İş davalarında arabuluculuk dayatması

Değerleri okur, halkımız üzerinde büyük etkisi olacak bir tasarı gündemde. Bu köşe her ne kadar okurdan gelecek soruları cevaplamaya dönük bir kurgulamanın ürünü olsa da tasarı kanunlaştıktan sonra gelecek soruların önünü almak adına İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı'ndaki yenilik/değişiklikleri dikkatinize sunmak istiyorum. Tasarıdaki en önemli yenilik, bireysel ve toplu iş sözleşmesinden doğan alacak ve tazminat davaları ile işe iade davalarında arabulucuya başvuru koşulu getirilmesidir. Arabuluculuk, 6325 sayılı kanun ile hukuk sistemimizde yer alan bir kavramdır. Kanunda arabuluculuk konusunda hâkim olan ilke, tarafların (davacı ve davalının) istemesi halinde bu yola başvurulmasıdır. İş hukukuna uygularsak; işçi ve işverenin ikisinin de bunu istemesi gerekmektedir. İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı ile bu isteğe bağlılık ilkesi değiştirilerek zorunlu olma hali getirilmektedir.

SİSTEM NASIL İŞLEYECEK?

İş mahkemesinde iş ilişkisinden kaynaklanan alacak, tazminat veya işe iade davalarında, arabulucuya başvurmak bir dava şartı haline getirilmektedir. Davacı, arabulucu faaliyeti sonunda uyuşmazlığın giderilemediğine ilişkin tutanağı dava dilekçesine eklemek zorundadır. Bu koşul yerine getirilmeden dava açılırsa, dava şartı yokluğu nedeni ile davanın usulden reddi kararı verilecektir. Hukuk sistemimizde giderilebilir nitelikteki dava şartı yokluğu halinde, mahkeme, davacıya bu eksikliği gidermesi için süre vermektedir. Ancak İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı gerekçesinde açıklandığı üzere, davacı arabulucuya başvuru şartını yerine getirmemişse bu eksikliği yerine getirmesi için kendisine süre verilmeyecektir.
Tasarıda, iş kazası ve meslek hastalığı nedeni ile açılacak maddi ve manevi tazminat ile rücu davalarında ise arabulucuya başvurma zorunluğuna istisna getirilmiştir.
Arabuluculuk başvurusu, davadaki karşı tarafın (birden fazla karşı taraf varsa bunlardan birinin) yerleşim yerindeki veya işin yapıldığı yerdeki arabuluculuk bürosuna, arabuluculuk bürosu bulunmayan yerlerde görevlendirilen mahkeme yazı işleri müdürlüğüne yapılacaktır.
Bu yazı serisi ile amacımız, tasarının daha çok görünür ve tartışılır hale gelmesidir, devam edeceğiz.