Diğer gübre koruma şekilleri

Önceki yazıda ahır gübresini iyi bir koruma yöntemi olan çukur gübrelik hakkında bilgi verilmişti. Bu yazıda yüksek gübrelik üzerinde durulacaktır. Çukur kazmayı, duvar örmeyi, çukuru doldurma ve boşaltma işini masraflı ve zahmetli gören üreticiler yüksek gübrelik yapabilirler. Bunun için 10 metre boyunda 5 metre eninde bir yer ayrılır. Eğime göre alt tarafa gelecek şekilde yer seviyesinden 50 cm. derin olarak içten içe (1,2x1, 0x0,5m) boyutlarında sızdırmaz bir sıvı gübre çukuru yapılır. Düzlenmiş toprak yüzeyine 10 cm kalınlıkta beton dökülür. Kenarlarda ve ortada sıvı çukuruna ulaşacak şekilde kanallar yapılır. Sıvı gübre çukuru mutlaka kapaklı olmalıdır.

GÜBRENİN YIĞILMASI

Ahırdan çıkarılan gübre, yapılmış olan gübreliğin yarısına yığılır. Azot kaybını önlemek ve gübreyi fosfor yönünden zenginleştirmek için taze gübrenin üzerine ağırlığının yüzde 3'ü oranında süper fosfat serpilir. Gübre yığını yükseldikçe yanları toprakla örtülür. Yığın 80 cm'ye ulaşınca üzeri toprakla kapatılır. Yağmurdan korumak için yığının üzerine plastik örtü serilir, plastiğin güneşten korunması için onun üzerine de 4-5 cm kalınlıkta toprak atılır. Çukurda sıvı toplanmıyorsa yığına su verilmesi gerekir. Çukurda biriken sıvı gübre kova ile alınarak gübre yığının üstünden dökülmelidir.

Bu küme olgunlaşırken, taze gübre diğer tarafa yığılarak işlem sürdürülür. Ahır gübresinin olgunlaşma sürecinde içindeki yabancı ot tohumları, hastalık etmenleri, dana burnu, kadı lokması gibi zararlılar yok olur. Böylelikle bitkibesin maddeleri korunduğu gibi, bitkilerin yararlanmasına hazır bir yapıya dönüşür. Toprak organik madde yönünden zenginleştiği zaman işlenmesi kolaylaşır ve çabuk tava gelir. Besin maddelerini ve suyu tutma özelliği iyileşir.

AÇIK GÜBRELİKLER

Köylerimizde yapılan en kötü uygulamalardan biri, ahır gübresinin açıkta gelişigüzel yığılmasıdır. Üzeri örtülmediği için yağmur yağınca bitki besinleri ve organik maddeler yıkanarak akıp gider. Güneş ışınları ve rüzgârın etkisiyle gübrede bulunan azotlu maddeler amonyak denilen gaza dönüşerek uçar. Tavuklar gübreyi eşeleyerek karıştırır. Yığın havalandığı için ayrışma ve gaz halinde havaya karışması hızlanır. Sonuç olarak gübre besleyici özelliğini yitirerek çürük saman gibi bir hale dönüşür.

Beton dökme imkânını bulunmazsa, gübreliğin tabanına taş döşenip arası killi toprakla doldurularak sıvanır. Bu şekilde sıvı gübre korunur.

Basit önlemlerle elimizin altındaki ahır gübresinde bulunan bitki besinlerinin korunması mümkündür. Bilinçsizlik veya ihmal nedeniyle bundan kaçınılması zarara yol açmaktadır. Azot içeren kimyasal gübreler petrol ve doğal gazdan, fosfor içerenler ise fosfat kayaçlarından yüksek miktarda enerji kullanılarak üretilmektedir. Yurdumuzda bu ham maddeler yeterince bulunmadığı ve enerji sıkıntısı olduğundan kimyasal gübrelerin bir kısmı hazır veya ham madde şeklinde dış ülkelerden alınmaktadır. Döviz ödenerek gelen bu mallar gün geçtikçe pahalılaşmaktadır. Gübre pahalı diye ağlaşma yerine elde mevcut olanı en iyi şekilde değerlendirmek gerekir. İyi muhafaza edilerek olgunlaştırılan ahır gübresi toprağımızı da iyileştirecektir.

İşletmelerimizin bünyesinde hayvancılık üretim dalının olması gerekir. Hayvancılık bitkisel üretimle uyumlu olmalıdır. Bitkisel artıklar hayvan beslemede, hayvansal atıklar bitki beslemede kullanılarak dengeli bir şekil de üretim yapılır.

(Daha sonra ahır gübresinden biyogaz elde edilme konusu ele alınacaktır)

Kaynak: Teknik bilgiler, Tahsin Yücel'in yönetip redakte ettiği, İnkılâp Kitabevi tarafından 1988 yılında yayınlanmış olan Tarım Ansiklopedisi adlı eserden özetlenmiştir.