Boris Johnson’ın İstifası

Başbakan Boris Johnson 1987’den beri ilk defa partisini büyük bir zafere götürdü. Şimdi milletvekillerinin desteğini yitirdi ve istifa etti. BBC haber ve benzeri tüm gazeteler bunu beş nedende topladı.

CHRİS PİNCHER OLAYI

29 Haziran’da milletvekili ve parti denetçisi (Dilimize parti denetçisi olarak çevrilen chief whip deyiminin tam sözcük çevirisi “şef kamçı” anlamına gelir ve parti disiplini ondan sorulur.) Chris Pincher yalnızca özel üyelere açık bir kulübe gitti ve kendi deyimiyle “çok içti, kendini utandıracak şeyler yaptı.” İki erkeğe sarkıntılık yapmakla suçlandı ve birçok eski defter açıldı. Boris Johnson bunlardan haberi olmadığını söyledi ama bunun daha sonra yalan olduğu ortaya çıktı.

4 Temmuz’da BBC haber Johnson’ın böyle bir şikayetten haberi olduğunu açıkladı. Ertesi gün Lord McDonald Başbakana bizzat bunun önceden söylendiğini belirtti. Bunun üzerine Johnson 2019da böyle bir şikayeti aldığını ve bu kişiyi parti denetçisi yapmasının hata olduğunu söyledi. 

PARTİGATE

Bu yılın Nisan ayında Johnson Covid, ölümler ve kapanma sürecinde çok sayıda içkili parti verdiği için ceza aldı. Ayrıca hükümette çalışan 83 kişiye Metropolitan Polisi 126 ceza kesti. Sue Gray yaptığı soruşturmada hükümet yetkililerinin sokağa çıkma yasağında yasağa uymadıklarını belirledi.

HAYAT PAHALILIĞI VE VERGİLERİN YÜKSELMESİ

Enflasyon % 9.1’e çıktı. Ukrayna-Rusya savaşı ve Covid etkili oldu ama sosyal sigortaları ve vergiyi bu hükümet artırdı. Ukrayna ve Covid kararlarını bu hükümet aldı. Muhalefet Lideri Sir Keir Starmer “Hayat pahalılığının tam ortasında bu yapılacak iş değil” dedi.

OWEN PATTERSON KAVGASI

2021 Ekim ayında Muhafazakar Parti Avam Kamarası komitesi bu milletvekilinin lobi kurallarını çiğnemesi ve kendi çıkarına çalışmasından dolayı milletvekilliğinin 30 gün askıya alınmasını önerdi ancak başbakanın liderliğindeki partililer 30 günlük askıya alınmanın durdurulması ve tekrar soruşturulmasına karar verdi. Bu bir tepkiye neden olunca Patterson istifa etti. Johnson daha sonra hata yaptığını açıkladı. 

ODAĞIN VE FİKİRLERİN OLMAMASI

Boris Johnson’ın seçim başarısının ardında Brexit vardı. Ancak bunun dışında bir odak ve fikir yaratımı gözlenmedi. Eski danışmanı Dominic Cummings Johnson’ın bir fikirden diğerine koştuğunu ve kafasının dağınık olduğunu belirtti. Haziran ayında eski bakan Jeremy Hunt Johnson’ı ahlakının, kişisel bütünlüğünün, vizyonunun, becerisinin olmaması ile suçladı.

DÜNYA NE DEDİ?

BBC haberden Katya Adler’a göre AB hem sevindi hem sevinmedi. Avrupa medyası olayı bir siyasi buffa opera (komedi opera) olarak değerlendirdi ve Johnson’ın çok uzun zaman görevde kaldığını, çoktan istifa etmesinin gerektiğini söyledi. Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri Johnson’ın Ukrayna tutumunu beğendi ama bunun Johnson’dan sonra devam etmeyeceğini belirttiler. Avrupa’da bu konuda pek göz yaşı döken olmadı, Brexit konusunda Johnson’ın halkını kandırdığını söylediler ancak bir sonraki Başbakanın hatta Keir Starmer’ın bile Brexit’i geri almayacağını düşündüklerini eklediler.

Antony Zurcher ABD’de Biden ve demokratların da bu işe pek üzülmediğini açıkladı. Biden Johnson’a değinmeden yalnızca “Birleşik Krallık ve ABD arasındaki bağlar güçlüdür” dedi. Gerçekte Ukrayna ve Çin konusunda birlikte hareket ettiler ama birçok demokrat Trump ve Johnson’ı çok yakın görüyor. Asya ülkeleri ise istifa etmekte bu kadar gecikmenin demokrasiye yakışmadığı konusunda birleştiler.

The Guardian gazetesi ise “Gitti ama gitmedi” başlığıyla istifadan sonra devam etmemesi gerektiğine değindi. İrlanda ve AB’de bu olayın sevinçle karşılandığını açıkladı. Muhafazakar Partinin Johnson’ın yeni başbakan seçilene kadar devam etmesinin sıkıntılı olacağı şeklinde kaygılarının olduğunu ekledi. Gazete Johnson’ın en kötü başbakan olduğunu yazdı.

Bunu yüzlerce kişinin öldüğü günlerde Johnson’ın içkili eğlence partilerine, yalan söylemesine, enflasyona, hayat pahalılığına bağladı.      

KOLTUĞU BIRAKMAMAK İÇİN SON ÇABALAR

Boris Johnson yeni Başbakan belli olana kadar, yani Eylül’e kadar görevine devam edeceğini açıkladı ancak birçok üst düzey yetkili bunun yanlış olduğunu belirtti. İngiltere'de iktidardaki Muhafazakar Parti 1922 Komitesi Başkanı Milletvekili Sir Graham Brady, Johnson'ın istifasının ardından yeni liderlik sürecine ilişkin takvimi ve kuralları açıkladı, yeni parti başkanı ve başbakanın 5 Eylül’de açıklanacağını bildirdi.

Liderlik yarışında adaylık başvurusunun yarın başlayıp aynı gün sona ereceğini söyleyen Brady, çarşamba günü parti içerisindeki ilk oylamanın yapılacağı ve perşembe günü ikinci oylamanın olacağını belirtti. Brady, her adayın ilk tur oylamaya katılabilmesi için en az 20 milletvekilinin oyunu alması gerektiğini aktararak ilk oylamadan geçen adayların ikinci turda en az 30 oya ulaşması gerektiğini ifade etti.

Parti içerisinde 2 aday kalana kadar sürecek oylama sürecinin art arda ve mümkün olduğunca çabuk yapılacağını kaydeden Brady, bunun 18 Temmuz Pazartesi'ye kadar gerçekleşmesinin mümkün olduğunu dile getirdi. Brady, "Bunu nispeten hızlı bir şekilde yapacağımızı umuyorum. Bu hafta ilk iki oylamayı yapacağız." ifadesini kullandı. Graham Brady, liderlik yarışı sonucunun 5 Eylül'de sonuçlanmış olması gerektiğinin altını çizdi.

İktidardaki Muhafazakar Parti liderliğinden istifası sonrası ilk kez açıklama yapan Başbakan Johnson, yerine geçecek bir adaya destek sunarak "kimsenin şansına zarar vermek istemeyeceğini" belirtti ancak geçen hafta aday olmak isteyen ve vergilerini indireceğinin belirten Rishi Sunak’a sabotaj yaptığı da gazetelerde yer aldı. İngiltere Dışişleri Bakanı Liz Truss'un da liderlik yarışına katılacağını ilan etmesinin ardından şu ana kadar 11 aday, parti liderliği ve dolayısıyla başbakanlık koltuğu için yarışacağını bildirdi.

Adayların yaklaşık hepsi vergi indirimi derken ayrıca hepsi savunma bütçesini de artıracaklarını beyan etti. The Guardian gazetesinin bugünkü haberine göre daha fazla adayın da yarışa girmesi bekleniyor ancak rekabetin ağır olacağı da ekleniyor.