2015 bütçesi de umut vermedi!

2015 yılı gerçekleşen bütçe rakamları açıklandı. Bütçe bu yıl da açık verdi. 22.6 milyar TL bütçe genel açığı 2014’de 23.3 milyar TL idi. Bütçe açığı 2014’e göre azalmış durumda ama bütçenin kalemlerini incelediğimizde buna sevinemiyoruz.Bütçe giderleri 2014’de 398.8 milyar TL iken 2015’de bu rakam 505.9 milyar TL olmuştur. Faizler dahil bütçe giderleri yüzde 8 artmıştır. Faiz giderleri 2014’de 49.9 milyar TL, 2015’de 53 milyar TL’dir.Bütçe gelirleri 2014’de 425.3 milyar TL, 2015’de ise 483.3 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Vergi gelirleri ise sırasıyla 352.5 milyar TL ve 407.4 milyar TL olmuştur. Bütçe gelirleri yüzde 7 artarken vergi gelirleri de yüzde 5 artmıştır.
BÜTÇE AÇIK VERMEYE DEVAM2015 bütçesinde giderler 57.2 milyar TL artmış. Buna karşılık bütçe gelirlerindeki artış 54.9 milyar TL’de kalmıştır.Ödediğimiz faiz 3 milyar daha artmıştır. Bütçe faiz dışı 30.4 milyar TL fazla vermiş durumda. Yani faiz ödemelerimiz olmazsa idi bütçe bu kadar fazla verecekti. Faiz ödemelerimiz nedeniyle bütçe 23.3 milyar açık vermiştir.Bütçelerin açık vermesi modern bütçe teorilerine göre normaldir. Önemli olan bütçelerin açık vermesi değil, ekonomik dengedir. Yani ekonomik ve sosyal anlamda denge sağlamaktır. Bu açıdan Türkiye bütçesini değerlendirirken neden bu kadar çok faiz ödüyoruz, daha az faiz ödemeyi sağlayacak ekonomik model ne olmalıdır, bütçe giderlerinde gereksiz kamu harcamaları var mıdır, bu sorulara yanıt bulmamız gerekiyor.
CARİ TRANSFERLER ARTTI2015 bütçesinde en fazla dikkat etmemiz gereken gider kalemi olan cari transferler 2014’e göre 20.5 milyar TL artmıştır. Cari transferlerin dağılımı milyar TL olarak şöyledir:Sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri: 80.8Sosyal sigorta primlerine işveren desteği: 9.8 Tarımsal destekler: 9.9Mahalli idare payları: 46.1 Açıklanmayan giderler: 36.1Toplam: 182.7
VERGİ GELİRLERİ BİLEŞİMİ DEĞİŞMİYORVergi gelirlerimizde dolaylı vergilerin payı değişmiyor.2015 vergi gelirleri milyar TL olarak şöyle:Gelir vergileri(vergi kesintileri dahil): 85.7Kurumlar Vergisi: 33.3Dahilde Alınan Katma Değer Vergisi: 46.4Özel Tüketim Vergisi: 105.9İthalde Alınan Katma Değer Vergisi: 74.3Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi: 9.1Damga Vergisi: 12Harçlar: 16.9Diğer tüm vergiler: 23.4Toplam: 407.4Görüldüğü gibi dolaylı vergilerin (KDV ve ÖTV) vergi gelirleri içindeki payı yüzde 55’dir. Damga vergisi ve harçlar yaklaşık 40 milyar TL ile önemli bir gelir olarak görülmektedir. Bu nedenle Maliye’nin damga vergisi kaçaklarının peşinde koşması boşuna değil.
NASIL UMUTLANACAĞIZ?Bütçemiz açık veriyor. Faiz ödemezsek bu kadar bütçe fazlası verecektik diye faiz dışı bütçe dengesi, diye bir kavram üretmişiz. Faiz ödemelerimiz sürekli artıyor. Nasıl artmasın ki; + 400 milyar dolar borcu olan ve sürekli iç ve dış borçlanmak zorunda olan bir ülkeyiz. Bizim vergilerimizden çeşitli kesimlere aktarılan sosyal ve ekonomik amaçlı cari transferlerin doğru olarak kullanılıp kullanılmadığı, ekonomik dengeye katkıda bulunup bulunmadığını bilmiyoruz. Bütçe giderlerinin üç önemli kalemi var. Maaşlar ve ücretler, cari transferler, faiz ödemeleri.2016 bütçesi 2015 bütçesinden daha umut kırıcı olacak. Çünkü 2016’nın 2015’ten daha zor olacağı kesin.