En önemli tarımsal ürünlerimiz (1)

Tarımın temel görevleri: 

-Halkın besin ve lif gereksinimini

karşılamak

-Tarıma dayalı endüstri işletmelerine

hammadde sağlamak

-Dışsatım yoluyla ülke ekonomisine

katkıda bulunmak

-İşgücüne katılım ve işlendirme

(istihdam) sağlamak

-Sanayi ve hizmet kesimine talep

yaratmak şeklinde sıralanabilir.

‘TARIM BİTTİ’ SÖYLEMİ

Son yıllarda sıkça duyduğumuz birtakım yakınmalar var. “Tarım bitti.” “Durumlar kötü.” gibi söylemlerle umutsuzluk aşılayan, bir çözüm de önermeden felâket senaryoları üretenler var. Bu nedenle nesnel bir durum değerlendirmesi yapılmasında yarar görülmektedir.

NÜFUS ARTIŞI

Öncelikli görev, halkın beslenmesi ve giydirilmesidir. Bu sorumluluğun yerine getirilmesi her geçen gün zorlaşmaktadır. Çünkü beslenecek ve giydirilecek insan sayısı artmaktadır. 1980 yılında 44 milyon olan nüfus 2022 yılında 85 milyonu geçmiştir. 1980-85 arasındaki beş yıllık dönemde 43,975 milyon olan nüfus 5,158 milyon artarak 49,133 milyona ulaşmıştır. Nüfus artış hızı zamanla azalmış olup 2013 yılında 78,529 milyon olan nüfus beş yıl sonra 2018 yılında 3,790 milyon artarak 82,319 milyona ulaşmıştır. Beslenecek boğaz sayısı 42 yılda neredeyse iki katına çıkmıştır. Beslenme elbette sadece doymaktan ibaret değildir. Tüketim kalıbı zamanla değişmekte, daha bol miktarda ve nitelikli ürünler istenmektedir.

SEÇİLEN ÜRÜNLER

Türkiye İstatistik Kurumu tarafından önemi nedeniyle ayrı bir küme olarak yayınlanmış olan veriler kullanılarak değerlendirme yapılacaktır (Bkz. 1). Anılan kaynakta tahıllardan buğday, arpa ve mısır; endüstri bitkilerinden ayçiçeği, pamuk ve şekerpancarının 2001-2022 yılları arasındaki ekiliş alanları ve üretim miktarları Türkiye toplamı olarak verilmiştir. Bu seriler kullanılarak tarafımdan ürünlerin verimlerini gösteren seri oluşturulmuştur. Değişimin daha kolay izlenebilmesi için serinin ilk değerlerini oluşturan 2001 verileri baz alınarak indeksler hesaplanmıştır. İlk ikisi orijinal verileri içeren, üçüncüsü verimleri gösteren, dördüncüsü ekiliş alanı indeksini, beşinci ve altıncısı sırayla üretim ve verim indekslerini gösteren çizelgeler oluşturulmuştur. Bütün yılların sonuçları hesaplanmış olmakla beraber bu uzun çizelgeler sayfa boyutlarını aştığından beşer yıllık aralıklarla özet şeklinde verilme zorunluluğu doğmuştur.

EKİLİŞ ALANLARI

Seçili ürünler arasında en önemli olanı buğdaydır. Türkiye kişi başına yılda 200 kilogram ekmek tüketimi ile açık ara dünyada birinci sırada gelmektedir. Ekmeğin çoğu buğdaydan yapılmaktadır. Bu nedenle buğday vazgeçilmez ürünümüzdür. Halkımızın doyması için buğday arzının yeterli olması gerekir. Ekmeklik buğdayın çoğu yerli üretimle karşılanmaktadır.

2001 yılında 93,5 milyon dekar alanda buğday yetiştirilmiş olup, 19 milyon ton ürün elde edilmiştir. Dekara buğday verimi 203 kg olmuştur. Veri kümesindeki en yüksek ekiliş alanı 2001 yılına ait olup

Buğday ekiliş alanı çok hafif dalgalanmalar göstererek ama neredeyse düzenli biçimde azalmıştır. 2022 yılında 66,3 milyon dekar alana buğday ekilmiştir. 2001 değeri 100 kabul edildiğinde 2022 indeksi 71 olmuştur. Başka bir anlatımla bu sürede buğday ekiliş alanı %29 azalmıştır. Buna karşın 2022 yılındaki buğday üretimi 19,750 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Bu değer başlangıç değerinden %4 fazladır. Ekiliş alanındaki %29 azalmaya karşın üretimin %4 fazla olması verim artışından kaynaklanmaktadır. 2022 yılında ortalama buğday verimi 298 kg/dekardır. Bu değer başlangıçtaki 203 kilogramlık verimden %47 daha fazladır. Bu son yıla özgü tesadüfi bir rakam olmayıp bu süre zarfında oldukça düzenli şekilde verim artışı kaydedilmiştir.

BUĞDAY DIŞ ALIMI

Türkiye un ve makarna dış satımında önde gelen ülkelerdendir. Ekmeklik yumuşak buğday (Triticum aestivum), makarnalık sert buğday (Triticum durum) türleri Dahilde İşleme Rejimi (DİR) kapsamında gümrüksüz olarak ithal edilerek hammadde olarak kullanılmaktadır. Gelişmiş olan un mamülleri sanayiinde hammadde olarak kullanılıp, mamul madde olarak ihraç edilmektedir. Bu şekilde önemli bir istihdam yaratan bu sanayi kolunun daha yüksek kapasite ile çalışması mümkün olmaktadır.

KORKMAYIN

Türkiye yiyecek ekmeğe muhtaç bir ülke değildir! Tarımsal kapasitemiz yüksektir, halkımız hiçbir zaman aç kalmaz!

(Devam edecek)

1-TÜİK, “Tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerin alan ve üretim miktarları (Seçilmiş ürünlerde), 2001-2022”