Blokzincir, dijital para ve ileri teknoloji savaşları

ABD imparatorluğunun çatırdaması ve Çin’in yükselişi iki ülke arasında siyasi, askeri, ekonomik alanların tümünde yarışı hızlandırıyor. ABD’nin alışılagelmiş teknolojik üstünlüğü Çin’in son 10 yıl içinde gösterdiği atılımla kırılmış durumda. Bu süreci özellikle blokzincir ve dijital paralar alanında net olarak gözlemliyoruz.

Geçtiğimiz ay içinde ABD’nin önemli düşünce kuruluşlarından biri olan Foreign Policy Research Institute konu ile ilgili bir rapor hazırladı. Bu rapor Çin’in yeni teknolojilerde kaydettiği aşamaları ve ABD’yi bekleyen ‘tehlike’yi değerlendirmiş.

Çin Halk Cumhuriyeti Başkanı Xi Jinping’in 2019’da yaptığı bir çağrı ile blokzincir ve dijital para konularında faaliyetlere hız verildi. Ve akabinde iki farklı girişim başlatıldı; BSN (Blockchain based Service Network) ve dijital yuan.

BSN esasen blokzincirlerin interneti olarak tanımlayabileceğimiz bir hizmet sunuyor. Düşük maliyetleri ve ileri teknolojisi ile BSN dijital ödeme sistemleri, bulut hizmetleri gibi ürünlerde tekelleşmiş olan ABD’li şirketleri sarsmaya başladı. BSN iki farklı platform olarak hizmet veriyor. Çin için ve uluslararası müşteriler için farklı iki farklı platform.

BSN 1 yıldan kısa bir süre içinde Çin’in 80 farklı ilinde Çin dışında 8 farklı ülkede hizmete başladı. Uygulama dünya devleri olan Google, Microsoft ve Amazon’un ilgisini gördü ve işbirliğine girdiler. Dünyanın en büyük blokzincir platformları olan Etherium, EOS ve Tezos gibi platformlar da kısa sürede BSN ile işbirliği geliştirdiler. BSN’nin önümüzdeki birkaç yıl içinde tüm dünyaya yayılması ve blokzincir teknolojilerinde en büyük oyuncu olması bekleniyor.

Blokzincir teknolojisinde BSN’nin egemen olması demek sadece bu teknolojide değil ABD’nin internet üzerindeki egemenliğinin de sarsılması anlamına geliyor. 5G teknolojisinde olduğu gibi bu hizmetlerde de ABD’nin geri kalmaya başlayacağı aşikâr. Dolayısıyla ABD’nin 5G teknolojilerinde yaptığı gibi Çin’i önlemeye niyetlenecektir. Fakat bu önleme ileri teknolojinin yaygınlaşmasını belki kısa süre için durdurmaktan öteye gidemeyecektir. 5G sürecinde bunu yaşadık ve gördük.

BLOKZİNCİR VE DİJİTAL YUAN

2020 yılı içinde deneme kullanımına açılan dijital yuanın büyüklüğü bugüne kadar toplam 1.1 milyar yuana ulaştı. Çin dijital yuanın sadece kendi ülkesinde değil tüm dünyada kullanımın yaygınlaştırılmasında kararlı.

Yurtdışında çalışan Çinliler, elektronik cüzdan uygulamaları, Kuşak Yol Girişimi’nde bulunan ülkelerin devletleri ile yapılan işbirliği içinde dijital yuanın kullanımının yaygınlaştırılması hedefleniyor. Şimdiden başta Rusya olmak üzere bazı KYG ülkeleri ile işbirliği çalışmaları başladı bile.

Dijital yuanın yapacağı etkilere gelirsek;

Yuanın uluslararası kullanımının yaygınlaşması, Çin’in sermaye kontrollerini devam ettirebilmesi ve yuanı alternatif bir para birimi olarak sunabilmesi imkânı sağlayacak.

Dijital yuan gelişmekte olan ülkelere dijital para altyapı hizmetlerini sağlayabilme imkânı sağlıyor.

Dijital yuanın sağlayacağı katma değerlerden belki de en önemlisi Atlantik’ten yapılacak olan muhtemel ambargoları bertaraf etmek için güçlü bir altyapı sunmasıdır. SWIFT sisteminin dışına çıkarılma vb. finansal yaptırımlara karşı etkili silahlardan birisi dijital yuan olacak.

Dijital yuan Çin’in yüksek ve ileri teknoloji ekosisteminin önemli bir parçası olacak. Bu altyapı sadece Çin için değil baskı altında ve ambargo ile kuşatılmış olan çok sayıda ülke için de bir avantaj. Raporda ‘otokratik’ olarak nitelenen Türkiye’nin de bu teknolojilerden yararlanabileceği öngörülmüş.

ABD HÜKÜMETİNE YAPILAN ÖNERİLER

Raporun son bölümünde ise ABD’ni alması gereken ‘önlem’ler sayılmış. En başta -tabii ki- BSN ve dijital yuan hakkında ‘kara propaganda’ yapılması önerilmiş. Özellikle ‘Çin sizi gözlüyor, güvenli değil’ başlıkları altında yapılacak bu kara propaganda ile bir taşla iki kuş vurulmuş olacak. Çünkü ABD’li şirketlerin ‘şeffaf, güvenilir’ olduğu savı ile ‘pazarlanması’ mümkün olacak.

Diğer bir öneri ise BSN ve dijital yuan kullanan ülke ve şirketlerin finansal ve ticari yaptırımlara tabi tutulması. Stratejik ara malların Çin’e gitmesinin veya satışının engellenmesi gibi yaptırımlar dahi var önerilerde. Diğer yandan ABD’nin kendi geliştireceği benzer teknolojik altyapı projeleri geliştirmesi ive desteklenmesi önerilmiş.

Askeri tarafta ise istihbari önlemler alınması hatta para trafiğinin bile takip edilmesi gündeme getirilmiş!

Rapor Çin’in blokzincir ve dijital para konusunda artık inisiyatifi ele geçirdiğini itiraf ederek son buluyor. Hem yüksek teknoloji olması hem de Çin’in bu teknolojiyi başka ülkelerle paylaşmaya açık olması ABD için tehdit olarak ifade edilmiş.

TÜRKİYE İÇİN FIRSATLAR

Çin ile Türkiye arasında son 5 yıl içinde güçlenen ikili ilişkiler Türkiye’nin bahsi geçen ileri teknoloji altyapılarını öncelikli olarak kullanmasında avantaj sağlayabilir. Çin’le ticari, finansal, savunma sanayi gibi alanlarda başlayan eşit iki ortak temelli işbirliği teknoloji alanında da geliştirilebilir. BSN’nin ileri teknolojiye sahip, şeffaf ve uygun maliyetli uygulamaları hem blokzincir altyapısı hem de dijital TL’nin geliştirilmesinde önemli bir rol oynama potansiyeline sahip. Çin’in Rusya ile bahsi geçen iki alanda geliştirdiği işbirliğinin içinde Türkiye’nin de bulunması teknolojik alanda yapılacak atılımda etkili olacaktır ve Türkiye’ye büyük güç katacaktır. Katma değeri yüksek ve istihdamı da olumlu yönde etkileyecek girişimlere yol açması ve Bağımsız Türkiye’ye güç katması dileğiyle.

https://www.fpri.org/article/2021/05/how-china-seized-the-initiative-on-blockchain-and-digital-currency/