Zengezur koridorunun önemi
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in Zengezur hakkındaki açıklamalarının üzerinde durulmalı.
Zengezur (tarihi Azerbaycan toprakları) 101 yıl bundan önce Ermenistan’a hediye edilmiş eski Türk toprağı bugün yine gündemde. Zengezur koridoru konusu, Azerbaycan ve Ermenistan'da en çok tartışılan konulardan biridir. Ermenistan bu konuda çok endişeli. Çünkü Zengezur koridorunun açılmasının ardından Türkiye ile toprak ilişkileri kuracak olan Azerbaycan, Ermenileri endişelendiren ekonomik ve siyasi gücünü artıracaktır.
Ermeni basını ve sosyal ağlar neredeyse her gün Zengezur hakkında konuşuyor ve yazıyor. Acaba Ermeniler neden korkuyor?
Ermeni halkı, Türkiye ile Azerbaycan'ı birbirine bağlayan Zengezur koridorunun açılmasının ardından Azerbaycan'ın Ermenistan’a karşı toprak taleplerinde bulunacağından ve bir sonraki aşamada Zengezur için savaş başlatacağından korkmaktadır. Sonuç olarak Ermenistan Zengezur'u kaybetmekten korkuyor. Ermeni toplumundaki bu endişeyi hesaba katan Ermeni liderliği (Cumhurbaşkanı Armen Sarkisyan ve Başbakan NikolPaşinyan) zaman zaman Zengezur bölgesini ziyaret ediyor, yerel halkla buluşuyor ve onları sakinleştirmeye çalışıyor.
ZENGEZUR'DA YAŞAYAN ERMENİLER NEDEN KORKUYOR VE ENDİŞELİ?
Ermenilerin Syunik dediği Zengezur bölgesi, Azerbaycan sınırında bulunuyor ve bugün Azerbaycan ordusu o bölgeye çok yakın ve Azerbaycan Askeri gece-gündüz devlet sınırlarını koruyor. Her gün Azerbaycan askerlerini ve göklerde dalgalanan üç renkli Azerbaycan bayrağını gören yerli Ermeniler endişelenmeye devam ediyor.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in geçtiğimiz hafta Zengezur'a ilişkin yaptığı konuşma Ermeni toplumundaki endişe ve korkuyu biraz daha artırdı. Peki İlham Aliyev, Ermenistan'da gündem olan konuşmasında Zengezur hakkında ne dedi?
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev geçen hafta, "Azerbaycan halkı 101 yıl önce bizden alınan Zengezur'a geri dönecek" ifadesini kullandı. Azerbaycan Cumhurbaşkanı, milli çıkarları sağlamak için gerekli tüm adımların atılacağını ve Zengezur koridorunun açılmasının Azerbaycan'ın milli çıkarlarına hizmet ettiğini söyledi: "Ermenistan istese de, istemese de Zengezur koridorunu uygulayacağız. Onlar isterlerse daha kolay çözeriz, istemezlerse zorla çözeriz. Daha önce ve savaş sırasında dediğim gibi, ya gönüllü olarak toprağımızdan çekilin ya da sizi buna mecbur ederiz. Öyle de oldu. Zengezur koridorunun kaderi de aynı olacak. Asıl rakibimiz zaman. Çünkü demiryolları ve karayolları inşaatı zaman alıyor. Bu nedenle tüm güçler bu projeyi uygulamak için seferber edildi. Böylece Azerbaycan halkı 101 yıl önce bizden alınan Zengezur'a geri dönecek."
AZERBAYCAN İÇİN ANA RAKİP
Bu konuşmada dikkatimi çeken bir cümle vardı. İlham Aliyev, ana rakibimizin zaman olduğunu söyledi. Bu basit bir ifade değil; aynı zamanda Azerbaycan'ın gücünün bir göstergesidir. Yani bugün Azerbaycan sadece mağlup olan Ermenistan'dan değil, destekçilerinden ve diğer dünya süper güçlerinden de asla korkmuyor. Azerbaycan'ın planlarının kısa vadede uygulanmasını engelleyen bir tek zamandır.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı'nın bu açıklaması Ermenistan basınında farklı şekilde sunuldu. Ermeniler düşünüyor ki, Azerbaycan Ermenistan'a karşı toprak talebinde bulunuyor ve Zengezur bölgesini ele geçirmeye çalışıyor. Aslında 10 Kasım anlaşmasında açıkça yansıtılan Zengezur koridorunun açılışından bahsediyoruz. Yani Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan anlaşmayı kendi imzasıyla imzaladı ve dolayısıyla Ermeni tarafı bu projeye engel olamaz.
Peki, Zengezur koridoru Azerbaycan için neden bu kadar önemli? Ve Ermenistan'ın bu koridorla ilgili endişesinin arkasında ne var? Aydınlık gazetesi için Zengezur Koridoru'nun stratejik önemi üzerine kısa bir çalışma yapmaya karar verdik.
Öncelikle Azerbaycan, Rusya ve Ermenistan liderleri tarafından imzalanan 10 Kasım bildirisinin Nahçıvan'ın Azerbaycan'ın ana kesimiyle kara bağlantısının sağlanması konusunu yansıttığını belirtmek isterim. Bu bağlantı Zengezur koridoru ile sağlanmaktadır. Şu anda Zengezur koridorunun açılması konusu gündemde. Bu koridorun hizmete girmesinin Azerbaycan ekonomisi ve genel olarak bölge üzerinde ciddi etkileri olacaktır.
Zengezur koridorunun açılması, Türk dili konuşan ülkelerin ekonomileri üzerinde büyük bir etkiye sahip olacak, Doğu-Batı ve Kuzey-Güney ulaşım koridorlarının önemini artıracaktır.
Zengezur koridoru, 1,1 trilyon dolardan fazla nominal gayri safi yurt içi hasılaya sahip Türk dili konuşan ülkeleri sadece birleştirmekle kalmayacak, aynı zamanda Azerbaycan'ın stratejik önemini de artıracak. Bu koridor, bölgeyi önemli ekonomik potansiyele ve doğal kaynaklara bağlayacaktır.
ZENGEZUR KORİDORUNUN STRATEJİK ÖNEMİ VE YENİ BİR SAVAŞ OLASILIĞI
Zengezur koridorunun hizmete açılması Azerbaycan'ı bölgedeki ulaşım merkezleri için bir başkent haline getirecek. Azerbaycan, Doğu-Batı ve Kuzey-Güney ulaşım koridorlarının oluşumuyla yakından ilgilenmekte ve bu ulaşım koridorlarının bölgesel kısmının geliştirilmesi için doğrudan mali destek sağlamaktadır. Bu, Nahçıvan'a Azerbaycan'ın ana topraklarından o ulaşım koridorlarına erişim sağlayacaktır. Nahçıvanlı işadamlarının Doğu-Batı ulaşım koridoruna erişiminin sağlanması açısından özellikle önemli olacak.
En önemlisi, Türk dünyası yıllar sonra Zengezur koridorunda yeniden birleşecek.
Hatırladım ki, Zengezur koridoru 1921 yılında Türkiye ile Rusya arasında imzalanan Moskova Anlaşması ve daha sonra Gürcistan, Ermenistan ve Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri tarafından imzalanan Kars Anlaşması ile Azerbaycan'ın toprak bütünlüğüne dahil idi.
Görünen o ki, Zengezur koridoru meselesi Ermenistan ile Azerbaycan arasında uzun yıllar gerginliğe neden olacak. Bu koridorun açılmasının reddedilmesi, 10 Kasım 2020 anlaşmasına aykırıdır. Ermenistan buna giderse, iki ülke arasında yeni bir savaş kaçınılmaz olacaktır. 44 günlük savaşta mağlup olan ve ordusu tamamen felç olan Ermenistan için yeni savaş, yeni ve daha ciddi trajediler anlamına geliyor.
