Çin 77 yoksul ülkenin borcunu dondurdu

Yıllardır pek çok uluslararası toplantıda yoksul ülkelerin borçlarının affedilmesi ya da azaltılması için konuşmalar yapılagelir. Birleşmiş Milletler’in ilgili ilgisiz her toplantısında bu talepler yüksek perdeden dile getirilir.

Kovid-19 salgını nedeniyle şu sıralar, yoksul Afrika ülkelerinin borçlarının azaltılması çağrıları daha da arttı. 15 Nisan’da sanal ortamda düzenlenen G20 Maliye Bakanları ve Merkez Bankası Başkanları Zirvesi’nden sonra yapılan açıklamada konu somutlandı. “G20-En Yoksul Ülkelerin Borçlarını Askıya Alma Girişimi” kapsamında borçların 4 yıllığına dondurulması kararlaştırıldı.

G-20 ülkelerine ve Dünya Bankası’na (çoğunluğu Afrika’da bulunan) en yoksul ülkelerin borçlarının dondurulması için en fazla baskıyı Çin yaptı.

İLK ADIMI ÇİN ATTI

En yoksul ülkelerinin borçlarının askıya alınması konusundaki ilk açıklama Çin’den geldi. Çin Dışişleri Bakan Yardımcısı Ma Zhaoxu, 7 Haziran, Pazar günü Pekin’de, 77 en yoksul ülkenin borçlarını askıya aldığını duyurdu.

Bakan Yardımcısı Ma, hangi ülkelerin borçlarının askıya alındığını ve diğer ayrıntıları açıklamadı. Çin’in bu tasarrufun G-20- En Yoksul Ülkelerin Borçlarını Askıya Alma Girişimi’nin bir parçası olduğu belirtildi. Buna göre, söz konusu 77 ülkeye, 1 Mayıs 2020-31 Aralık 2020 arasında borçların ana para ve faiz ödemlerinin dört yıllığına durdurma imkânı sağlandı. Bu ülkelerin bu yılsonuna kadar ödemesi gereken toplam borç anapara ve faiz ödemelerinin 12 milyar ila 14 milyar Dolar tutarında olduğu hesaplanıyor. Çin’in bu miktarın en az yarısını dondurduğu bildiriliyor.

HANGİ 77 ÜLKE?

G20’nin en yoksul ülkeler listesinde 76 ülke bulunuyor. Dünya Bankası’nın bünyesinde kurulan “Uluslararası Gelişme Derneği/ International Development Association-IDA” üyesi 76 ülkesi kıtalara ve bölgelere şöyle sıralanıyor:

Afrika’da 40 ülke: Benin, Burkina Faso, Burundi, Cibuti, Çad, Eritre, Etiyopya, Fildişi Sahili, Gambiya, Gana, Gine, Gine-Bissau, Kamerun, Kenya, Komorlar, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Kongo Cumhuriyeti, Lesotho, Liberya, Madagaskar, Malawi, Mali, Moritanya, Mozambik, Nijer, Nijerya, Orta Afrika Cumhuriyeti, Ruanda, Sao Tome Demokratik Cumhuriyeti, Senegal, Sierra Leone, Somali, Sudan, Güney Sudan, Tanzanya, Togo, Uganda, Yeşil Burun Adaları, Zambiya, Zimbabve.

Doğu Asya’da 14 ülke: Fiji, Kamboçya, Kiribati, Lao Demokratik Halk Cumhuriyeti, Marşal Adaları, Mikronezya Federal Devletleri, Myanmar, Papua Yeni Gine, Samoa, Solomon Adaları, Timor-Leste, Tonga, Tuvalu, Vanuatu.

Güney Asya’da 5 ülke: Bangladeş, Butan, Maldivler, Nepal, Pakistan.

Orta Asya’da 5 ülke; Afganistan, Kırgızistan, Moğolistan, Özbekistan, Tacikistan.

Batı Asya’da 2 ülke: Suriye Arap Cumhuriyeti, Yemen Cumhuriyeti

Avrupa’da 2 ülke: Kosova ve Moldova.

Güney Amerika’da 8 ülke: Dominika, Grenada, Guyana, Haiti, Honduras,

Nikaragua, St Lucia, St. Vincent,

Bu 76 ülkeye Angola eklenince sayı 77’ye ulaşıyor. Dikkat! Bu tablo aslında Amerikan Yüzyılı’nın enkazı… ABD ile yakın ilişkide bulunan ya da ABD’nin iç kargaşa taşıdığı ülkeler dünyanın en yoksulları.

SUUDİ BAKAN: TOPLAMI 20 MİLYAR DOLAR

15 Nisan’da G20 Maliye Bakanları zirvesinde borçların askıya alınması konusunda çetin müzakereler yapıldı. Çin Maliye Bakanı Liu Kun, “Sorumlu bir alacaklı olarak Çin, G-20 tarafından uzlaşılan borç ödemelerinin askıya alınmasına yönelik düzenlemeleri yürürlüğe koymak için borçlu ülkelerle ikili görüşmelerde bulunacaktır,” dedi.

Almanya Maliye Bakanı Olaf Scholz bu hareketi “Tarihsel boyutta uluslararası bir dayanışma eylemi” olarak nitelendirerek, ülkelerin sağlık hizmetlerine “hemen ve zaman kaybetmeden vaka incelemesi olmadan” yatırım yapmasına olanak tanıdığını belirtti.

Bu yıl G20 Zirvesi’ne ev sahipliği yapacak olan Suudi Arabistan’ın Maliye Bakanı Mohammed al-Jadaan, verdiği demeçte, anapara ve faiz ödemelerinin dondurulmasıyla, ülkelerin 20 milyar dolardan fazla bir miktarı sağlık sistemlerini iyileştirmek ve Koronavirüs salgınıyla mücadele etmek için harcayabileceğini söyledi.

ÇİN: DÜNYA BANKASI ÖRNEK OLSUN

Çin Dünya Bankası'na, “dünyanın en büyük çok taraflı kalkınma bankası” sıfatını kullandığını hatırlatarak, yoksul ülkelerin borç yükünden kurtarılmasında “örnek olması” gerektiğini ısrarla bildirdi. Çin Maliye Bakanı Liu Kun, Dünya Bankası Kalkınma Komitesi'ne yaptığı çağrıda, ticari, çok taraflı ve ikili alacaklıların, G20 ülkelerinin belirlediği ortak eylemlere katılmalarının gerektiğini söyledi. Bakan Liu, “Dünya Bankası Grubu borçları askıya almak için toplu eylemlere katılmazsa, küresel lider rolü iddiası ciddi şekilde zayıflayacaktır” dedi.

Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, Çin’deki “İki Toplantı” kapsamında 24 Mayıs’ta düzenlediği basın toplantısında Çin'in Afrika’daki ülkelere nasıl yardım edeceği sorusunu yanıtlarken, G20 Borç Askıya Alma Girişimi’ne aktif katılım ve ikili destek programları olduğunu söyledi.

İKİ MİLYAR DOLAR YARDIM

Çin Cumhurbaşkan Xi Jinping, 18 Mayıs'ta 73. Dünya Sağlık Meclisi’nin sanal toplantısında Kovid-19 mücadelesine yardımcı olmanın yanı sıra, özellikle gelişmekte olan ülkelerdeki ekonomik ve sosyal kalkınması için, iki yılda 2 milyar dolar yardım yapacağını açıkladı. Bağışın “uluslararası yardım” kategorisi altında yapılacağı belirtildi. Çin Dışişleri Bakan Yardımcısı Ma da, Dünya Sağlık Örgütü'ne verilen 50 milyon dolarlık bağışın bu kapsamda verildiğini belirtti.

SONUÇ: ÇARE PAYLAŞARAK GELİŞME

Yoksul ülkeleri en fazla borçlandıran emperyalist Batı devletlerini ve onların azmanlaşmış finans kuruluşlarını alacaklarını silmeleri için baskı yapmak gerekiyor. Çin’in en yoksul 77 ülkenin borcunu dört yıllığına dondurması, etkili bir dayanışma eylemi. Ezilen ülkelerin kalkınma, insani gelişme mücadelesine küçük bir katkı, fakat önemli bir öncülük. Kökten çözüm ise emperyalist sömürüye son verecek bir uluslararası düzen kurulmasında. Çin’in ısrarla önerdiği paylaşarak gelişmenin hayata geçirilmesinde. Vahşi Batı’nın 600 yıldır uyguladığı gibi bir tarafın aşırı zenginleştiği, diğeri tarafın aşırı yoksullaştığı düzenin sonuna gelindi. 21. Yüzyıl İpek Yolu’nun inşasıyla dünyaya adalet, kalkınma ve barış gelecek. Bu değişimden en çok yararlananların ise en yoksullar olmasını sağlamamız bir insani sorumluluk.