Zirvenin ardından Biden: 'Xi bir diktatör'

San Francisco yakınlarındaki 1917'den kalma tarihi bir malikanede gerçekleştirilen zirvenin ardından düzenlenen basın toplantısında taraflar, birçok konuda fikir birliğine vardıklarını açıklarken, başta Tayvan olmak üzere birtakım sorunların henüz çözüme kavuşamadığı görüldü. Başkan Biden, dört saati aşan toplantının ardından Çin Devlet Başkanı'nı bir kez daha “Diktatör” olmakla itham etti.

Toplantının ardından ABD ve Çin basınına dayandırdığımız satır başlarını sunuyoruz.

DOĞRUDAN İLETİŞİM HATTI

ABD Başkanı Joe Biden, görüşmenin ardından "Doğrudan, açık ve net iletişime geri döndük" dedi. Biden görüşmeyi, "yaptığımız en yapıcı ve üretken tartışmalardan biriydi" diyerek tanımladı. ABD ve Çin'in artan gerilimi hafifletmek amacıyla ordular arası iletişimi yeniden başlatma konusunda anlaştığını söyledi.

Joe Biden ayrıca her iki liderin de birbirleriyle doğrudan iletişim hattı kurma konusunda anlaşmaya vardığını ifade ederek, iletişim eksikliğinin “kazalara neden olduğunu” ve “artık her iki başkanın da telefonu açıp doğrudan birbirinin sesini duyabileceğini" ekledi.

'DİKTATÖR'

Ancak Joe Biden toplantıdan ayrılırken, ilişkilerin hâlâ ne kadar zor bir aşamada olduğunu gösterircesine, bir muhabirin sorusuna Xi Jinping'i bir diktatör olarak gördüğünü söyleyerek yanıt verdi: "Bakın o, tamamen bizimkinden farklı bir yönetime dayanan, komünist ülkeyi yöneten adam olması anlamında diktatör.” Başkan Biden geçen haziranda benzer bir yorum yapmış, buna Çinli yetkililer tepki göstermiş ve Biden'in sözlerini, "son derece saçma ve sorumsuz" olarak nitelendirmişti.

'İRAN'I DIŞARIDA TUTUN'

İki lider ayrıca İsrail ve Gazze'deki çatışmaları da ele aldı. Üst düzey bir ABD'li yetkili gazetecilere verdiği demeçte, Joe Biden'ın Çin'den, İran'ı provokatif olarak görülebilecek adımlar atmamaya teşvik etmek için nüfuzunu kullanmasını istediğini söyledi.

ABD'li bir yetkiliye göre her iki lider, Çin Devlet Başkanı Xi'nin "ABD-Çin ilişkilerindeki en büyük, en tehlikeli konu" olduğunu söylediği Tayvan hakkında uzun bir görüşme gerçekleştirdi.

'DÜNYANIN EN BÜYÜK İKİ EKONOMİSİ'

Çin Devlet Başkanı Xi ise Çin'in ABD ile dost olmak istediğini ve Asya ulusunun kimseyle soğuk ya da sıcak bir savaşa girmeyeceğini söyleyerek, dünyanın en büyük iki ekonomisi arasında barışçıl ilişkiler kurulmasını arzuladığını söyledi.

Temel farklılık alanı olan iki ülkenin birbirini nasıl gördüğü konusunda Xi, "Biz rakip miyiz yoksa ortak mıyız?" diye sordu. Çin'in ABD'nin ortağı ve dostu olmaya hazır olduğunu da sözlerine ekledi.

'ÇİN VE ABD İÇİN İKİ SEÇENEK VAR'

Bugün dünyanın bir yüzyılda görülmemiş derin değişimler geçirdiğine dikkat çeken Xi, Çin ve ABD için iki seçenek bulunduğunu söyledi: “İlki, dayanışma ve işbirliğini geliştirmek, küresel zorluklarla mücadele etmek için el ele vermek ve küresel güvenlik ve refahı teşvik etmek. İkincisi ise rekabeti ve çatışmayı kışkırtmak, bu dünyayı kargaşaya ve bölünmeye sürüklemek.”

'ÇİN'İN KALKINMA MANTIĞI KENDİ DOĞASI TARAFINDAN YÖNLENDİRİLİYOR'

Xi, Çin modernizasyonunun temel özelliklerini ve önemini, Çin'in kalkınma beklentilerini ve stratejik niyetini detaylandırarak, “Çin'in kalkınmasının kendi doğasında olan mantık ve dinamikler tarafından yönlendirildiğine” dikkat çekti.

Başkan Xi, Çin'in ABD'yi geçme ya da koltuğundan etme planı olmadığını belirttikten sonra, “aynı şekilde ABD'nin de Çin'i baskı ve kontrol altına alma planı yapmaması gerektiğini” sözlerine ekledi.

'TAYVAN'I ÇİN İLE BİRLEŞTİRECEĞİZ, BU DURDURULAMAZ'

Xi ayrıca Çin'in Tayvan sorununa ilişkin tutumuna da değindi. Tayvan sorununun Çin-ABD arasındaki en önemli ve en hassas konu olmaya devam ettiğine dikkat çekti. ABD tarafının "Tayvan'ın bağımsızlığını" desteklememe, Tayvan'ı silahlandırmayı bırakma ve Çin'le barışçıl biçimde yeniden birleşmesini destekleme konusundaki kararlılığını yerine getirmek için “gerçek adımlar atması gerektiğini” de sözlerine ekledi. Xi, Çin'in yeniden birleşmeyi gerçekleştireceğini ve bunun “durdurulamaz olduğunu” vurguladı.

Xi, ABD'nin Çin'e karşı ihracat kontrolü, yatırım taraması ve tek taraflı yaptırımlarla ilgili eylemlerinin Çin'in meşru çıkarlarına ciddi şekilde zarar verdiğine ve ülkenin gelişiminin inovasyonla yönlendirildiğine dikkat çekti.

Joe Biden Tayvan meselesine ilişkin olarak, ABD'nin yeni bir Soğuk Savaş peşinde olmadığını, "Tayvan'ı desteklemediğini" ve Çin'le çatışmaya niyeti olmadığını ifade etti.

ANLAŞILAN KONULAR

İki başkan, Çin-ABD gibi alanlarda ikili diyalog ve işbirliğini teşvik etme ve güçlendirme konusunda mutabakata vardı. Hükümet yapay zeka ve narkotikle mücadele konusunda işbirliği konusunda bir çalışma grubunun kurulması konusunda görüşmelerde bulunuyor. Tarflar, iki ordu (Çin-ABD) arasında eşitlik ve saygı temelinde üst düzey iletişimi sürdürme konusunda anlaştı. Savunma Politikası Koordinasyon görüşmeleri de yapılacağı bildirildi.

Toplantının ardından Çin tarafı, iki ülke ordusu arasındaki iletişimin "eşitlik ve saygı temelinde" sağlandığını söyledi.

ÇİN BASINI

Çin haber ajansı Xinhua, toplantının olumlu, kapsamlı ve yapıcı geçtiğini, Çin-ABD'nin ilişkileri iyileştirme ve geliştirme için bir rota çizdiğini belirtti: “San Francisco, Çin-ABD ilişkilerini istikrara kavuşturmak için yeni bir başlangıç noktası olmalı.”

Biden ve Xi zirvesi San Francisco'da başladıDünya

Xi Jinping Los Angeles'a vardı, bugün Biden ile görüşecekDünya