Bilmeyenlere Osmanlı’da resim ve heykel sanatı

Koç Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ömer M. Koç’un özel koleksiyonundan seçilmiş tabloların yer aldığı, yerli ve yabancı 24 sanatçının 30 yapıtını bir araya getiren ‘Kapı Çalana Açılır’ sergisi, Bağlarbaşı Korusu içinde bulunan Abdülmecit Efendi Köşkü’nde sanatseverlerle buluştu. 15. İstanbul Bienali kapsamında, 1700’lerden günümüze geniş bir döneme yayılan ve bir kısmı Türkiye’de ilk kez sergilenen yapıtlar, bir 19. yüzyıl yapısı olan Abdülmecit Efendi Köşkü’nde 28 Eylül - 12 Kasım 2017 tarihleri arasında ziyaretçilere açıldı. Sergi dolayısıyla ilk kez ziyarete açılan ve geçmişin izlerini taşıyan tarihi mekân da, kapılarını açtığı günden bugüne 30 bine yakın sanatseveri ağırladı.
Sosyal medyada sergi hakkında yanlış ve kışkırtıcı haberler dolaştırılmış; sözlü saldırılar, küçük bir grubun fiilî saldırısına zemin hazırlamıştır. 22 Ekim 2017 tarihinde yaşanan bu çirkin saldırı kamuoyunda büyük bir tepki uyandırdı. Son yıllarda şeriatçı, tarikatçı ve radikal grupların buna benzer saldırılarını sık sık görmeye başladık. Cumhuriyet’e, Atatürk’e ve ailesine saldırıların dozu giderek arttı. Yobaz grubu yüreklendiren bu gelişmeler, Atatürk’ün heykellerine fiziksel zarar verecek noktaya ulaştı. Cumhuriyet kurumlarına karşı açıkça yapılmış bu alçak saldırıdan dolayı, Koç Holding’e geçmiş olsun dileklerimi iletiyorum.

OSMANLI RESSAMLARI

Son Osmanlı veliahtı ve halifesi Abdülmecit Efendi (1868-1944), aynı zamanda tanınmış bir Osmanlı ressamıydı. Avrupa’da ve ülkemizde, önemli çalışmaları ile bilinen bir ressamdır. Osmanlı İmparatorluğu’na ait yanlışlarla dolu tarihsel bilgiler, gericilerin yönetime karşı sıklıkla büyük hatalara düşmesine yol açıyor. Oysa Osmanlı İmparatorluğu’nun özellikle ‘Lale Devri’nden sonra çağdaş dünyayla buluşma girişimleri, sanatsal alanda gelişmeleri de berabere getirmiş, müzik ve resim sanatı oldukça yaygınlaşmıştır.
Dönemin önde gelen sanatçıları arasında; Asar-ı Atika Yasası ve Sanayi Nefise Mektebi (Güzel Sanatlar Akademisi) kurucusu Osman Hamdi Bey, Hüseyin Giritli, Osman Nuri, Hilmi Kasımpaşalı, Mustafa, Salih Molla Aşki, Ahmet Ziya, Fevzi, Fahri Kaptan, Hüseyin ve Ahmet gibi imzalar bulunuyor. II. Abdülhamit döneminde deniz resmi yapan üç asker ressam; Mülazım Ressam İhsan, Bahriyeli İsmail Hakkı (1863 - 1926), Diyarbakırlı Tahsin (1874 - 1937) büyük ün yaptı. Asker kökenli ressamlar arasında Üsküdarlı Cevat Göktengiz (1871 - 1939), Sadık Göktuna (1876 - 1951), Mehmet Ali Laga (1878 -1947), Kaymakam Remzi (1864 - 1937) ve M. Sami Yetik (1876 - 1945) de sivrilmişlerdi. Bu arada asker ressamlardan Halil Paşa (1857 - 1939) ve Hoca Ali Rıza (1858 - 1930) izlenimci anlayışın öncüsü oldular. Ayrıca Avrupa’ya gidip resim bilgisini artırarak çalışan sanatçılar arasında: Ferik İbrahim Paşa, Tevfik Paşa, Hüsnü Yusuf Bey, Servili Ahmet Emin Bey, Osman Nuri Paşa, Hüseyin Zekâi Paşa, Süleyman Seyit Bey ve Şeker Ahmet Paşa bulunuyor.
Resim düşmanlarına (!) duyurulur: Osmanlı İmparatorluğu’nda resim sanatına ilgi gösteren ilk padişah Fatih Sultan Mehmet’tir. Fatih; saraya Gentile Bellini, Constanze da Ferrera gibi ünlü İtalyan sanatçılarını getirtmiş; Bellini, Fatih’in o ünlü portesini yapmıştır.
Heykel düşmanlarına (!) duyurulur: Sultan Abdülaziz, 1871 yılında heykeltıraş Fuller’a heykelini yaptırarak bu değişimde belki de hem resim hem de heykel alanında çağdaş sanatta önemli bir değişime paydaş olmuştur. Daha sonraki Türk ressamları porte ve peyzajda özgün yapıtlar vermişlerdir.