Avrasya yükseliyor

Avrasya isim olarak Asya ve Avrupa kelimelerinin birleşiminden oluşur. Avrasya kelimesi dünyanın ana kıtası olarak tanımlanan Asya ve Avrupa kıtalarını kapsayan bölgesine verilen, aslında coğrafi içeriği olan bir kelimedir.

Avrasya kelimesinin ilk kez Prusyalı (Alman) bilim insanı-coğrafyacı Alexander von Humboldt (1769-1859) tarafından kullanıldığı söylenmektedir.

Zaman zaman siyasi anlamlar da içerse, esas olarak coğrafi bir terim olarak kullanılmıştır. Ancak son birkaç on yılda Avrasya kelimesi coğrafi anlamı yanında siyasi bir içerik de kazanmaya başlamıştır.

Avrasya coğrafyası tarihe bakarsak dünya tarihinin merkezi diyebileceğimiz coğrafyadır. Dünya tarihini derinden etkileyen tüm gelişmeler bu ana kıtada meydana gelmiştir. Dünya hakimiyeti genelde bu coğrafyaya hakim olma mücadelesidir. Buna istisna sadece son 70 yılda, İkinci Dünya Savaşı sonrasında ana kıta haricinde gelişerek dünya hegemonyasını ele geçiren Amerika Birleşik Devletleri olmuştur.

SİYASİ ANLAMI

Son 2-3 yıla kadar Avrasya kelimesi siyasi anlam olarak ABD’ye karşı bir bloğu temsil etse de içini doldurmak çok mümkün değildi.

Özellikle Rusya-Ukrayna arasında 2022 yılında başlayan savaş birçok gelişme yanında Avrasya kelimesinin siyasi içeriğini de dolduracak gelişmelere yol açtı. ABD, Rusya’ya karşı mücadeleyi güçlendirme ve birleştirme adı altında başta Almanya olmak üzere Avrupa ülkeleri üzerinde müthiş bir baskı geliştirdi. Rusya’ya yaptırımlar adı altında ABD silah ve enerji (özellikle doğal gaz) sektörlerinin büyümesi sağlandı. Avrupa, Rusya’dan elde ettiği ucuz enerji ve ham madde olanaklarından, yaptırım adı altında uzaklaştırılınca ekonomik olarak sarsılmaya başladı.

Bu gelişmeler Avrupa’da Atlantik sistemine karşı bir akımı geliştirmeye başladı. Bu gelişmelerden en önemlilerinden biri yarın Almanya’da yapılacak erken genel seçimler sonrası yaşanacak. Bilindiği gibi, Almanya’da geçtiğimiz sonbaharda iktidar olan Hristiyan demokrat-Sosyal demokrat ve Yeşiller’den oluşan koalisyon bütçe dağılımı nedeniyle anlaşamamış ve hükümet güven oylamasını kaybederek erken seçim yapılması kararı alınmasına yol açmıştı. Buna benzer bir gelişme daha önce Fransa’da yaşanmış ancak seçim sistemi gereği Fransa’da yönetimi elinde bulunduran Macron görevine devam edebilmiş, ancak Milliyetçi-Avrasya’cı parti olan Marine Le Pen’in liderliğindeki parti ikinci parti konumuna yükselmişti.

Almanya’da yapılan kamuoyu yoklamalarında Almanya’nın Avrasyacı partisi AfD’nin yüzde 20’ler ile ikinci parti durumunda olduğunu göstermektedir.

AVRUPA’DA SARSINTI

Temelde yaşanan başka bir gelişme ise 2024 yılı Kasım ayında ABD’de yapılan Başkanlık seçimlerinde küreselcilere karşı çıkan Trump’ın başkan seçilmesidir. Trump, başkan seçildikten sonra seçim konuşmalarında açıkladığı politikaları tek tek uygulamaya sokmaya başlamıştır. Bunlardan en önemlileri Ukrayna-Rusya arasında yaşanan savaşa son verme ve Avrupa ülkelerine gümrük vergilerini yükseltme politikalarıdır.

Henüz gümrük vergilerinde Avrupa için çok anlamlı bir gelişme olmasa da Ukrayna’yı ve Avrupa’yı saf dışı bırakarak direkt Rusya ile görüşmelere başlaması Avrupa’da derin sarsıntıya neden olmuştur.

Atlantik sistemi içinde ve NATO tarafından örgütlenerek yıllardan bu yana ABD’nin peşinden giden Avrupa ülkelerinde bu tartışmalara neden olmaktadır. Bu tartışmalar neredeyse tüm Avrupa’da Avrasyacı partilerin güç kazanmasına neden olmaktadır.

Bu gelişmeler Avrupa ülkelerini eski müttefikleri ABD’den kopararak komşu oldukları Asya ülkelerine yaklaşmalarına neden olmaktadır.

ABD, dünyada giderek yalnızlaşmaktadır. Tüm dünyada hegemonyasını sürdürmek için yanında götürdüğü, kullandığı Avrupa ülkeleri de onu yalnızlığa doğru sürüklemektedirler.

Tüm bunlar Avrasya tanımının içini doldurmasına, coğrafi bir terimden çıkararak siyasi ve ekonomik temelli bir kavram haline dönüşmesini sağlamaktadır.

Avrupa ve Asya ülkeleri yakınlaşmakta, dünya hegemonyasını sürdürmek için çabalayan ABD ise yalnızlığa sürüklenmektedir.