“Dış” Türklerle bir akşam sohbeti

Reina oldu…
Evet IŞiD üstlendi.
Fakat olay çok katmanlı.
Bir sorunumuzu daha fark ettik.
Katil “içimizden” çıkmış.
Uygur, Özbek ya da Kırgız. Farketmiyor.
Sonuçta Orta Asya Türk dünyasından.
Düşünmeliyiz. Konuşmalıyız.
***

Dış Türklerin liderlerinden birini aradım.
Uluslararası bir figür.
Uzun süredir görüşmemiştik.
Amacım, “Uygur meselesi”ni konuşmak.
Gittim. “Türk dünyası”nın birçok rengi oradaydı.
Balkanlardan Uygurlara kadar.
“Başkan”lar ve sözcüler toplanmıştı.
Onlar da Reina katilini ve anlamını konuşuyorlardı.
***

Özel bir sohbetti. Ayrıntıya girmeyeceğim.
Fakat bazı gözlemlerimi paylaşmak istiyorum.
***

Bir: Kavram tespitiyle başlayalım.
Anadolu coğrafyası dışındakilere “Dış Türkler” diyeceğim.
“Dış”lamak için değil. Anlatım kolaylığı için.
***

İki: Malum, dış Türklerde MHP tarzı milliyetçilik hakimdi.
Milliyetçilik hâlâ ön planda.
Fakat, gördüğüm MHP’nin sınırlarını aşmışlar.
Şimdi, Atatürk diyorlar. Laiklik diyorlar.
Hem de vurgulu şekilde.
Kırım Türklerinden bir sözcünün tespitini aktarayım.
“Atatürk, bütün Türk dünyasının başbuğudur.”
Yükselen eğilim budur.
***

Üç: Dış Türklerde milliyetçiliğin bir enerjisi var.
Bu enerji Atlantik’in yedek gücüydü.
Özellikle iki kutuplu dünya döneminde.
Sebebi belliydi.
Türkiye’ye verilen rol buydu.
MHP’nin işlevi buydu.
Gördüğüm: Şimdi bu kırılmakta.
Türkiye’deki tartışmalar…
Özellikle Afganistan’dan Irak ve Suriye’ye gelişmeler… Dış Türkleri de etkilemiş.
Artık: İdeolojik olarak Atlantik’i savunmuyorlar.
“Demokrasi”, “özgürlük”, “hür dünya” falan diye.
ABD’ye en fazla “düşmanımın düşmanı” penceresinden bakıyorlar.
***

Dört: Rusya ve Çin ile ilişkiler.
Bu alan hâlâ sorunlu.
Özellikle bu ülkelerle doğrudan bağlantılı topluluklarda.
Türkiye’nin ilişki geliştirmesine itiraz etmiyorlar.
Fakat, Rusya ve Çin’i ABD gibi görme eğilimi güçlü.
Bir de İran. Köklü önyargılar sürüyor.
Türkiye’deki Avrasya politikasına şartlı bakıyorlar.
Avrasya’dan anladıkları : Atlantik’ten çıkıp Rusya ve Çin’e bağlanmak...
***

Çare: Israrla doğrusunu anlatmak.

Özellikle: Emperyalizm nedir, ne değildir?
Esas emperyalist tehdidi görmenin önemi...

Buna karşı bir ittifak sistemi niçin gerekli? Nasıl kurulur?
Görmeyenlerin: Emperyalist projelerde nasıl sarf malzemesi olarak kullanıldığı...

Sonuç: Dış Türkler dünya politikasında henüz pusulasız.

***
Beş: Dış Türkler ve Türkiye solu.
Birbirlerini tanımıyorlar…
Karşılıklı önyargıları var.
Sohbette bunu bir kere daha hissettim.
Bir konuda görüş söylüyorum.
Cevap veriyorlar: “Türk solundan bunları duymak sevindirici.”
İçinde eleştiri var. Sitem var.
Oysa: Yeni değil, uzun zamandır böyle düşünüyorum.
***

Altı: Sol için birkaç öneri.
İşin siyasi boyutu nazik.
Özenli ve ilkeli kalınmalı.
Fakat önümüzde kocaman bir kültürel alan var.
Türk dünyasıyla, akraba topluluklarla.
İşe “kültür”el ilişkilerle başlayabiliriz.
Devam edeceğim…