Avrupa’da savunma boşluğu ve Türkiye -II-

Geçen haftaki yazımda, 2014-2024 arasında üyelerinin NATO savunma harcamalarını, 2015 dolar kuru üzerinden karşılaştıran resmî NATO raporuna dayanarak, yüksek teknoloji ile donatılan her bir asker başına, yalnızca 2024’te;

- Türkiye’nin 47.400 dolar,

- ABD’nin 456.900 dolar,

- Diğer NATO ülkelerinin (Kanada, İngiltere ve Avrupa) ise ortalama 590.800 dolar harcadığını ayrıntıları ile anlatmıştım. Yukarıdaki rakamları hesaplamakta kullandığım raporun günümüz dolar değerini değil, 2015 dolar değerini esas aldığını not etmeliyim. Ayrıca yazımda, savunma sanayi teknolojileri bakımından, az maliyetle Avrupa’yı sollamış olan Türkiye’nin; askerî olamasa bile, kendisine açıkça siyasi “düşmanlık güden” Avrupa’nın “akılsızca yönettiği” savunma maliyetlerini düşürmeye katkı sağlama fikrine itiraz etmiştim.

Savunma harcamaları yönetimi bakımından Asya’nın yüksek teknoloji üreten devletlerine de -nesnel olarak- bakalım:

- Rusya, 2024 yılında, yüksek teknoloji ile donattığı 1 milyon 320 bin askeri için 2024 dolar kuru üzerinden 153 milyar dolar harcadı. Yani 2024’te Rusya, -2015 yılı dolar hesabı ile- asker başına 86.900 dolarlık bütçe ayırmış oldu. Savaşan bir ülke için oldukça düşük bir maliyet olduğunu söylemeliyiz.

Savaşan Rusya yerine, barış şartlarındaki Rusya için aynı hesaplamayı yapabilmek adına 2021’e bakalım…Rusya; 2021’de, yüksek teknoloji ile donatılmış 1 milyon 13 bin askeri var iken, 48 milyar dolarlık savunma harcaması yapmış idi. Bu rakamlara göre, 2021 Rusyası, -2015 yılı dolar hesabı ile- asker başına 40.300 dolarlık bütçe ayırmış oldu.

Bir parantez açmak gerekirse, NATO’nun vekil olmaya ikna ettiği Ukrayna’nın 3 yıl önce yol açmış olduğu savaş, Rusya’nın savunma harcamalarını artırma hedefinin ürünü idi. Bu kadarcık artıştan anladığımız kadarıyla; Batı’da, evdeki hesap, çarşıya pek de uydurulamamışa benziyor…

2021’i esas alan nesnel değerlendirmeme göre; Rusya da, Türkiye gibi, Batı’dan farklı olarak düşük maliyetli, yüksek teknolojili ve nitelikli bir orduya sahiptir.

- Çin, 2024 yılında, yüksek teknoloji ile donattığı 2 milyon 185 bin askeri için, 2024 dolar kuru üzerinden 316 milyar dolar harcadı. Yani Çin, -2015 yılı dolar hesabı ile- asker başına 108.500 dolar ayırmış oldu. Bu rakam, Türkiye’nin asker başına harcadığı savunma harcamasının üzerinde olmakla beraber Batı’dan 4-5 kat daha düşüktür.

Bu durumda, nesnel bakabilenler, Rusya’nın da Çin’in de, Türkiye gibi, düşük maliyet ve yüksek teknoloji ile asker donatabilen ülkeler kategorisinde olduklarını görebilirler. Bu durumda, şu sorunun cevabı önemlidir: Türkiye;

- Savunma harcamaları yönetiminde ve savunma teknolojileri üretiminde, kendisini, 12,5 kat daha verimsiz “Avrupa standartları”na bağlayarak hızını düşürmek yerine;

- Savunma harcamaları yönetimi ve savunma teknolojileri üretimi verimliliği bakımından kendisine en yakın durumdaki Rusya ve Çin ile iş birliği yaparak çok daha verimli “Türk-Rus-Çin” ortak standartlarını oluşturmaya ve geliştirmeye yönelse daha iyi olmaz mı?

Haftaya devam edecek…