Aşırı ölçüde ilaçlama (1)

Tarımsal mücadele yöntemleri dört kümeye ayrılır. Kültürel Mücadele; üretim tekniklerinin zararlı canlıların ortaya çıkmasını önleyecek şekilde kullanımıdır. Tıp alanındaki koruyucu hekimlik gibidir. Biyolojik Mücadele doğadaki yararlı canlılar kullanılarak yapılır. Biyoteknik mücadele ise zararlı canlıları doğrudan öldürmek yerine, biyolojik ve fizyolojik davranışlarını engelleyerek kontrol altına almak anlamına gelmektedir. Tarım ilaçlarıyla yapılan Kimyasal Mücadelenin ekonomik zarar eşiğinin aşılması halinde başvurulacak son çare olması gerekir.

Bu yazıda örtü altı sebzeciliği, turunçgiller ve elma yetiştiriciliğinde tarımsal savaşla ilgili dokuz araştırıcının katıldığı kapsamlı bir araştırmanın önemli bulguları ele alınmıştır. Antalya, Isparta ve Burdur illerinden oluşan Batı Akdeniz Bölgesinde 41 çeşit sebze ve 36 çeşit meyve yetiştirilmektedir. Türkiye elma üretiminin yaklaşık %30'u, sera üretiminin %85’i bu bölgede yapılmaktadır.

GENEL NİTELİĞİ

Biyolojik ve Biyoteknik Mücadele (B/BT) yöntemleri; kimyasal mücadele uygulama sayısını azaltan, insan sağlığını gözeten, çevre dostu yöntemlerdir. Daha az işgücü istediği için zararlılarla mücadelede önemli bir seçenek oluşturmaktadır.  Hastalıklarla mücadelede B/BT beraberinde kimyasal mücadeleye devam edilmektedir.

Üreticiler, kimyasal uygulama sıklığı ve sayısı nedeniyle kendilerinin ve ürün sağlığının tehdit edildiğini, hem de daha fazla zaman harcandığını belirtmiştir. Bitkisel üretimde zararlılarla mücadele amacıyla B/BT mücadele uygulandığında, hedef alınan zararlıya yönelik kimyasal mücadele sayısı ve kullanılan insektisit miktarında önemli ölçüde azalma sağlanmaktadır.

Üreticiler B/BT mücadele uygulaması sayesinde hasat takviminde kısıtlanmadıklarını, kimyasal kullanımında gerekli olan yarılanma süresini beklemek zorunda kalmadıklarını ifade etmişlerdir.

Üreticiler maliyetleri azaltma, ürünleri farklı fiyattan satma veya pazarlama kolaylığı bakımından B/BT mücadele uygulamalarının bir avantaj oluşturmadığını belirtmişlerdir.  Entegre mücadele yöntemleri kullanılarak yetiştirilen ürünlere farklı fiyat verilmemesi bu yöntemlerin yaygınlaşmasını engellemektedir.

YÖNTEM

Biyolojik ve biyoteknik (B/BT) mücadele yöntemlerini kullanan ve kullanmayan üreticilerin tarımsal mücadele metotları karşılaştırılmıştır. Çalışma 216 üretici ile yüz yüze görüşülerek yapılan anketle derlenen 2017 yılı verilerine dayanmaktadır. Biyolojik ve Biyoteknik Mücadele yapan 108 kişiyle ve söz konusu teknikleri uygulamayan aynı sayıda üretici ile görüşülmüştür.

BULGULAR

Biyolojik ve Biyoteknik Mücadele yapan ve yapmayan gruplar arasında yaş, eğitim düzeyi, mesleki deneyim ve tarım dışı gelir açısından anlamlı bir fark yoktur. Aynı şekilde işletme büyüklüğü ve parsel sayıları arasında da fark saptanmamıştır.

SERACILIK

Teknik danışmanlar örtü altı sebze üreticilerine biyolojik mücadele uygulamasını en az üç kez yapmalarını önermişlerdir. Ancak üreticilerin bu teknik tavsiyelere pek uymadığı saptanmıştır. Üreticiler serada hastalık ve zararlıları kendilerinin takip etmesi gerektiğinin bilincinde değildir. Zararlıları yeterince izlemedikleri ve zararlılardan etkilenen bitkileri seradan uzaklaştırmakta geç kaldıkları saptanmıştır. Serada zararlının görülmesi ile uygulanacak doğal etmenin temini için geçen sürede zararlı popülasyonunun arttığı, bu nedenle de yayılımı önlemek amacıyla kimyasal kullanmak zorunda kaldıkları görülmüştür.

Örtü altı sebze yetiştiriciliğinde B/BT mücadele uygulayanlar üretim sezonunda 12 kez, B/BT uygulamayanlar ise 23 kez kimyasal ilaç kullanmıştır.

TURUNÇGİLLER

Turunçgil üreticilerinin tamamı tek seferlik biyolojik mücadele yapmıştır. Biyolojik mücadelenin bütüncül bir yaklaşımla yürütülmemesi en önemli engel olarak görülmektedir.

Turunçgil üretiminde B/BT mücadele, doğal ortamda bulunan veya insan eliyle bahçeye salınan avcı türlere zarar vermemek için, kimyasal mücadelenin önemli ölçüde azalmasını sağlamaktadır. B/BT mücadele uygulayanlar üretim sürecinde hastalık ve zararlılara karşı ortalama 4 kez, uygulamayanlar ise 7 kez kimyasal ilaç kullanmıştır.  İki grubun kimyasal ilaçlama sayısı ortalamaları arasında anlamlı düzeyde bir farklılık vardır.

ELMA

Elma yetiştiriciliği yapanlardan B/BT mücadele uygulayanlar üretim sürecinde ortalama 22 kez, uygulamayanlar ise 23 kez ilaç kullanmıştır. Elmada kaliteyi etkileyen en önemli unsurların başında kara leke hastalığı gelir. Bir yılda kara lekeye karşı ortalama 13 defa ilaçlama yapıldığı bildirilmiştir. (Devam edecek)

Kaynak: Betül Sayın vd.; “Üreticilerin Biyolojik ve Biyoteknik Mücadele Uygulamalarına Bakışı ve Çevre Duyarlılıklarının Belirlenmesi”, KSÜ Tarım ve Doğa Derg. 23(2): 453-466, 2020.