Avrupa’da gençler ordudan kaçıyor

Savaş çığırtkanlığının ayyuka çıktığı Avrupa’da, ülkeler ordularını güçlendirmek için çaba harcıyor. Ordudaki asker sayısını artırma hedeflerini bile gerçekleştiremeyen ülkeler yaşanan istifalarla da kan kaybediyor. Gençler orduya katılmak istemiyor

Avrupa ülkeleri tehdit olarak gördükleri Rusya'ya karşı ordularını güçlendirme çabasında. Ancak gençler orduya katılma konusunda isteksiz. Avrupa ordularında istifalar artıyor ve yeni asker bulmada zorlanıyorlar. Avrupalılar kendi yöneticileri tarafından yürütülen bir savaş için ölmek istemiyor. NATO liderlerinin Rusya’ya karşı bir Haçlı Seferi için asker toplama çağırıları karşılık bulmuyor. Uzmanlar bu durumu, Avrupa halkının Avrupa Birliği'nin Rusya'ya karşı yürüttüğü savaşa karşı direncinin bir göstergesi olarak değerlendiriyor.

Gazeteci Pierre Duval observateurcontinental.fr sitesindeki “Avrupa: Askerler ve gençler ordulardan kaçıyor” başlıklı yazısında “AB ülkelerindeki gençlerin ezici bir çoğunlukla savaşlara, artan askeri harcamalara ve yurt dışındaki askeri operasyonlara karşı olduğunu gösteren” son anketlere dikkat çekiyor.

Avrupa’da bugün savaş çığırtkanlığının ayyuka çıktığı şartlarda gençlerin Rusya’ya karşı bir savaşa karşı olması nedeniyle askerlik mesleğine uzak durmasının yanında, mesleğin zorlukları ve demografik sorunlar da Avrupa ordularının asker alımında yaşadığı zorluklar arasında.

İngiltere'nin Warwick Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü olan Vincenzo Bove’ye göre “Yaşam kalitesi, yer değiştirme, uluslararası görevler, belirsizlik ve kişinin hayatının tehlikede olması gibi askeri faaliyetlerle ilgili zorluklar göz önüne alındığında, insanları silahlı kuvvetlere başvurmaya ve katılmaya ikna etmek için çok yüksek maaşlar ödemek gerekir. Durum böyle olmadığı için de genç Avrupalılar sivil sektörde bir işi kabul etmeyi tercih ediyor."

Avrupa ordularının kıta genelinde yaşlanan nüfus nedeniyle demografik bir sorunla karşı karşıya olduğunu ve bu nedenle “NATO ordularının küçüldüğünü, İngiliz, İtalyan ve Fransız orduları şu anda 10 ya da 20 yıl önceki sayılarının yaklaşık yarısı kadardır" diyen Bove, çözüm olarak “göçmenlerin askere alınması ve birkaç yıl hizmet etmeleri koşuluyla vatandaşlık verilmesini” öneriyor ve “Muhtemelen ileriye dönük en iyi yol bu” diye devam ediyor. Çünkü diyor “insanları savaşmaya ve silahlı kuvvetlere katılmaya zorlayamazsınız ve insanlar zorunlu askerlik hizmetinin geri gelmesini kabul etmeyecektir.” Gazeteci Pierre Duval ise “Göçmen kökenli insanlar Batı'nın savaşlarında savaşmak için askeri üniforma giymekle ilgilenmiyorlar. Göçmenlerin çoğu Rusya'yı destekliyor” diyor.

AVRUPA ORDULARINDA ARTAN İSTİFALAR

Avrupa’da yeni asker toplamanın zorluğundan çok mevcut birlikleri korumak ve artan istifaları durdurmak daha önemli bir sorun haline geldi. Fransa, Almanya ve İngiltere gibi ülkeler 2023’de hedefledikleri asker alma sayılarına ulaşamadılar. Rusya’nın Ukrayna’da ilerlemesini durdurmak için askeri harcamalarını arttırmaya ve savunmalarını güçlendirmeye hız verdiler. Askeri Uzman Vincenzo Bove'ye göre Avrupa orduları "panik modunda" ve “Rusya'nın artan tehdidi karşısında yeni asker bulma çabalarını iki katına çıkarmış durumdalar”.

Avrupa ordularının halka bağları çok zayıf. Vincenzo Bove'ye göre “toplumun geneli ile silahlı kuvvetler arasındaki ideolojik uçurum son yıllarda daha da derinleşti ve bu mesafe zaman içinde giderek artıyor. Genç Avrupalılardan rastgele bir örneklem alırsanız, toplum vizyonları, özlemleri ve hedefleri söz konusu olduğunda, kendi ülkelerinde yaşayan asker örnekleminden ideolojik olarak çok uzaklar." Bove, “Bu ideolojik kutuplaşma, zorunlu askerlik hizmetinin sona ermesi ve çoğu gencin kurumda görev yapan tek bir kişiyi bile tanımaması nedeniyle gençlerin ordu ile temasının kesilmesinden kaynaklanıyor” diyor. Avrupa’da Türkiye’de olduğu gibi “Asker arkadaşlığı” söylemi yok.

FRANSA ORDUDA İSTİFALARIN ÖNÜNE GEÇMENİN ÇARESİNİ ARIYOR

Fransa Silahlı Kuvvetler Bakanı Sébastien Lecornu, 18 Mart 2024’te Fransız ordusundaki artan istifaları durdurmaya yönelik planını açıkladı. "Amaç, 2027 yılına kadar, tüm savunma personeline görevlerini verimlilik ve kararlılıkla yerine getirmeleri için ihtiyaç duydukları kaynak ve desteği sunarak subay, astsubay ve uzman erbaşların ortalama hizmet süresini bir yıl arttırmaktır" diyen Bakan yapılan planın “İnsan kaynaklarının basitleştirilmesi, ücretlendirme, emlak kredileri, konut, ekipman, eşlere destek, sosyal yardımlar, kariyer gelişimi, ödenekler, özel sektöre ayrılma konusunda rehberlik vb. konuları da içerdiğini” ifade etti.

Silahlı Kuvvetler Bakanı “Askerleri elde tutma ve cezbetme konusunda karşılaştığımız güçlükler göz önüne alındığında, daha ileri ve hızlı gitmemiz gerekiyor. Değişen bir toplumda askeri personelden beklenenler daha iyi dikkate alınmalıdır… NATO toplantılarında teçhizat hakkında konuşabiliriz ama artık (askeri) elde tutma düzeyi hakkında da konuşuyoruz" diyen Fransız Bakan, ABD ve İngiltere’ye atıfta bulunarak "Bu konuşmalar artık tüm başkentlerde, zorunlu askerliğin olmadığı profesyonel ordulara sahip tüm demokrasilerde yapılıyor" diye ekledi. "Doğru insanları eğitmek, terbiye etmek ve bir kez işe alındıktan sonra elde tutmak, zorunlu askerlik olmadan profesyonel bir ordunun en büyük sorunu haline gelmiştir" diyen Bakan “Orduda tutulan kişi sayısının sürekli düştüğü bir dönemde, yeni asker alımı çılgınlığına devam etmek yerine, elde tutma oranını artırmak için daha az alım yapmayı tercih ederim" diye ekledi. Diğer taraftan, Le Figaro'ya göre Fransız Ordusu son on yılda ilk kez yılsonunda 2 bin ila 2 bin 500 asker açığı ile asker alım hedeflerinin gerisinde kalacak. Kurumun nesil yenilenmeyi sağlamak için her yıl 16.000 yeni asker alması gerekiyor.

ALMANYA VE İNGİLTERE YENİ ASKER BULMAKTA ZORLANIYOR

Euronews’in Fransızca sitesinde, İngiltere’nin de son zamanlarda yeni asker bulmakta zorlandığını itiraf ettiği yazıyor. UK Defence Journal'a göre geçtiğimiz yıl İngiltere Savunma Bakanlığı, silahlı kuvvetlerden ayrılanların sayısının katılanlardan 5 bin 800 kişi daha fazla ve 2010 yılından bu yana yıllık askere alma hedeflerini tutturamıyor. İngiliz YouGov anket ve araştırma kuruluşunun yakınlarda yaptığı bir ankete göre 40 yaş altı İngilizlerin yüzde 38'i yeni bir dünya savaşı çıkması halinde silahlı kuvvetlerde görev almayı reddedeceklerini, yüzde 30'u ise ülkeleri yakın bir işgal tehdidi altında olsa bile görev almayacaklarını söylüyor.

Merkezi Washington’da bulunan Politico, Almanya'da Scholz hükümetinin ulusal savunmayı güçlendirmek için 2030'ların başına kadar silahlı kuvvetlerin sayısını 203 bine çıkarmak istediğini ancak asker alımının çok yavaş yürüdüğünü yazıyor. Alman parlamentosuna sunulan 12 Mart 2024 tarihli yıllık raporda, 2023 yılında yaklaşık bin 537 askerin Bundeswehr'den istifa etmesiyle birlikte asker sayısının 181 bin 514 personele düştüğü ve son yıllarda bu düşüş eğiliminin devam ettiği belirtiliyor.

POLONYALI UKRAYNA TOPRAKLARINDA KANINI DÖKMEK İSTEMİYOR

Polonya hükümeti, mevcut asker seviyesini korumak amacıyla askeri maaşlarda yüzde 20'lik bir artış yapılacağını duyurdu. Askerler için asgari aylık maaş bin 150 avrodan bin 394 avroya yükselecek. Yılsonuna kadar Polonya ordusunun mevcudunun 220 bine yükselmesi bekleniyor. Varşova'da yayınlanan haftalık Do Rzeczy dergisinin Polonya Savunma Bakanı Władysław Kosiniak-Kamysz'in açıklamasına dayanarak verdiği bilgiye göre “Polonya ordusunun sayısının 300 bine çıkarılması hedefleniyor. Ancak maaş artışı bile ortalama bir Polonyalıyı Ukrayna topraklarında kanını dökmeye motive etmiyor.”

Avrupa'da zorunlu askerlik ne durumda?

Savaş tamtamlarının çalındığı Avrupa’da en çok tartışılan konular biri de “zorunlu askerlik”. Profesyonel orduların bugün savunma ihtiyaçlarını karşılamadığı düşüncesi yaygın. Geçen yıldan bu yana Danimarka birliklerini kadınları da kapsayacak şekilde genişletmeyi, askerlik süresini 4 aydan 11 aya çıkarmayı planlarken Almanya, İngiltere, Hırvatistan ve Litvanya da zorunlu askerliğin geri getirilmesini gündemlerine almış görünüyorlar. Siyaset bilimi profesörü ve zorunlu askerlik uzmanı Vincenzo Bove, "Avrupa'nın silahlı kuvvetleri, özellikle de Rusya sınırındakiler, artık yeterli insan gücüne sahip olmadıklarının farkındalar" diyor ve ekliyor: "Zorunlu askerliği bu soruna bir çözüm olarak görüyorlar.” Bove, “modern savaşın karmaşıklığı nedeniyle, askere alınanların kendilerine tanınan kısa sürede günümüzün gelişmiş ekipman ve taktiklerinin kullanımı konusunda uygun şekilde eğitilip eğitilemeyeceğini sorguluyor” diyor. İtalyan donanmasında 15 yıl görev yapmış olan Bove'ye göre "Üç yıl savaşın temellerini öğretmek için yeterli değil. Temel silahların kullanımı bile çok fazla eğitim gerektiriyor… Askerler faydalı becerilerle donatılmalıdır. Kremlin, genç erkek ve kadınların kışlalarda boş boş oturduğu, iyi düşünülmemiş bir zorunlu askerlik modelinden korkmayacaktır.”

Litvanya, Danimarka, İsveç, Norveç, Finlandiya, Letonya, Avusturya, Yunanistan ve Estonya'da, savaşan taraflar Ukrayna ve Rusya'da olduğu gibi, şu anda bir tür zorunlu askerlik hizmetinin olduğunu ifade eden Bove’ye göre “diğer ülkeler çekincelerle de olsa zorunlu askerlikten yana tavır koyuyorlar.” Diğer taraftan “Eğer genç nesiller ile devlet arasındaki mesafenin artmasından endişe ediyorsanız, zorunlu askerlik çözüm değildir. Hatta ters etki yaratır” diyor.

SAVUNMA BAKANI: ZORUNLU ASKERLİK GETİRİLMELİ

Almanya 2011'de zorunlu askerliği kaldırdı ama bugün yeniden gündeme getiriyor. Savunma Bakanı Boris Pistorius, güvenlik durumu ve ordunun ihtiyaçları göz önünde bulundurulduğunda, Almanya'nın zorunlu askerlik hizmeti getirmeyi düşünmesi gerektiğine inanıyor. Pistorius 24 Ocak Çarşamba günü Alman parlamentosunun alt kanadında bütçe üzerine yapılan bir tartışma sırasında "İşler ciddileştiğinde bu ülkeyi kimin savunması gerektiğini kendimize sormalıyız" dedi. Boris Pistorius ayrıca Alman ordusu Bundeswehr'in güçlendirilmesi ve dolayısıyla savunma harcamalarının arttırılması gerektiğine dikkat çekti. Politico’da yayımlanan “Avrupa'nın askerleri tam da NATO'nun onlara ihtiyacı olduğu anda pes etmeye devam ediyor” başlıklı yazıda “Bundestag'ın (Alman Silahlı Kuvvetleri) Askeri Komiseri Eva Högl, zorunlu askerlik hizmetini yeniden başlatmak gerektiğini ve daha fazla kadını orduya çekmenin tercih edileceğini söyledi” deniyor.

Fransız Express dergisi, Birleşik Krallık Genelkurmay Başkanı General Sir Patrick Sanders, “Rus tehdidi karşısında zorunlu askerlik hizmetine geri dönülmesi çağrısında bulunarak kamuoyunun tepkisini çekti” diye yazıyor. “1960 yılında askıya alınan zorunlu askerlik hizmeti yoluyla ülkenin savunma kapasitesinin güçlendirilmesi gerektiğini” ifade eden General Sanders, "Ukrayna'nın gerçekten önemli olduğunu, dolayısıyla toplumlarımızın savaş hazırlığında olması gerektiğini” vurguladı.