Başlıca ilaçlama aletleri

İlaçlamalarda kullanılacak aletin tipi, basıncı, püskürtme memesinin tipi ve büyüklüğü, aletin hızı, karıştırıcının bulunup bulunmaması gibi özellikleri önemlidir. Yerden yapılan tarımsal ilaçlamada kullanılan aletler; pülverizatörler ve atomizörler olarak iki kümeye ayrılır.

PÜLVERİZATÖRLER

Pülverizatörün en basit şekli sırt tulumbasıdır. Bakır veya plastikten yapılmış, 20 litre kadar su alabilen bir deposu vardır. Askı kayışları ile omuza asarak insanın rahatça sırtında taşıyabileceği bir şekil verilmiştir. Su ve ilacı koymak için genişçe bir ağzı vardır. Depoya önce biraz su konur. Bir ölçek yardımıyla tavsiye edilen miktarda ilaç ilave edildikten sonra çalkalanarak ilacın suya karışması sağlanır. Daha sonra deponun üzeri doldurulur. Hava kaçırmayan bir kapakla ağzı kapatılır.

Depo içinde bir pompa düzeneği vardır. Alet sırta alınınca, bir tarafta pompanın kolu diğer tarafta deponun alt kısmındaki deliğe bağlı esnek bir kısmı olan püskürtme borusu bulunur. Uç tarafı metalden imal edilmiş püskürtme borusunun (marpuç) ucunda meme denilen ince delikli bir parça vardır. Pompa kolu elle aşağı - yukarı yönlü hareket ettirildikçe deponun içine hava basılır. Basınçlı havanın etkisiyle ilaçlı su memeden dışarıya damlacıklar halinde püskürtülür. İlaç akımını denetlemek için bir tetik düzeneği vardır. Tetiği elle basılı tutmadığınız zaman ilaç akımı durur.

Motorlu veya traktörün kuyruk milinden güç alan büyük pülverizatörler de vardır. Uzatma hortumları vasıtasıyla bahçedeki ağaçlara erişerek ilaçlamak mümkündür. Tarla bitkileri için 5-6 metre iş genişliğinde şeritleri ilaçlayan düzenekler vardır. Damlacıkların büyüklüğü meme çapına göre değişir. Püskürtülen ilaç huzmeleri meme şekline ve hava basıncına göre değişir. Düzenli bir ilaçlama için hızın sabit tutulması gerekir.

Burada çok önemli bir ayrıntıya dikkat çekmekte fayda var. Bütün tarım ilaçlarının etiketlerinde kullanılması önerilen dozlar ilacın pülverizatörle atılacağı kabul edilerek yazılmıştır. Etiketlerde 100 litre suya 200 mililitre gibi hacim veya yoğunluk esaslı kullanım dozu önerilmektedir. Pülverizatörler bol miktarda su kullanarak yalnız sıvı ilaçları atabilir. Toz ilaçlar körük veya atomizör kullanılarak atılabilir.

ATOMİZÖRTELR

Atomizörler içten yanmalı motorlardan veya elektrik motorlarından güç alır. Sırtta taşınanlarda benzinli motorlar bulunur. Taşınabilir olan motorla çalışan ve traktörle çekilen ve kuyruk milinden hareket alan büyük hacimli atomizörler de vardır. Bunlar bitki ilaçlamasında kullanılır. Kapalı alanlarda egzos gazı sorun yaratacağından, ambar ve depo ilaçlamasında kullanılanlar elektrik motorlarıyla işletilir.

Atomizörler sıvı ve toz ilaçların püskürtülmesinde kullanılır. Fanlar aracılığı ile kuvvetli hava akımı meydana getirilip bunun içine damlatılan sıvı çok küçük zerreciklere ayrılarak püskürtülür. Zerreler sanki atomlarına ayrılmış gibi abartılı bir söylemle aygıta “atomlara ayıran” anlamında atomizör denilmiştir. Atomizörlerde püskürtücü meme bulunmaz. Motor devri artırılırsa hava akımının hızı da artar ve damlacıkların çapı küçülür ve sıvı ilaç halinde püskürtülebilir. İlaçlı suyu 10 -15 metre, toz ilaçları da 15-20 metre uzaklığa ulaşabilirler.

Atomizörler dekara 2-3 litre gibi çok az su ile ilaçlama yapabilirler. Daha çok yüzey ilaçlamalarında kullanılan atomizörlerin hızı pülverizatörlerden yaklaşık dört kat daha fazladır. Birim alana pülverizatörün dörtte biri kadar su sarf ederler.

İlaç etiketlerinde tavsiye edilen ilaç dozları pülverizatörlere göre hesaplanmıştır. Eğer ilaç atomizörle atılacaksa etikette önerilen miktarda suyun içine etikette yazılanın dört katı ilaç koymak gerekecektir. Bu yapılmazsa ilaç tavsiye edilenin dörtte biri kadar ilaç atılmış olur ve beklenen sonuç alınamaz. Traktörle çekilen atomizörler turbo olarak anılmaktadır.

Atomizörler toz ilaçları da püskürtebilirler. Hızla püskürtülen toz ilaçlar bitki yüzeyine daha iyi yapışır. Atomizörler iyi bir toz bulutu meydana getirdiğinden bitkilerin her tarafı ilaçla kaplanabilir.

Not: Bu makale sınıf arkadaşım olan Prof. Dr. Cezmi Öncüer'in çalışma arkadaşı ile birlikte yayınladığı aşağıdaki eserden özetlenerek yazılmıştır. Emekleri için teşekkür ederim.

(Cezmi Öncüer ve Enver Durmuşoğlu, Tarımsal Zararlılarla Savaş Yöntemleri ve İlaçları, Genişletilmiş 6. Baskı, Aydın, 2008, s..40-43.)