Bankalar 'locals'den alıp zengine veriyor

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in ABD'de yaptığı konuşmada yurtiçi yerleşikler tabirini “locals” diye telaffuz etmesi sosyal medyada gündem oldu.

Öyle bir refah ülkesiyiz ki emeklinin, asgari ücretlinin, çiftçinin geçim derdini, KOBİ'nin, esnafın ayakta kalma mücadelesini, her gün değişen fiyatları unuttuk bunu konuşmaya başladık.

İncir çekirdeğini doldurmayacak türden tartışmalar.

Az çok ekonomi bilenler yurtiçi yerleşikler tabirine aşinadır.

Merkez Bankası verilerinde ve raporlarında da kullanılır.

Bunun bir de yurtdışı yerleşikler tarafı vardır; yabancılar.

Ekonomiyi oluşturan ekonomik aktörlerin kararlarıdır.

Haliyle bunu yurtiçi yerleşikler yani yerliler ve yurtdışı yerleşikler yabancılar diye sınıflandırırız.

Elbette Bakan Şimşek, bir devlet adamı olduğundan “locals” yerine özel olarak “halk yani people” kelimesini de kullanabilirdi fakat konuşması ekonomi içerikli olduğundan orada yurtiçi yerleşikler yerine geçen “locals” tercih etmiş.

SUNİ GÜNDEMLERİ BIRAKALIM

Şimdi bu suni gündem esasen rasyonel yani neoliberal politika izleyen ekonomi yönetimine zaman kazandırır.

Ekonomik aktörler yüksek faiz ve yüksek enflasyon altında ezilirken bu suni tartışmalar yerine ekonomi politikalarının faturasını neden geniş halk kitlelerinin ödediğini tartışmak daha isabetli olur.

Bundan ötürü bugünkü köşemde gözden kaçan bir hususu gündeme getirmek istedim.

Ekonomi haberlerinde zaman zaman manşetlerde görüyoruz: “Mevduat faizi şu kadar oldu!”

Son gelinen seviyeler itibarıyla yüzde 55'lerden yüzde 65'lere ulaşan bir aralık söz konusu.

Hatta bankaların mevduat yarışına girdiği ve KKM'den dönen mudilere vadesine göre yüzde 70'e kadar faiz teklif ettikleri ifade ediliyor.

Ediliyor da gerçek öyle mi?

Hem öyle hem değil.

Açtım Körfez sermayeli bankadan baktım. Mevduata yüzde 45-48 arasında teklif sunuyor.

Cumhuriyetimizle yaşıt bankamız da biz fakirlere yüzde 47-48 mevduat faizi teklifi veriyor.

İnternetten biraz tarama yaptım. Birçok kredi ve mevduat faizi hesaplayan site var. Bankalara göre teklifleri sıralıyor. Örneğin 30-100 bin TL mevduat ve 91 gün vade için oranlar yüzde 37'den yüzde 56'ya kadar çıkıyor. Yüzde 37 veren en büyük kamu bankası. Yüzde 56 veren de ülkenin ikinci büyük sermaye grubunun bankası. Diğerleri değişiyor. Ancak not edelim Merkez Bankası'nın yüzde 50'lik politika faizinin üzerinde mevduat faizi veren bankalar yeni müşterilere onları teklif ediyorlar.

Mesela açtım sitesinden baktım Türkiye'nin en büyük özel bankalarından İspanyol bankasının internet sitesinde 30-100 bin TL 3 ay vadeli baktım yüzde 35-37 teklif ediyor.

BUNUN ADI MEVDUAT SOYGUNU

Şimdi gelelim işin soygun kısmına. Geçenlerde Forbes Türkiye listesine göre ülkemizin en zengin ilk on iş insanından birinin kahvesini içmeye gittim. Konuşulanlar kayıt dışı olduğundan bir söyleşi haline getirmedim. Ancak konu açıldığı için isim vermeden burada sizlere aktarmak vazifemiz. Bu mevduat konusunu “patron” ile de tartıştık. Mevduat faizlerinin düşük olmadığını yüzde 55-60'lar mertebesine çıktığını söyledi. Ben de bankadan uygulamayı açarak “Bize o faizleri vermiyorlar.” dedim. Yani anlayacağınız bankalar küçük mudiye az faiz büyük mudiye çok faiz veriyor.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu verilerine göre yurt içinde yerleşik mudi sayısı 168 milyon 94 bin. Toplam mevduat tutarı da 8.53 trilyon TL. Bir milyon TL ve üzerinde mevduata sahip olanların sayısı 1.36 milyon ve toplam mevduat varlıkları yaklaşık 6.6 trilyon TL. Yani toplam mudi sayısının binde 8'i toplam mevduatın yüzde 77'sine sahip. 250 bin TL ile 1 milyon TL arasında Türk parası mevduata sahip mudi sayısı da 3.8 milyon bunların varlığı ise bir trilyon liradan biraz fazla. Para parayı çeker derler ya enflasyonist dönemde de enflasyonla mücadele ederken de cefası dar gelirliye sefası zengine olan bir model söz konusu. Gelin adını koyalım: bu bir faiz soygunudur.