2021’in parlayan 10 teknolojisi

Dünya Ekonomik Forumu (WEF) 2021 yılının parlayan 10 uygulayımbilimsel gelişmesine ilişkin bir rapor yayınladı geçtiğimiz günlerde (*). Kısaca bakalım mı?

1)KARBONSUZLAŞMA YÜKSELİYOR

Yaşamın her alanında iklim değişikliğiyle mücadele kapsamında “karbonsuzlaşma odaklı uygulayımbilimsel gelişmeler”, tarım, sanayi, enerji ve hizmetler eşdeyişle tüm kesimlerde artıyor. Sözgelimi, şeylerin interneti ve yapay zeka ile sulama, akıllı arazi kullanımı, gübre kullanımı vb.; otomotiv sektöründe yeşil süreç ve ürünler vb.; yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelme vb.

2)KENDİ KENDİNİ GÜBRELEYEN TARIMSAL ÜRÜNLER

Bitkilerin yetişmesi için kullanılan azotlu gübrelerin üretiminin çevresel maliyetleri ve küçük çiftçiler için aşırı maliyetleri olduğu gibi hususlar nedeniyle bu gelişme çok önemli. Bitkilerin azotu topraktan alırken tıpkı siyanobakterisi gibi bakterilerin hem fotosentez yapıp hem de azotu düzenleyebilme özelliğine kavuşturulmaları için çalışılıyor. Washington Üniversitesi’nde başarmışlar bile!

3)HASTALIKLARI TANILAYAN NEFES SENSÖRLERİ

Yeni nefes duyarları (sensörleri) 800’den fazla bileşik içeren insan nefesinden yararlanılarak kan incelemelerine gereksinimi ortadan kaldırıyor. Böylece Kovid-19’dan kansere dek birçok hastalığın tanısı koyulabilecek, örnekse nefeste yoğun aldehit bulunduğunda bunun akciğer kanserine işaret etmesi gibi.

4)TALEP ÜZERİNE İLAÇ ÜRETİMİ

Mikroakışkanlar ve ilacın gereksinim duyulduğu zaman ve yerde (eczanede) üretilmesi konularındaki gelişmeler sonucunda, ilaca fiziksel olarak hızlı ulaşabilmenin ötesinde kimi dağıtım maliyetleri ortadan kalkacağı için maddi anlamda ulaşılabilirliği ve kişiye özel formülasyonlarla nitelik artışı da sağlanabilmektedir.

5)WiFi SİNYALLERİYLE ENERJİ

Akıllı saatler vb. giyilebilir uygulayımbilimsel ürünler ve diğer uygulayımbilimsel çözümler, beşinci kuşak (5G) uygulayımbiliminin desteğiyle oluşturulan sinyallerle kablosuz olarak güç yüklemesi (şarj) yapılabilmektedir.

6)DAHA İYİ YAŞLANMAK İÇİN MÜHENDİSLİK ÇALIŞMASI

Dünyada 60 yaş üstü nüfus 2050 yılında yüzde 22’ye çıkacak. Sağlıklı yaşam süresi önem kazanıyor. Bu anlamda insanların yaşlanmasını geciktirici ve hatta biyolojik saat mekanizmasını geriye alıcı uygulayımbilimsel gelişmeler (örneğin genterapisi) ciddi bir yaygınlık kazanmış.

7)YEŞİL AMONYAK

Amonyum sülfat gübresinin üretimindeki karbon ayak izini azaltmak için bu gübreyi üretirken kullanılan hidrojenin “yeşil hidrojen (yenilenebilir enerjiyle çalışan ayırıcıyla sudan üretilen)” olması yönünde çalışmalar yaygınlık kazanmış.

8)KRONİK HASTALIKLARIN BİYO BELİRTEÇLERİNİ BELİRLEMEK VE İZLEMEK İÇİN SENSÖRLER

Diyabet ve kanser gibi süreğen hastalıkların izlenmesi için testlerin yerine, deriye takılan veya giyilebilir duyarlardaki (gözyaşından tükürüğe dek çeşitli sıvılardaki) verilerin, elektromanyetik dalgaların izlenmesiyle yaşamsal bilgiler elde edilebilmektedir. Duymuş muydunuz “elektronik dil” kavramını?

9)YEREL MALZEMELERLE 3 BOYUTLU YAZICILAR ARACILIĞIYLA BASILAN EVLER

Küresel salgın ile daha da artan konut fiyatlarıyla ağırlaşan konut sorunu aciliyet kazandı. Çözüm için 3D yazıcılarla yerel malzeme kullanılarak evler inşasında ABD’de ve İtalya’da örnekler üretilmiş bile!

10)UZAY TABANLI NESNELERİN İNTERNETİ (IoT)

Nesnelerin interneti özellikli aygıtın 10 yıl içinde 20 milyara ulaşması bekleniyor. İnternet ağlarında dünyadaki bağlantı boşlukları, uzayda dünyanın yörüngesinde dönen düşük ağırlıklı ve düşük maliyetli nano uydulardan oluşan bir ağ ile çözülmeye çalışılıyor. 1998’deki ilk uydunun ardından sayı 2000’e ulaşmış. SpaceX Starlink, Oneweb, Amazon ve Telesat’ın çabalarıyla!

SONSÖZ

İnsanlığın içine düşürüldüğü distopik dünyada ekolojist bir ütopyaya yelken açılırken uygulayımbilimsel gelişme rüzgarlarının bu teknenin yelkenlerini doldurmasını ve de 2022’nin hepimiz için bir 7E (**) yılı olmasını dilerim.

(*):https://www3.weforum.org/docs/WEF_Top_10_Emerging_Technologies_of_2021.pdf

(**):https://www.aydinlik.com.tr/arsiv/melih-bas-kanpitalizme-karsi-7e-modeli