BRICS, Çin ve diğer gelişmeler

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, BM Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada; “BM ve Bretton Woods sistemi ciddi meydan okumalarla karşı karşıya” diye konuşmuş. Bu meydan okumaları aşmak için yeni kurumlar kurmak zorunda olduklarını söylemiş.

BM Genel Sekreteri çok doğru bir tespit yapmış. Ancak bu tespit gecikmiş bir tespit. Çünkü kapitalizmin emperyalizm aşamasında oluşturmaya başladığı uluslararası kurum ve sistemler 2000’li yılların başından bu yana ciddi meydan okumalarla karşı karşıya.

Emperyalizmin tüm ulusları tek çatı altından yönetmek amacı ile 1. Dünya Savaşı’ndan sonra,1920 yılında kurduğu Milletler Cemiyeti, 2. Dünya savaşından sonra Birleşmiş Milletler adı altında 1945 yılında kuruldu.
Her iki kurumda esas olarak dünya savaşlarının galipleri tarafından denetim altında tutuluyordu.

Birleşmiş Milletler de Milletler Cemiyeti’nden farklı olarak Milletler Cemiyeti’ne alınmayan Sovyetler Birliği de 2. Dünya Savaşı’nın galibi olarak mecburen alındı. Ancak yine de merkezinin ABD’de bulunması BM açısından baştan bu yana birçok soru işaretini de taşımasına neden oldu.

IMF ve Dünya Bankası, yani Bretton Woods ikizleri için de aynı olguları söyleyebiliriz.

Guterres’in neden geciktiğini yeni açıklanan ekonomik verilerle açıklayalım.

Küresel borçlar yılın ilk yarısında 312 trilyon dolara ulaşmış. Dünyanın toplam Gayri Safi Hasılası, yani ürettiği değer 100-105 trilyon dolar aralığında. Dünyamızın borcu, ürettiğinden 3 kat fazla. BIS adlı dünya türev piyasa verilerini derleyen bankanın verilerine göre 2023 Haziran itibariyle türev piyasaları toplamı 715 trilyon dolar.

Bu rakamları anlamak için derin ekonomi bilmeye gerek yok. Ev bütçesinden yola çıkarak anlatırsak; ayda 105 TL kazanıp, daha fazla harcıyorsun. Bunun sonunda da 312 lira borçlanmışsın. Bu borcu yaşayanlar, ev idare edenler bunun sürdürülebilir olmadığını rahatlıkla anlar.

Ayrıca piyasada basılan trilyonlarca dolar, avro, sterlin, yen ve diğer G-7 ülke paraları etkisiyle eldeki aktifler yani varlıklar gerçek değerinin birkaç katı değere ulaşmış. 715 trilyon dolar. Kısaca bir gün patlayacak kocaman bir balon oluşmuş.

Guterres bu açıklamayı yaptı ama “atı alan Üsküdar’ı geçmiştir.” Guterres’in kastettiği bu sistem, bizim Atlantik yada dolar sistemi diye anlattığımız yapı. Meydan okuyan dediği de, başını BRICS ülkelerinin çektiği ülkeler, küresel güney temsilcileri (representative of global South). Yükselen yeni dünyanın temsilcileri.

Bay Guterres boşa çabalıyor. Bu sistem bitti. İntikaları (gecikmeleri) oynuyor.

---

Çin halk Cumhuriyeti artık öyle bir ekonomik dev oldu ki, yaptığı her atak dünya fiyatlarını etkiliyor. 2009 yılından bu yana dünya ihracat ve sanayi üretim lideri olan Çin, başta ABD olmak üzere tüm Atlantik üyelerinde yaşanan durgunluğu aşmak için “dual circulation” “ikili döngü” adı ile uygulama başlatmıştı.

İç piyasayı canlandırma politikası olarak özetlenebilecek bu uygulama için Çin, en son olarak kamu bankalarına 142 milyar dolar sermaye artırımı yapmayı ve bu artan sermaye ile verilecek kredileri daha kullanılabilir olmasını sağlamak için ciddi faiz indirimleri yapacağını açıkladı. Bu açıklama Bloomberg tarafından basına yansıtıldı.

Bu uygulama birden dünya piyasalarında canlanma ve bu canlanmaya paralel olarak ham petrol fiyatlarının artmasına neden oldu.

Atlantik ülkeleri ise tam olarak ne önlemi alacaklarına karar verebilmiş değiller.

---

Türkiye’nin gerçekten Vatan Partisi politikalarına ihtiyacı var.

Çarşamba günü Ulusal Kanal’da yaptığımız Büyüteç programında konuşan iklimbilimci Prof. Dr. Doğan Yaşar bu yıldan itibaren La Nina adlı okyanus akıntısının etkili olacağını anlattı. La Nina yaramaz kız çocuğu anlamına geliyor. La Nina’nın etkili olduğu yıllarda iklim soğuyor, kuraklık etkili oluyormuş.

İşte tarım ancak böyle baştan iklim değişikliklerine göre programlanırsa, doğru tarım ürünleri ve hedefleri oluşturulur. Her ne kadar AK Parti hükümeti sonunda bu yıl tarım da planlama uygulaması başlatsa da Yaşar’ın bahsettiği “Su Kanun” vb. gibi kanunlar meclisten çıkmadan politikalar yeterli olmayacaktır.
Doğan Yaşar bilim uygulanmalı diyor. Bu irade ve program sadece Vatan Partisi’nde var.