Bir onlardan bir bizden, iki şiir

HEİNRİCH HEİNE

1797-1856 yılları arasında yaşayan Heinrich Heine (Haynriş Hayne); ülkemizde pek tanınmamasına karşın, dünyaca ünlü en büyük birkaç Alman şairinden biridir.

Ne var ki Yahudi kökenli olduğundan, çoğu kez Alman toplumunda dışlandı ve Fransa’ya göç etmek zorunda kaldı. Orada birçok ünlü düşünür ve sanatçılarla kalıcı dostluklar oluşturdu; zaman zaman onlarla sanatsal üretimini sürdürdü..

Şiirlerinin çoğu, günümüzde bile dilden dile dolaşmakta, Almanya’nın bütün okullarında okutulan ders kitaplarında tanıtılmaktadır...

”Silezyalı Dokumacılar” ve “Lorelay” adlı şiirleri, dünyaca en ünlü şiirleridir. Günümüzde bile şarkılaştırılmış Lorelay şiirini; hangi Almana sorsanız, hemen mırıldanmaya başlar!.. Ama yazarının kim olduğunu çoğu bilmez!

Gurbet yaşamının son yıllarını yatalak olarak Paris’te

geçirdi ve orada son soluğunu verdi...

En ünlülerinden birkaç kitabı:

Buch der Lieder (Şarkılar Kitabı), Neue Gedichte (Son Şiirler) Deutchland Ein Wintermârhen (Almanya – Bir Kış Öyküsü), Atta Troll. Sommernachtsraum (Atta Troll. Bir Yaz gecesi Düşü)

Doğrudan Fransızca olarak yazdığı kitaplarından birkaç örnek: Poèmes et Légendes (Şiirler ve Efsaneler),

Tableaux de voyage (Yolculuk Tabloları).

LORELAY

Bilmiyorum nedendir,

Öylesine sıkkın canım,

Geçmiş zamanlardan bir efsane,

Kovsam da gitmiyor, gelip oturmuş içime.

İşte akşam oluyor hafiften

Durgun mu durgun akıyor Rhin Nehri

Ve doruklarda batan güneş,

Aydınlatıyor ışıl ışıl tepeleri.

Karşı dağın doruklarına,

Oturmuş efsanedeki o bakir dilber...

Işıl ışıl parlıyor altın takıları

Karanlıkta bir yanıp bir sönüyor.

Altın saçlarını da tarıyor habire

Ve tutturmuş bir şarkı gönlünce...

Ta karşı sahillerde bile dinleniyor,

Güçlü mü güçlü sesi öylesine.

Ve kürek çekerken bir balıkçı,

Birden düğümleniyor yüreğinde bir acı...

Gözleri hep tepelerde dolanıyor,

Görmez oluyor artık kıyıları.

Sanırım çabuk bitirmek için işi,

Yutuverdi balıkçıyı dalgalar

Ve durup dururken Lorelay’ın ezgisi,

Neler etti böyle bir akşam vakti...

(Çeviren: Yaşar ATAN)

oOo

Bir şiir de bizden:

KERVAN

Hiç şaşırma yoldaşım

Olaki taş yağar ördek konuşursa

Neler görüyor neler yaşıyor insan

Yol aldıkça bu sonsuz güzergâhlarda

En kötüsü Hades’in çağrısını duyunca

Hani şaşmasın elin ayağın

Habire kervanlar dönüp dolaşırken

Adı kalır bazen ayrılanların

Unutma öylesine büyük bir hazine

Ne şanslısın gelip gördün

Gerçi değmedi elin hepsine

Ama unutamazsın ezgisini o yanık bülbülün

Gelip geçecek daha nice kervanlar

Az kaldım çok kaldım kavgası olmaz

Habire dolup boşalırken konaklar

Güzel selamların olursa hani giderayak

İzini sürer yoldaşların unutmaz.

(Yaşar Atan)