Balıkesirli fotoğrafçı Ali Hikmet Varlık

Ali Hikmet’i “Yeni Fotoğraf” dergisinden tanıyorum. 1970’li yıllarda tek yayın organımız “Yeni Fotoğraf” dergisiydi. Gültekin Çizgen, Engin Özendes’in yayımladığı dergide çok insan yetişti ve tanındı. Ben de onlardan birisiyim. Fotoğraf tarihinde, Yeni Fotoğraf yerini almıştır, gelecekte sanatseverler/fotoğrafçılar tarafından anılacaktır.

FOTOĞRAF MÜZESİ

Bir fotoğraf müzemiz yok, Balıkesir’de bir kitaplık var kısmen de bir müze. Fotoğrafla ilgili en düzenli/geniş kurum Malatya Fotoğraf Makineleri Müzesi’dir. İstanbul’da Fatih Belediyesi adına Gültekin Çizgen, Selim Seval ve fedakar insanların katkısıyla bir “Fotoğraf Müzesi“ açıldı ne yazık ki o da yürümedi. Ülkemizde mutlaka yaşayan bir fotoğraf müzesinin açılmasına gerek vardır. Çünkü ülkemizin görsel tarihine ışık tutan ustaların eserlerini saklamamız ve geleceğe bırakmamız lazım.

ARA GÜLER’İN FOTOĞRAFLARI KURTULDU YA DİĞERLERİ

Bir tek Ara Güler’in fotoğrafları kurtulmakla sorun çözülmez. Prof. Sabit Kalfagil’in fotoğrafları ne olacak Sabit Hoca vefat etti ama diğer ustalar hayatta ve hepsi 70 yaşın üstündeler. Ozan Sağdıç, Ersin Alok, Gültekin Çizgen, Halim Kulaksız, İbrahim Zaman, İbrahim Demirel, İzzet Keribar, Arif Aşcı daha ismini yazamadığım ustaların arşivleri olduğu gibi duruyor. Ülkemizin 60 yıllık görsel tarihi bu ustaların arşivinde bekliyor. Kamunun desteği olmadan böyle bir müze kurulamaz. Kapsamlı bir fotoğraf müzemizin/yaşayan genç nesli de kapsayan bir “Fotoğraf müzesine” ihtiyaç var. İki yıldır ben de 70 yaşın üstünde bir fotoğrafçı olarak adeta çırpındım fotoğrafçılar röportajlarını yaptım. Aydınlık gazetesi bu yönde sayfalarını açarak beni tamamen özgür bırakarak bu çalışmanın yayımlanmasını sağladı. Şimdi ben yüz yirmi fotoğrafçı ile yaptığım röportajları nasıl kitaplaştıracağım. Sayın Kültür Bakanımız/ bakanlık yetkilileri ne düşünür acaba. Bunca röportaj benim arşivimde mi kalmalı. Nasıl kitaplaştıracağım.

Bu hafta, Balıkesir’den bir emektar fotoğrafçı ile röportaj yaptım. İşte sorular ve cevapları.

Sayın Varlık; fotoğraf sanatına sizi yönelten nedir?

İlkokulda gözlem gücüm kuvvetliydi, nesneleri iyi inceler ve gözlemlerdim. Bu nedenle de resim yapmakta becerikli idim. Arkadaşlarım bana gelir kendileri için de resim çizmemi isterlerdi. Ben de onları kıramaz hepsine resim çizerek resim yapmaya karşı onları ısındırırdım. Bunun sonucunda hem ben mutlu olurdum. Hem de arkadaşlarım mutlu olurlardı.

BASAF

1980 öncesi Balıkesir Sanat Fotoğrafçılar Derneği’ni (BASAF) nasıl kurdunuz, kimler vardı?

Balıkesir Sanat Fotoğrafçılar Derneği'ni ilk önce 12 Eylül 1980 darbesinden önce kurmuştuk. Fotoğrafa Balıkesir’de büyük emeği olan, Ahmet Esmer, Fikri Soylu, Orhan Reman, Cenkhan Sandıkçı’nın öncülüğünde derneği kurduk. Kurucuları arasında ben de varım. 12 Eylül öncesinde hem kişisel olarak hem de BASAF Derneği olarak çok etkinlikler yaptık. Bunlar fotoğraf sergileri ve diapozitif (slayt) gösterileri idi. Balıkesir İl Halk Kütüphanesi, Balıkesir Devlet Güzel Sanatlar Galerisi, Balıkesir Sosyal Sigortalar Hastanesi, Balıkesir Kapalı Cezaevi, Balıkesir Ayşebacı Köyü, Balıkesir Karakol Köyü Yeldeğirmenlerinde etkinlikler yaptık.

Ünlü fotoğraf ustası Gültekin Çizgen'in İstanbul'daki Atölyesi'nde de çalışmıştınız sanıyorum. Bunun sizin üzerinizdeki olumlu anları nelerdir?

Ustam Gültekin Çizgen'in elemana ihtiyacı varmış. Beni 1970'li yıllarda İstanbul'a çağırdı. Birlikte bir müddet çalıştık. Ufkum genişledi. Onun atölyesinde; büyük fotoğraf ustası Ara Güler, Engin Özendes, Burçak Evren, Sami Güner, hemşehrim fotoğrafın şairi Ozan Sağdıç, Şemsi Güner, Ersin Alok, Şahin Kaygun, Nusret Nurdan Eren, Şakir Eczacıbaşı, Zafer Tekin, Emre Ogan gibi kişilerle tanıştım. Sonraki dönemlerde Prof. Mehmet Bayhan, hemşerim Prof. Güler Ertan, İsa Çelik, Fikret Otyam, Lütfi Özgünaydın, Sadık İncesu, Nevzat Çakır, Baytekin Kara, Kemal Cengizkan, Ali Rıza Akalın, Ömer Bakan, Dora Günel, Mehmet Ünal, Çerkes Karadağ, Sadık İncesu, Timurtaş Onan, Tekin Ertuğ'la tanıştım.

“Gördüğüm; İNSAN” konulu fotoğraf albümü yayımlayacağınızdan söz ediyorsunuz. Bunu da anlatır mısınız?

Fotoğrafevi'nin çıkarmış olduğu İZ Dergisi boyutlarında insan temalı Siyah-beyaz fotoğraflarımdan oluşuyor. Fotoğraf albümümde; benim ve fotoğraflarım hakkında Salih Kalafatoğlu, Gültekin Çizgen, Burçak Evren, Mehmet Ünal, Ömer Bakan, Baytekin Kara, İbrahim Elman, Ali Rıza Akalın, Sadık İncesu, Nevzat Çakır, İlyas Göçmen, Sadık Üçok, Prof. Güler Ertan, Dora Günel ve Çerkes Karadağ'ın yazıları yer alıyor. Benim karvizitim niteliğindeki bir fotoğraf albümüm oldu. Ardından 200 sayfalık bir fotoğraf albümü daha çıkacak.

KÖYLERDE ETKİNLİKLER YAPTI

Fotoğraf sergilerinizi ve gösterilerinizi de anlatır mısınız?

1963 yılında Berlin Film Festivali'nde Altın Ayı Ödülü filmi kazanan Hülya Koçyiğit, Erol Taş'ın oynadığı "Susuz Yaz" filminin çevrildiği İzmir Seferihisar Bademler Köyü Tiyatrosu Salonu'nda 1977 yılında " İNSAN" konulu fotoğraf sergisini açıp, ayrıca Diapozitif Gösterisini canlı olarak saz eşliğinde arkadaşımla birlikte sunmuştuk. Ondan sonra; Balıkesir'in Kurtdere Köyünde Cihan Pehlivanı Kurtdereli Mehmet Pehlivan anısına etkinlik yaptım. Sonralarında da Sarıalan Köyü, Ortamandıra Köyü, Dübecik Köyü, Dallımandıra Köyü, Işıklar Köyü, Halkapınar Köyleri ilkokulu, köy kahvesi, köy meydanı ve köy odası gibi yerlerde etkinliklerimi gerçekleştirdim.