Capital 500 Büyük Şirket’in 2022 başarımı

2022’de Türkiye ekonomisi yüzde 11’lik büyümeden gerileyerek yüzde 5,6 oranında büyümüştü.

Hadi teselli bulalım:

Küresel ekonomi yüzde 3,4 büyümüştü ve bizim hedef de yüzde 5 idi! Büyümeye en büyük etki hanehalkı harcamalarından (yüksek enflasyon - TÜFE % 64,27 ve ÜFE % 97,72 - ortamında öne çekilen talep nedeniyle!) gelmişti. En hızlı büyüyen sektör finans (sigorta dahil) sektörü (yüzde 21,8) olmuştu. Kapitalizmimiz finansallaştı mı ne? Ardından hizmet sektörü (yüzde 11,7) geliyordu. Beri yandan hizmet toplumu olduk galiba! Sanayide büyüme yüzde 3,3 olmuştu. Kirletici sanayileri üçüncü dünya ülkelerine mi aktardık yoksa? Tarımda ise yüzde 0,6 oranında olmuştu. Oh, şu kendine yeterli ülke hikâyesinden de kurtulduk galiba. Alırız ithal hazır gıdaları, tarımla mı uğraşılır, pek hesaplı ince iş! Hani ıssız bir yoldan geçerken….hani bir korku duyar da insan…hani gözleri dolar ya birden…AKP ekonomisi işte öyle bir şey!

CAPİTAL 500’E (CBBŞ) AİT GENEL GÖRÜNÜM

Bu ormanda gelelim Capital dergisinin CBBŞ çizelgesine! Çizelgeye giren yeni şirket sayısı 60 iken 2022’de 128 olmuş, 22’si enerji-petrol, 11’i otomotiv! İktidarseverlik katsayısı yüksek sermaye şirketleri giriyor olmasın çizelgeye? Benimkisi kuşku, siz bakıverin dergiye! CBBŞ’in toplam satış hasılatı artışı 2021’de yüzde 58,3 (enflasyon arıtılmış yüzde 23) iken 2022’de yüzde 117 (enflasyon arıtılmış % 10,7) olabilmiş. 2021’de çift haneli büyüyen şirket sayısı 347 iken 2022’de 142 şirket olmuş. Üç haneli büyüme kaydeden şirket sayısı 2021’de 103 iken, 2022’de yalnızca 285 şirkete çıkmış! 10 milyar TL’nin üstünde satış hasılatı olan şirket sayısı 81’den 162’ye çıkmış. 50 milyar TL’nin üzerinde satış hasılatı olan şirket sayısı 11’den 31’e çıkmış.

Çizelgeye giriş alt sınırı da 188,5 milyon dolardan 164,4 milyon dolara gerilemiş. Çizelgedeki şampiyonun satış hasılatının en alttakinin satış hasılatına oranı 2021’de 90,1 iken 2022’de 176,9 kata çıktı.
Ya kârlar? CBBŞ’in 225’i kârlarını açıklamamışlar, ilginç! Açıklayan 275 şirketin de 10’u zarar etmiş. CBBŞ’in kârlılık artışı 2021’de yüzde 168,8 (enflasyonla düzeltilmiş % 108,8) olmuş iken, 2022’de % 150,2 (enflasyonla düzeltilmiş % 27,6) olmuş. Kârlarda daralma (sıkışma) var yani. Eh, kul sıkışmayınca Hızır yetişmez! Yetişti bre Mr. M. Şimşek (kendisi Batman’lı olağanüstü bir figürdür ama Batman filmiyle ilgi kurmayınız)! Hani bir yağmur yağar da bazen/ hani gök gürler ya arkasından/ Hani Şimşekler çakar peşinden/ AKP ekonomisi işte öyle bir şey! Ne güzel yazmış adaşım Melih Kibar ve arkadaşları.

İLK 10 ŞİRKET

Bunlar şöyle olmuş: TÜPRAŞ / THY / PETROL OFİSİ / STAR RAFİNERİ / OPET / FORD OTOSAN / SHELL / AHLATCI KUYUMCULUK / BİM / ARÇELİK

Sektörel dağılıma bakarsak, 5 şirket enerji-petrol!

İlk 10 şirketin toplam satış hasılatındaki payı 2021’de yüzde 21 iken sıçramış yüzde 26’ya (2010’dan beri en yüksek yüzde)! İlk 10 şirketin toplam kârı da roketlenmiş: 2021’de 56,1 milyar TL. iken 2022’de 155,5 milyar TL. olmuş.
Geçen yılki ilk 10’dan Petrol Ofisi 8’likten 3’lüğe sıçramış. Star Rafineri 10’luktan 4’lüğe yükselmiş! Opet de 9. iken 5. Olmuş! Shell ise 11’likten 7’liğe çıkmış.
Kalanlara bakarsak, fosil yakıt şirketleri, otomotiv, muhafaza’kâr’ parekendecilik, yine AKP’ye yakın gözüken kuyum işleri sahibinin şirketi. Ahlatcı Çorum’da küçük bir kuyumcuyken Allah yürü ya kulum demiş. Venezeula’dan gelen altınların işlenip ihracı konusundaki savlar ile dikkatleri üzerine çekmişti! Ahlatcı memleketi Çorum’a bir tüketim mabedi de armağan etmiş: AHL Park AVM.

DİKKAT ÇEKEN HUSUSLAR

Toplam satış hasılatının % 68,5’ini ilk 100 şirket elde ederken, son 100 şirket % 4’ünü elde etmiş. Demokratikleşme karnesi kırmızı not! Akbelen kahramanları İçdaş ve Limak da şirketleriyle ilk 100’de maşallah!
CBBŞ’in sektörel dağılımına şirket sayıları ile bakıldığında durum şöyle: enerji-petrol (60), gıda-içecek (54), otomotiv (47), demir çelik (29), parekende (23), metal (22), inşaat (20). Ya elektrik-elektronik ? 19 şirketçik! Kuyumsuz olmaz, 5 şirket! Eh 9 şirket de ulaştırma! Bu kadar benzini-mazotu biz içecek değiliz ya!
Toplam hasılata katkı yüzdesinde ise sıralama farklı: enerji-petrol (% 25). M.N. Selçuk’un mahur şarkısı nasıldı: otomobil uçar gider. Ardından otomotiv (% 9,1), ardından demir çelik (% 6,9), parekende ( % 6,6), gıda-içecek ( % 6,4), ulaştırma (% 5), kuyum (% 4,5), elektrik-elektronik (% 4,2), inşaat (% 3,4), ve metal (% 2,1) geliyor. İnşaat ve sanayide daralma görülüyor. Kuyumun payı elektrik-elektroniğin payından fazla ilginç değil mi!

ŞAMPİYONLAR

Satış hasılatını en çok arttıran şirket Nadir Metal Rafineri (% 545); en fazla ihracat yapan şirket Arçelik (5,6 milyar dolar), en çok kâr eden şirket THY (vergi öncesi kâr 51,4 milyar TL.), en fazla çalışanı olan ise BİM Birleşik Mağazalar.
46 ilin yer aldığı CBBŞ’in 248’i İstanbul merkezli ve toplam satış hasılatındaki payları % 59,6. İkinci il Kocaeli (satış hasılatı payı yüzde 8,2). Ankara ise yüzde 6,6’lık payla 3. sırada! 10 kent toplam satış hasılatının yüzde 91’ini gerçekleştiriyor. 20 kentin çizelgede yalnızca 1 şirketi var iyi mi? 15 kentte 20 milyar TL. eşiğini aşan şirket bulunmakta iken, 50 milyar TL. eşiğini aşan sadece 8 kent var!.

TÜRKİYE NEREYE YAHU?

Yukarıdaki manzara ülkemizin iyi bir ekonomik iş dünyası yapısı içinde olmadığını gösteriyor. Artık Xi Jinping’in vurguladığı ekolojik uygarlık modeline dönme kavşağındayız, majörler tükendi sıra minörlere geldi. Kovalaklığın alemi kalmadı, sündüklenmeyin geç kalcez!