Engelliler depremde ne yapmalı

Türkiye'de 1900'lü yılların başından 2018 yılına kadar olan sürede 220'nin üzerinde deprem meydana gelmiştir. Bu depremler yaklaşık 86 bin kişinin hayatını kaybetmesine yol açmıştır. Deprem ile birlikte diğer afetler ekonomik ve sosyal yaşamı kısa sürede alt üst ederek, büyük maddi kayıplara, ölüm ve yaralanmalara yol açan, insan faaliyetlerini durduran olaylardır. Nerede, ne zaman, nasıl ve ne kadar etkili olacağı tahmin edilemeyen afetlere karşı herkes için uygulanabilir bir afet yönetim planı oluşturulmalıdır.

Engelli bireyler için uygulanan afet hazırlıkları, sağlıklı bireyler için yapılan hazırlıklardan farklı olmalıdır. Bunun amacı; engelliler için özellikle ülkemizde sık görülen deprem ile diğer afetlerin yaratacağı tehlikeleri, afet sırasında içinde bulunduğu tehlikeyi azaltmak için bir engellinin yapması gerekenleri, engelli bireyler için afetlere hazırlığın aşamalarını ve olası bir afette yapılması gereken acil durumları belirlemektir.

Afetler; deprem, sel baskını, toprak kaymaları, kuraklık ve fırtına gibi doğal afetlerdir. İnsan kaynaklı afetler içinde yangın, hava, su ve çevre kirliliği ve ulaşım araçları kazaları vardır. Nerede, ne zaman, nasıl ve ne kadar etkili olacağı bilinmeyen afetler insanların canına ve malına yönelik en büyük tehlikelerdendir. Günümüzde, dünyada olduğu gibi ülkemizde de afetlerin oluşum sıklığı giderek artmaktadır. Afetlerden korunmanın en etkili yolu, toplum olarak hazırlıklı ve donanımlı olmaktır.

Anayasamızın 61. Maddesi: "Devlet engellilerin korunmalarını ve toplum hayatına intibaklarını sağlayıcı tedbirler alır." demekle, engellilerin korunması ve toplumsal yaşama katılımlarına yardımcı olunmasını temel oluşturmaktadır. Bu temele dayanılarak hazırlanmış kanun, tüzük ve yönetmelikler ile engellilerin yaşamını kolaylaştırıcı düzenlemelere gidilmiştir. 5378 Sayılı Özürlüler ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun''un 3. Maddesinde; engelli, “Doğuştan veya sonradan herhangi bir nedenle bedensel, zihinsel, ruhsal, duyusal ve sosyal yeteneklerini çeşitli derecelerde kaybetmesi nedeniyle toplumsal yaşama uyum sağlama ve günlük gereksinimlerini karşılama güçlükleri olan ve korunma, bakım, rehabilitasyon, danışmanlık ve destek hizmetlerine ihtiyaç duyan kişi" olarak tanımlanmıştır.

İnsanların en temel haklarından biri toplumsal yaşamın sunduğu bütün imkanlardan ve fırsatlardan eşit derecede yararlanmaktır. Her insan gibi engelliler de toplumsal yaşamın her alanında eşit ve katılımcı olmalıdır. Bu ilkeden yola çıkarak, engellilerin afet durumlarında yararlanacağı sistemlerin varlığı önem arz etmektedir. Acil durumlar ve afetler için engellilere özel hazırlanmış herhangi bir yasal düzenleme bulunmamasına rağmen Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’nın (AFAD) yerel yönetimlerin ve sivil toplum örgütlerinin engellilere yönelik verdikleri eğitimler ve hazırlamış oldukları afetlere hazırlık yayınları mevcuttur. (Devam edecek...)