Dünyanın en beğenilen şirketleri

Son dönemlerin işletme yönetimi yaklaşımında tüm çıkar öbeklerini (sosyal paydaşları) sarmalayan sosyal paydaş yaklaşımı giderek önem kazandı. Hatta hakkında fırtınalar kopan ‘Sosyal Paydaşlar Kapitalizmi’ kavramı da ortaya atıldı, kitaplar yazıldı, makaleler döktürüldü, Davos Zirvesi’nde tema yapıldı vb.

Tüm bu çabaların ortak amacı, şirketin hem ortaklar hem de diğer sosyal paydaşlar (başta çalışanlar olmak üzere, müşteriler, tedarikçiler, kreditörler, devlet vb.) tarafından beğenilmesini sağlamak bir anlamda. Bu amaçla kurumsal itibarını yukarıya taşımak çabası da diyebiliriz.

Sürekli beyin göçü ve zihin göçü yaşayan gençlere kızmak ne derecede doğru? Bunun yerine şirketlerimizin ‘beğenilen şirket’ olmak için çaba harcaması gerekmez mi acaba? Yararlı olur düşüncesiyle bu konuları anımsatıyoruz. Gerisi size kalmış ey işadamları ve işkadınları, lafla peynir gemisi yürümez.  

FORTUNE DERGİSİ – KORN FERRY ORTAK ÇALIŞMASI

Dünyanın en beğenilen şirketleri çalışmalarını birçok kurum yapagelmektedir. Bunların içinde Fortune dergisinin (Korn Ferry adlı kuruluşla birlikte) yaptığı çalışma en tanınmış olanıdır. Bu çalışma 25 yıldır sürdürülüyor. Meraklısı için bağlantı adresi şöyle:  https://fortune.com/ranking/worlds-most-admired-companies/

Çalışmada ön elemenin ardından 27 ülkeden 645 şirket kalmış ve giderek 50 yıldız eşdeyişle en beğenilen şirketler belirlenmeye çalışılmış.

DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ NELER?

Bu ölçütlerin içinde, yatırım değeri yani yatırımın getirisi oranı (Örneğin Microsoft’un YGO yüzde 1347); yönetim kalitesi; ürünler; sosyal sorumluluk ve yetenekleri çekebilme becerisi vb. toplam dokuz ölçüt bulunuyor. Bunlar niceliksel olarak ölçülmüş.

ÇALIŞMANIN İLK ONU

Apple tüm sektörlerde ve tüm şirketler arasında dokuz ölçütün sekizinde ilk 10’da yer alarak yine birinci olmuş. Yine dememizin nedeni 16 yıldır aralıksız şampiyon! En iyi notları aldığı iki ölçüt ise şunlar: ‘Yönetim kalitesi’ ve ‘Yetenekli insanları cezbedip, geliştirme ve elde tutma becerisi’.

Apple’ı izleyen ve ilk 10’da yer alan şirketler şunlar: İkinciliği birlikte paylaşan Amazon ve Microsoft, Berkshire Hathaway, JPMorgan Chase, Walt Disney, Costco Wholesale, Pfizer, Alphabet, American Express.

Diğer 40 şirket için okurlar isterlerse yukarıda verdiğimiz bağlantıya gidebilirler.

50 ŞİRKETİN SEKTÖREL DAĞILIMI

Çalışmada “Yıldız 50” şirketin sektörlere dağılımı şöyle olmuş: Enflasyondan şaşkına dönmüş ekonomide navigasyonu becer(ebil)dikleri için olsa gerek başta finans (10 şirket), mağazalar ve bayiler (9), ulaştırma (8), bilgisayar ve iletişim (7), tüketici ürünleri (6), bilim ve teknoloji (3), medya ve eğlence (3), doğal kaynaklar (3), müteahhitlik hizmetleri (1).

İlk 10’dakilerin ise 4’ü bilgisayar ve iletişim, 3’ü de finans sektöründe yer alıyor. Diğerleri de medya ve eğlence, mağazalar ve bayiler.

ÇALIŞMADAN KİMİ İLGİNÇLİKLER

Warren Buffett’in Berkshire Hathaway’i 1998’den beri emlak ve hasar sigortası sektöründe birinci sıraya yerleşiyor. IT sektöründe 10 yıldır şampiyon Accenture. Güvenlik /varlık yönetimi sektöründe ise BlackRock 11 yıldır birinci. Eğlence sektörünün lideri 20 yıldır Walt Disney. Berkshire Hathaway’in en büyük hissedarı olduğu Occidental Petroleum ise madencilik/ham petrol üretimi sektöründe ilk sırada. Efsane yapı market zinciri Home Depot, 2019’dan beri ilk kez birinci olmuş.

Şu BlackRock’ı bir inceleyin derim (işte size ayın karanlık yüzü: https://www.gazetebilkent.com/ekonomi/tuvaavci/blackrock-dunyanin-sahibi-olan-sirket/). Diyeceksiniz ki, nasıl oluyor bu en beğenilen şirketlerden biri oluyor, hatta sektör lideri? İster yeni ortaçağ deyin, ister akıl tutulması. Uzun konu!

Bir ilginç bulgu da Çin’den: ev ekipmanlarında Çinli Haier Smart ilk sıraya oturmuş. İnsan değeri ençoklamasını stratejisinin göbeğine oturtan bu Çin şirketini inceleyin derim.

Bkz. https://www.haier.com/global/about-haier/?spm=net.32013_pc.header_141693_20200720.1