Caligula’nın hezeyanları

Gaius Julius Caesar Augustus Germanicus (MÖ 31 Ağustos 12 - 24 Ocak 41) ya da daha çok bilinen adıyla ‘Caligula’, Roma İmparatorluğu tarihinde diktatörlüğün tarihçesini saptırarak gerçek yorumlar getirmiştir. Simgesel olarak açıklamam gerekirse; bir rahip olarak adlandırdığı, çok sevdiği atı ‘Incitatus’u, Senato’ya konsül yapma yürekliliğini ve başarısını ortaya koyduğu iddia edilir. Bu davranış biçimiyle, yaşamı boyunca ahlak kurallarını çiğneyerek tarihte örneği olmayan bir diktatörün portresini ortaya koyuyor.

DİKTATÖRLERİN EVRENSEL KALIBI

Cumhuriyet ve demokrasi ile alay etmesi, halkı aşağılaması, kanlı bir diktatör olmasını açıklamaktadır. Ahlak dışı bütün sözcükleri, siyasal yaşamının içine katmış, kendisini ve görece de olsa diktatörlük kavramını tarihe gömmüştür. Oysa diline doladığı Julius Caesar’ın kişiliğinin yanından bile geçemeyen bir şizofrenden bahsediyorum. Caligula, herkes tarafından çok sevilen General Germanicus’un oğludur. Bu nedenle ilk yıllarında oldukça fazla seviliyordu. Caligula’nın kan bağı nedeniyle Julius Caesar ile bağlantısı vardı. Aynı zamanda Marcus Antonius’un oğlunun torunuydu. Tarihin yazdığı bu soy diktatörler, 20. yüzyılın başına da musallat olmuştur. Çıkartmış oldukları savaşlar sonunda diktatörlüklerini tarihe gömmüşlerdir. Örnek verecek olursak, Adolf Hitler, Benito Mussolini, General Francisco Franco anılabilir.

YAVUZ’UN BİRİKİMİ

Baba Sahne yeni dönemine Stefan Tsanev’in yazdığı, Hüseyin Mevsim’in dilimize çevirdiği, Ragıp Yavuz’un sahneye koyduğu ‘Kanlı Komedya/Caligula’ ile, ilk gösteriminde olağanüstü büyük ilgi uyandırdı. İBB Şehir Tiyatroları Genel Sanat Yönetmenliği yaptığım dönemden beri Ragıp Yavuz’u tanıyor ve izliyorum. 12 Eylül döneminde, ülkedeki yaşanan karışıklıklardan dolayı zorunlu olarak Avrupa’ya gitmişti. Avrupa’nın önemli sanat kentlerinde oyunlar izlemiş, kendini geliştirmiş, Doğu ve Batı tiyatrolarının analiz ve sentezini yaparak bugünkü başarı çizgisinin altını orada doldurmuştur. Ülkemize döndüğü doksanlı yıllarda yasal hakkını elde ederek tekrar İBB Şehir Tiyatroları’nda çalışmaya başladı ve günümüze kadar çeşitli oyunlar sahneleyerek tiyatromuza önemli katkılarda bulundu.

OYUNUN YORUMU

Son olarak karşımıza, tiyatro yaşamının en seçkin yorumlarından biri olan ‘Kanlı Komedya/Caligula’ ile Baba Sahne’de çıkan Yavuz, büyük bir başarı daha ortaya koyuyor. Albert Camus’un yazdığı ‘Caligula’, ülkemizde ilk olarak Ankara Devlet Tiyatrosu’nda sahnelendi (1960). Aynı oyun, İBB Şehir Tiyatroları tarafından 1984 yılında sahneye kondu. Bana göre Bulgar yazar Stefan Tsanev’in yazdığı ‘Kanlı Komedya/Caligula’, daha gerçekçi ve imparatoru bütün özellikleri ile anlatan bir oyundur.
Kanlı Diktatör ‘Caligula’ rolünde Ahmet Saraçoğlu, sanat yaşamının en başarılı karakterini olabildiğince üstün bir başarı ile canlandırıyor. ‘Cladius’ rolunde Levent Öktem, usta oyunculuğu ile çizdiği komposizyonu doruğa taşıyor. Ecem Üstündağ ve Pınar Coşkun fiziksel oyunculuklarıyla oyunun bütünlüğüne başarılı katkılar sağlıyor. Barış Dinçel’in oyuna uygun yalın sahne ve giysi tasarımı başarılıydı. Yüksel Aymaz’ın ışık tasarımı oyunun görselliğini zenginleştirdi. Can Şengün’ün müzikleri oyunu kuşatan ve etkileyen düzeydeydi.
Baba Sahne’nin üçüncü yapımında olduğu gibi, gerçek tiyatro yöntemlerini öne çıkararak Türk tiyatromuza büyük katkı sağlayacağını düşünüyorum. Görülmesi gereken güncel bir oyun. ‘Kanlı Komedya/Caligula’da, düpedüz deli bir diktatörün hezeyanlarını izleyeceksiniz.