Blok zincir ve bir konferans (ÇİNİŞDER-Kent Üniversitesi)

Kent Üniversitesi ve ÇİNİŞDER birlikte “Blok Zincir Nedir, Geleceğimizi Nasıl Etkileyecek?” başlıklı bir konferans düzenlediler. Program Dekan Prof. Dr. Hasret Çomak’ın ve ÇİNİŞDER Başkan Yardımcısı Süheyl Baybalı’nın ve ÇİNİŞDER Genel Sekreteri Ulusoy Erdoğan’ın açılış konuşmalarıyla başladı. Konferans’ta blok zincirin gerek iş dünyasında gerekse toplumsal yaşamda yaratabileceği değişiklikler üzerinde duruldu. BSN ve Çin’de blok zincir uygulaması tanıtıldı. Konuya dalalım hele.

BLOK ZİNCİR NEDİR?

Blok zincir bilgi kaydetme yöntemi olarak, hile yapmayı, hacklemeyi, dizgeyi değiştirmeyi zorlaştıran bir teknolojidir. İşlemlerin ağ boyunca kaydedildiği bir defter mevcuttur. İşlemler özet (hash) adı verilen bir şifresel (kriptografik) imza ile kayıt altına alınmaktadır. Kayıtların bir örneği ağdaki her katılımcıda bulunduğundan değiştirilmesi olanaksız hale gelmektedir. Blok zincir dağıtılmış defter teknolojisi (DLT) olarak da tanımlanabilmektedir. Blok zincir veri tabanı, geleneksel veri tabanına göre daha doğru, özgün ve güncel olabilmektedir.

BLOK ZİNCİR NE SAĞLAMAKTADIR?

Birçok avantaj söz konusudur: Dijital kimlik, tam zamanlılık, aracısızlaştırma, maliyet ve zaman tasarrufu, saydamlık, izlenebilirlik, denetim riskini azaltma, gerçek zamanlı denetim, güvenlik, değişmezlik ve verimlilik vd.

BLOK ZİNCİR NEREDE KULLANILMAKTADIR?

Blok zincir teknolojisinin gündeme gelmesi kripto para (özellikle de Bitcoin) ile olduğu için kuşkucu bir algılamaya konu olmaktadır. Hatta “paranın interneti” bile denilmektedir. Oysaki bu teknoloji birçok alanda kullanılabilmektedir. Örneğin, eğitim, sağlık, imalat, tarım, turizm, enerji, lojistik ve tedarik zinciri, sigorta, muhasebe ve denetim, emlak ve tapu kayıtları, kamu yönetimi, dijital kimlik, reklamcılık, sanat, robotik, eğlence ve finans vd.

BLOK ZİNCİRİN ZAYIF TARAFLARI

Kullanımı ile ilgili standartlar oluşmadı (belki de ruhuna aykırı!). Ölçeklenebilirlik sorunları var kısmen! Yüksek enerji maliyetleri var (bu maliyetler de gelişmekte olan ülkelere yüklenebiliyor veya dağıtılıyor!). Siber güvenlik sorunları tümüyle çözülebilmiş değil (belki de asla tümüyle çözülemeyecek!). Bu bağlamda varlık kaybı riski de kısmen mevcut. Yasal düzenlemeler henüz yetersiz ve farklı yerlerde farklı kapsamda! Profesyonel işgücünün yetersizliği gibi bir durum da mevcut hani!

1,2,3 DAHA ÇOK BLOK ZİNCİR

Blok zincir 1.0, eşler arası nakit ödeme sistemi olarak kripto para birimlerinin ademi merkeziyetçi biçimde kullanılması aşamasıdır. Blok zincir 2.0, pay belgitleri, borç belgitleri, krediler, akıllı mülkiyet ve akıllı bağlantılar dahil olmak üzere daha kapsamlı blok zincir uygulamalarıdır. Blok zincir 3.0 ise finans, para ve piyasa uygulamalarının dışında hükümet, sağlık, bilim, sanat ve kültür alanlarında gerçekleştirilen uygulamalardır. Blok zincir FFM (Hızlı, Hissiz, Madensiz : Fast, Feeless, Minerless)  kavramı üzerine biçimlenmektedir. Bu üç aşama birlikte kullanılagelmektedir. TÜBİTAK BİLGEM tarafından yapılan blok zincir konulu çalıştayda, “blok zincirin 2020’de ana akım olarak yükselmeye başladığı ve 2025’te ana akım olarak benimseneceği” saptanmış.

BSN VE CHAINERIST NEDİR?

Blok zincir temelli hizmet ağı (Blockchain-Based Service Network: BSN), farklı bulutlardaki uygulamaları entegre kullanım olanağı veren, farklı portalları ve farklı küresel altyapı ağlarını kullanabilme ve her türlü blok zincir dağıtık uygulamalarını (DApps) işletebilme olanağı veren bir ağdır. Bunun Türkiye’deki ortağı da Chainerist’tir. Türkiye’de işletmelere, kamu merkezi ve yerel yönetim birimlerine hizmet sunmaktadır. Düşünsel olarak bu blok zincir uygulamasının saydığımız tüm bu paydaşları kapsayıcı birsistem olmasını savunmaktadır.

SONSÖZ

İşletmelerin, kamu kuruluşlarının ve yerel yönetimlerin dikkatine!

Okumalık: H. Özyürek, M. Etlioğlu, İşletmeler İçin Blockchain, Efeakademi Yay., 2021.