Bedensel engelliler protezini satıyor

Türkiye'de engellilerin ortez ve protez alımları için çeşitli düzenlemeler ve destekler bulunmaktadır. Bu destekler, engelli bireylerin günlük yaşamlarını kolaylaştırmayı ve daha aktif bir şekilde topluma katılmalarını sağlamayı amaçlamaktadır.

Türkiye'de SGK, engelli bireylerin ortez ve protez ihtiyaçlarını karşılamak için çeşitli destekler vermektedir. SGK'nın sağladığı bu destekler kapsamında, belirli bir oranda ödeme yapılarak engelli bireylerin ortez ve protez ihtiyaçları karşılanmaktadır. Engelli bireylerin SGK'dan ortez ve protez desteği alabilmeleri için öncelikle bir sağlık kurulu raporu almalıdırlar. Bu rapor, engelliliğin türüne ve derecesine göre düzenlenmekle birlikte engelli bireyin hangi tür ortez veya proteze ihtiyaç duyduğunu belirtmektedir.

Türkiye'de çeşitli devlet destekli merkezler engelli bireylere ortez ve protez temini konusunda destek sağlamaktadır. Bu merkezler, engelli bireylerin ihtiyaçlarına uygun ölçümler yaparak ve gereksinimlerine göre özel ürünler sağlayarak destek sunmaktadır. Bu destekler, engelli bireylerin daha bağımsız ve aktif bir yaşam sürmelerine olanak sağlamaktadır. Bedensel engelli bir bireyin en önemli yardımcısı (uzuv) kullandığı protezdir.

PROTEZ NEDEN SATILIR?

Türkiye 'de engelli bireylerin protez ihtiyaçları SUT (Sağlık Hizmetleri Fiyatlandırma Tebliği) tarafından genelge ile belirlendikten sonra Resmî Gazete 'de yayınlanmakta. SUT Tebliği sadece protez ve ortez fiyatlarının belirlenmesine değil, tüm listede bulunan uygulama ve sağlık hizmetlerindeki ihtiyaç kalemlerinin güncellenmesine de yardımcı oluyor. Maalesef listede protezler ve uygulama ücretleri için 2013 tarihinden 2022 tarihine kadar hiçbir güncelleme yapılmadı. SUT'taki fiyat güncellemesinin yapılmaması, 9 yılda artan protez ücretlerindeki fiyat aralığının ciddi ölçüde yukarıya doğru tırmanmasına sebep oldu.

Yıllardır engelliler seslerini ve ihtiyaçlarını bireysel olarak CİMER’e e-posta yoluyla veya gazete köşesinden ihtiyaçlarını duyurmaya çalışıyor. Ben de engelli bireylerin bu seslerini hızlı ve doğru bir biçimde ilgili mercilere elimden geldiğince iletilmesi için çalışıyorum. Bu mağduriyetlerin en kısa sürede giderilmesi şarttır.

Protez fiyatları

2013 yılında kalça dez. protezi 3.500-TL karşılığı 1.498 Euro.

Uzun bir aradan sonra 9 Şubat 2022 tarihinde SUT Resmî Gazetedesinde yayınlanan fiyatlar devreye girdi.

2022 yılında kalça dez. protezi 6.799 TL. karşılığı 437 Euro.

2023 yılında kalça dez. protezi 13.558 TL. karşılığı 645 Euro.

2024 yılında kalça dez. protezi 13.558 TL. karşılığı 400 Euro.

Engelli bireylerin kullandığı protezler ve malzemelerin tamamı yurt dışından temin edilmektedir.

SUT 2024 yılı itibariyle mekanik olan cihazlarda 13.558 TL. Mikro işlemci olan cihazlarda 82.800 TL. karşılıyor. Protezler için emekliden %10 çalışandan %20 katkı kesiyor. Sağlık kurulundan alınacak olan rapor ile yapılacak olan protezlerde yaş kriteri, aktiflik düzeyi sonucunda protezin mekanik veya mikro işlemcili olup olmayacağı belirlemektedir.

Mekanik cihazlarda bugünkü koşullarda uygulama ücreti yaklaşık 150.000 TL tutmaktadır. Mikro işlemci 3. nesil bir diz eklemi bulabilirseniz bugünkü kur ile 20.000 Euro = 680.000 TL’den devlet desteği 82.800 TL. Kalan tutarı 598.000 TL verdiğinizde alabiliyorsunuz. Engeliniz kalçadan ise buna bazı ilave parçalar da ekleneceğinden fiyat daha da yükselmiş olacak.

Benim kullanmakta olduğum Ottobock markalı mikro işlemci bir diz eklemi (C-Leg) 3. nesil ve fiyatı 20.000 Euro. Fakat bu ürünün 4. nesil 40.000 Euro ve en son çıkan 5. nesil fiyatı 70.000 Euro'dur.

Diz eklemlerinde de otomobil gibi 5 veya 8 yıl sonra nesil (model) değişikliği sebebi ile bir önceki nesil üretimden kalkıyor. Bu doğrultuda üretimden kalkan ürün için ilerleyen zamanda parça tedariği ve bakım sürecinde ciddi zorluklar yaşanıyor.

Bu ürünlerin garantisi 2 yıl. Garanti süresi dolan ürünlere yapılacak bakım veya onarım ücretini engelli birey cebinden karşılamak zorunda. Mikro işlemci bir diz eklemi kullanıyorsanız, bakım ücreti en az 2.000 Euro ile 3.000 Euro arasındadır. Şayet bu bakımları zamanında yaptırmazsanız bir süre sonra diz eklemi kullanılamaz hale geliyor. Bunun neticesinde maalesef engelliler protezlerini satıyor veya evdeki dolap içine kaldırıyor. Birçok engelli bu yüksek miktardaki fark ücretlerini ödeyemediği için protez sahibi olamıyor.

TÜRKİYE’DE NEDEN MİLLİ VE YERLİ PROTEZ ÜRETİLMİYOR?

Engelli bireylerin ekonomik açıdan desteklenmesi ve yaşam koşullarının iyileştirilmesi gerekli. Özellikle de düşük gelirli engelli bireylerin ihtiyaçlarına daha kapsamlı destek verilmeli.

Türkiye'de engelli bireylerin yaşam koşullarından tamamen memnun olduğunu söylemek zor... Devletin ve toplumun engelli hakları ve yaşam kalitesini iyileştirme konusunda daha fazla çaba sarf etmesi gerekli.

Protez kullanan engelliler koltuk değneğine mahkûm olmuş durumda. SUT içerisinde bulunan 2 yılı geçmiş ve garanti süresi dolmuş olan ürünlerin, 5 yıla uzatılması bununla birlikte servis bakım ücretlerinin devlet tarafından karşılanması için acilen günümüz koşullarına göre güncelleme şarttır.

Protez demek hayata adım atmak demek, protez demek özgürlük demek, protez demek medeniyet demek, protez demek gelecek demek, protez demek engelleri kaldırmak demek…

Dünyayı her zaman güzelleştiren ve yaşanılabilir hale getiren kadınların günü kutlu olsun...