58. Kütüphane Haftası : Hakikat dışı (ötesi)

Her yıl yapılagelen Kütüphane Haftası bu yıl “Kütüphaneler ve Hakikat” temalı olarak kutlanıyor. TÜİK’in Haziran 2021’de açıkladığı istatistiğe göre, Türkiye genelinde 2020 yılında 1 milli kütüphane, 1.213 halk kütüphanesi, 606 üniversite kütüphanesi ve 32.158 örgün ve yaygın eğitim kurumu kütüphanesi mevcuttu. Milli Kütüphane kayıtlı üye sayısı 125.935, halk kütüphanesi kayıtlı üye sayısı 4.437.954 ve üniversite kütüphanesi kayıtlı üye sayısı 3.560.694 idi. Yayınların niteliği konusunda bilgiye ulaşmak güç! Ama kimi ayrıntılı bilgilere ulaşmak için TÜİK’in kütüphane istatistiklerine bakılabilir.

KÜTÜPHANE ENFLASYONU!

Son dönemde yerel yönetimlerin kütüphane adıyla açtığı “kafe ve etüt merkezleri” yarışmasına Sn. Burçak Evren, Aydınlık’ta 23 Mart tarihli yazısında dikkat çekmişti. Yanı sıra ben de şunu vurgulayayım: Ya Milli Eğitim Bakanlığı’nın tablet projesine benzer biçimde hakikatlerle uyumlu olmayan “Kütüphanesiz Okul Kalmayacak” projesi? Kütüphane Haftası’nın bu yılki temasına tam da uyuyor hani! Bütçesinden altyapısına, personelinden fiziksel alanına, döşeme ve mefruşatından tedarikine hangi boyutuyla alırsak alalım, “hakikat dışı (hakikat ötesi demeyeyim)” bir “zihni sinir procesi”!

SORULAR SORULAR

Kütüphanelerle ilgili bir dizi soru ilgili uzmanlarca (örneğin Sn. Aydın İleri) dile getirilmektedir. Örneğin, “Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı olan halk kütüphanelerinin kaçı kapalı ve bunlar istatistiklerden düşülüyor mu?”, “Bunların içinde çocuk kütüphaneleri var mı?”, “Kapalı kütüphanelerin olduğu il ve ilçelerde kaç milyon yurttaş hizmetten yoksun kalıyor?”, “Kütüphanelere yeterli fon ayrılamadığından yerel yönetimlere devir edilmekte midir?”, “Belediye kütüphaneleri Bakanlığın kendi istatistiklerine dahil edilmekte midir?”, “ Kaç ilçede kütüphane hizmeti verilmiyor ve bunların kapsadığı alandaki yurttaş sayısı kaç milyon?”. “Niye uzmanlık (sanat, felsefe, ekonomi vb.) kütüphanelerimiz yok denecek kadar çok az?” Bu soruları uzatmak olanaklı da, anlamı yok! Özdemir İnce’nin “Cehaletin Rönesansı (Kaynak Yayınları)” kitabını salık veririm.

58. KÜTÜPHANE HAFTASI İZLENCESİ

Yıllardır Türk Kütüphaneciler Derneği (TKD) bir izlence düzenleyerek kutluyor haftayı. TKD’nin bu yılki ana tema çerçevesindeki ayrıntılı izlencesine web sitesinden ulaşılabilir. Genel hatlarıyla bakarsak, izlence 28 Mart’ta açılış töreniyle başlayacak, ardından “Bilgi Kirliliği, Sansür ve Gazetecilik” başlıklı bir oturum yer alıyor. Umarım oturumda hakikat dışı (ya da hakikat ötesi /post-truth) çağda bütünsel (ekonomi-ekoloji-sosyal) kriz salgını konusundaki infodemi (yanlış ve yalan bilgilerin yayılması) meselesi de ele alınır! İzlence boyunca, “Yeni Haller” ve “Hakikat Yolu”, “Hakikat ötesi”, “Dijitalleşme” konuları kütüphanecilik açısından irdelenecek. Ayrıca “Okul Kütüphaneleri Hakikati” masaya yatırılacak. 1 Nisan’da hakikat ötesi konusu bilgi okuryazarlığı açısından tartışılacak. Hafta, 2 Nisan’da “Okuma kültürü ve kütüphaneler” başlıklı bir oturumla kapanıyor.

SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA VE KÜTÜPHANELERİN ROLÜ

28 Mart’ta başlayacak izlencenin açılış töreninde IFLA (International Federation of Library Associationsand Institutions) Başkanı Sn. Barbara Lison da konuşmacı olacak ama 30 Mart’ta SALT’ta bir online söyleşisi de var. Bu söyleşide odak konu “Sürdürülebilir Kalkınma 2030 Gündemi ve bu konuda kütüphanecilerin rolü” olacak. IFLA bünyesinde 2016’dan beri bu konularda çalışmalar yürütülüyor ve hatta “Libraries and Implementation of UN 2030 Agenda (Kütüphaneler ve BM 2030 Gündemi’nin Uygulanması)” adlı oldukça kapsamlı bir çalışma raporu da mevcut.

NOT: Oxford sözlüğünce 2016’da yılın kelimesi seçilen post truth (hakikat ötesi) ile “duygulara ve kişisel inançlara hitap ederek, olgulara dayanmayan ya da onları yanlışlayan iletileri çok kez yineleyerek bilişsel bir dünya oluşturmak” vurgulanmaktadır. Ayrıntılı bilgi için Ralph Keyes’in “Hakikat Sonrası Çağ” kitabına bakılabilir.