Borsada vergi vurgunu!

Mayıs seçimleri sonrası göreve gelen ekonomi yönetimi geçen yıl bütçeyi toparlamak için bir dizi vergi ayarlaması yaptı. Özellikle akaryakıttaki ayarlamanın enflasyonist etki yaratacağını bu köşede ifade etmiştik. Nitekim öyle de oldu. O dönem enflasyonist etki yaratacak vergi artışları yerine parasal genişleme ve enflasyonist dönemde rant çarkından zenginleşen kesimlere yönelik vergi salınması bu yolla bütçenin toparlanması gerektiğini ifade ettik. Aradan bir yıl geçti Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, enflasyon sarmalında önünü görmeye başlar başlamaz bu yönde atım atılacağı sinyallerini vermeye başladı. Bazı kesimler bu sinyalleri kötü niyetli bir şekilde kullanmayı başardılar.

İŞLEM ÜCRETİ GAYET MAKUL

İş elbette en tedirgin alan olan pay piyasalarında patlak verdi. Geçen hafta yabancı ajanslar kaynaklara dayandırdıkları haberlerinde borsaya vergi geleceğini haberleştirdiler. Oysa ortada henüz netleşmiş bir durum yoktu. Bu haber akışı sonrası hemen sosyal medya dedikodu kazanı yalan yanlış kaynamaya başladı. Öncesinde zaten bir miktar düzeltme döneminde olan pay piyasasında ana kağıtlar dışında ibre kırmızıyı gösterdi. Mayıs sonunda 10.900 seviyelerine dayanan BİST 100 endeksi yabancı girişleri ile daha da yükselir derken 10 bin puanın altına çekildi.

Oysa bir iki gün sonra Bakan Şimşek, YASED toplantısında verdiği mesajla kazanca değil işlemlere o da cüzi bir vergi getirileceğini açıkladı. Böylece geçen hafta son işlem gününde en azından kan kaybı durdu. Pazartesi günü de Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, NTV'de yaptığı açıklamada, borsada kazançtan vergi alınmayacağını işlem ücreti olarak sadece 10 binlerde 1-2 olur mu diye tartışıldığını not etti. Buradan bakınca işlem ücreti getirilmesi gayet makul.

VUR-KAÇ EKONOMİSİNE KARŞI

Neden makul? Çünkü teknolojinin gelişmesi ile birlikte robot işlemciler çok arttı. Bu robotlar yüzünden borsada vur-kaç işlem sayısı yükseldi. Bir de son dönemde borsaya giren ve kısa vadede yüksek kazanç elde etmek isteyerek tahtacıların ağına düşenler var. Vatandaşın, pay piyasasını kısa vadede kazanç elde edilecek bir rulet masası değil orta ve uzun vadede birikimlerini değerlendirecek bir alan olduğunu idrak etmesi lazım. Cuma hisse alıp salı satarak ve hatta bazı hisselerde yüksek tutarda alım satımlarla fiyat belirleyen vurgunculara karşı da kamunun bir yaptırım gücü olması lazım. Bu bakımdan şayet bir işlem ücreti gelecekse bunun orta ve uzun vadede pay piyasasında kalmayı teşvik edecek kısa vadeli vur-kaçları engelleyecek şekilde olması lazım.

YALAN SÖYLEME ÖZGÜRLÜĞÜ!

Bu esasen neoliberalizme de karşı bir tavır olmalı ve ekonominin her alanında hakim kılınmalı. Nedir? Şu sıralar bir carry-trade finansçıların dilinde. Esasen dışa açık ekonomilerde dışarıdan sermaye akımları gelirken önce carry-trade şeklinde akıyor. Ekonominin istikrarına göre kalıcılaşıyor. Fakat sıcak paranın ruh hali hep tedirgindir. Bu anlamda sermaye akımlarının güçlü olduğu yani risk iştahının arttığını dönemlerde hem girişlerde hem çıkışlarda bariyerler konulmasını IMF bile önerdi. Yapılacak düzenlemelerin ekonomiyi koruyacak nitelikte olması şart.

Bundan sonra Cevdet Yılmaz, ayrıca, yapılacak vergi düzenlemelerinin enflasyonu artırıcı değil, kayıt dışılığı azaltacak bir teklif barındırdığını vurguluyor ve ekliyor: “Çok spekülatifler görüyoruz sosyal medyada. Yetkililer açıklanmadan söylentilere itibar edilmemeli."

Gerçekten de iş öyle bir hale geldi ki bu sosyal medya yalanları artık vatandaşın cebini etkileye başladı. İfade özgürlüğü birilerinin yalan söyleme ve manipülasyona kapı açma özgürlüğü olmamalı. Hal böyle iken “Geçen hafta vergi beklentisi üzerinden kimler aldı kimler sattı; borsada kim kimi avladı?” diye sormak lazım.