Antep fıstığında stokçuluk bitmiyor!

Her yıl Antep fıstığının fiyatları anormal artışlar gösterir. 2016 başlarında 60 TL/kg iken Nisan 2017 itibarıyla yaklaşık 100 TL/kg yükselmiş durumda. Bunun en önemli sebebinin üreticiler olmadığı stok yapan tüccarlar olduğu iddia ediliyor. Bu da Türkiye’nin en önemli gıda maddelerinden biri olan Antep fıstığının tüketimini ve özellikle tatlı sektöründe fiyatları etkiliyor. Öte yandan Gaziantep mülteciler nedeniyle eski canlılığını kaybetmiş durumda. Halep kentine benzemiş gibi. Bu nedenle dünyaca ünlü fıstığını korumak gerektiği konusunda herkes mutabık.

ÜRETİM MİKTARI

Türkiye İran, ABD`den sonra dünyada en fazla Antep fıstığı üreten ülkedir.
2015 yılında İran 480 bin ton, ABD 240 bin ton, Türkiye 144 bin ton, Çin 80 bin ton, Suriye 57 bin ton, diğer ülkeler 22 bin ton üretim yapmıştır. Dünya üretim miktarı 1 milyon 23 bin ton olarak gerçekleşmiştir. Türkiye’nin toplam üretimdeki payı yüzde 14’dür.
Türkiye’de 2.8 milyon dekar alanda üretim yapılmaktadır. Toplam fıstık ağaç sayısı 51.1 milyondur. Türkiye’nin 2000-2015 arasında 16 yılda ortalama üretimi yaklaşık 90 bin ton olmuştur.
Ülkemizdeki Antepfıstığı, Gaziantep, Şanlıurfa, Adıyaman, Kahramanmaraş ve Siirt illerinde bulunmakta ve üretimimizin de yaklaşık yüzde 90 bu illerden elde edilmektedir.

İHRACAT

İran üretim miktarı ile ambargonun kalkmasıyla birlikte Türkiye’nin en büyük rakibi durumundadır. Son yıllarda İran’a uygulan yaptırımlar nedeniyle fiyatı çok yükselen fıstığın şimdilerde yüzde 40’lara varan düşüş göstermesi beklenmektedir. Bu da Türkiye için aleyhte bir durumdur.
Yüksek üretim maliyetleri rakip ülke ürünleri karşısında pazarlama zorluklarını beraberinde getirmekle birlikte, 2014 yılında Antep fıstığı ihracatımız 42 milyon dolar (2.227 ton) olarak gerçekleşmiştir (ambalajlı Antep fıstığı dahil). 2015 yılında ise Antep fıstığı ihracatımız bir önceki yıla kıyasla yaklaşık yüzde 79 oranında artış ile 75 milyon ABD dolarına (5.087 ton) yükselmiştir. Ülke bazında ihraç pazarlarımız incelendiğinde ise en büyük payı yüzde 29 ile İtalya’nın aldığı, bu ülkeyi sırasıyla Almanya (yüzde18.5), ABD (yüzde 6) ve Suudi Arabistan’ın (yüzde 5.5) izlediği görülmektedir.

FISTIK STOKTA!

Üretim bakımından dünyanın üçüncü sırasında bulunan ülkemizde üreticinin elinde fıstık yok. Tüccarın fiyatları yükseltmek için stok yaptığı iddia ediliyor.
En az 300 bin kişinin istihdam edildiği Antep fıstığı tarımında stokçuluğun tatlı imalatçıları ile tüketicileri zor duruma düşürdüğü kesin. Bu şekilde devam ederse fıstıklı baklavadan daha çok cevizli baklava yiyeceğiz.

ÇÖZÜM

Stokçuluğun önlenmesi için Maliye'nin devreye girmesi ve sıkı denetim yapması şart.
Bunun yanında 10 dönümden az olan arazilere de Antep fıstığı ekilebilmesini sağlamak için teşvik verilmesi ve çiftçilerin eğitilmesi gerekiyor.
Ağaçlarda karazenk denilen hastalığa karşı gerekli tedbirlerin alınması ve çiftçilerin eğitilmesi de en önemli hususlardan biri.
100 gram Antepfıstığı içi; 600 kalori, yüzde 22 protein, yüzde 55 yağ ve yüzde15 karbonhidrat içermektedir. Bu kadar faydalı bir gıda maddesi ve ülkemiz için büyük bir servet olan Antep fıstığında üreticiyi korumak, tüccarın aşırı hırsını törpülemek herkesin çıkarına olacaktır. Aksi halde dünyanın en büyük üreticisi ve ihracatçısı olan komşumuz İran, bizim Antep fıstığındaki saltanatına son verebilir.