Kıdem tazminatı hangi şartlarda alınır?

| 12 yıldır bir işyerinde çalışıyorum. Kıdem tazminatına nasıl hak kazanırım?

Kıdem tazminatına hak kazanma koşulları hakkında okurlardan yoğun soru geliyor. Kıdem tazminatına hak kazanmanın süre ve sebep koşulları vardır. Yani kıdem tazminatına hak kazanmak için işçinin sürekli ya da aralıklı, aynı işverene bağlı olarak bir veya birden fazla işyerinde en az 1 yıl çalışmış olması gerekir.

Hangi sebeple iş sözleşmesi sona erdiğinde işçi kıdem tazminatına hak kazanır? Bu konuda kaynağımız 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14’üncü maddesi. Bu maddede sayılan sebepleri önümüzdeki yazılarda paylaşacağız.

4857 sayılı İş Kanunu’nun 25’inci maddesinin 2’nci bendinde işverenin “ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri” olarak düzenlenen sebepler sayılmıştır. Bu sebeplerden en az birinin varlığı halinde işveren, iş sözleşmesini tazminatsız sona erdirebilir. İşveren bu sebepler dışında bir sebeple iş sözleşmesini sonlandırdığında ise işçi kıdem tazminatına hak kazanır. Bahse konu sebepler güncel olarak şunlardır:

a) İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek, yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması.

b) İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarfetmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnatlarda bulunması.

c) İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması.

d) İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması.

e) İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması.

f) İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi.

g) İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi.

h) İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi.

ı) İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması.