektörümüz yaklaşık yüzde 6 büyüme yaşadığı 2021 yılından sonra 2022 yılına, iç piyasada düşüş ve ihracatta artış ile başladı. Rusya-Ukrayna krizi nedeniyle küresel emtia fiyatlarındaki artışlar sonucunda önümüzdeki aylarda sektördeki olumsuz havanın süreceğini tahmin ediyoruz.” dedi. Salgınla başlayan süreçte özellikle enerji maliyetlerinde yaşanan artışlarla sektörün 2021 yılında zor günler yaşadığını hatırlatan Fatih Yücelik, yaptığı yazılı açıklamada, 2022’nin ilerleyen aylarında ise Rusya-Ukrayna krizinin etkilerinin çok ağır ve hızlı şekilde görüleceğini söyledi. Yücelik, “2021 yılında sektörümüzde faaliyet gösteren tüm fabrikaların kömür ithalatı 5.3 milyon ton seviyesindeydi. Bunun yüzde 80-90 civarı Rusya’dan karşılanıyor. Bu da 4.5 milyon tona karşılık geliyor. Dolayısıyla sektör, kömür alımında çok yüksek oranda Rusya’ya bağımlı durumda. Krizin daha uzun sürmesi durumunda ve alternatif enerji kaynaklarının acilen devreye alınmaması halinde üretimimiz durma noktasına gelecektir.” uyarısı yaptı.

NEBATİ: YENİ ENSTRÜMANLAR GELECEK

Enflasyon rekor seviyelere yükselirken tasarruf sahiplerinin TL'de kalmasını sağlamak için Kur Korumalı Mevduat yeterli olacak mı? Bu soru akıllardayken Hazine Bakanı Nureddin Nebati, dün Mardin İş Dünyası Buluşması Programı'nda yaptığı konuşmada, “Enflasyon korumalı tasarruf ürünleri üzerinde çalışıyoruz.” dedi. Bakan Nebati, “Enflasyondaki yükselişe bağlı olarak fiyatlama davranışları ve enflasyon beklentilerinin kötüleştiği bir dönemi yaşadık bunun farkındayız. Son dönemde tüketici enflasyondaki artışta döviz kuru ve emtia fiyatları arz yönlü ve maliyet artışı kaynaklı faktörler ön plana çıktığı için enflasyondaki bu artışın geçici olduğunu değerlendiriyoruz.” mesajı verdi.

Öte yandan bazı şirlketlerin enflasyon karşısında çalışanlarına prim ödemesi yaptığı iş çevrelerince bildirildi.